Wykwit piankowaty

kategoria: śluzowiec
rodzina: Physaraceae

nazwa polska: Wykwit piankowaty
inne nazwy polskie: Wykwit różnobarwny, Wykwit zmienny
nazwa łacińska: Fuligo septica
inne nazwy łacińskie: Aethalium septicum, Aethalium vaporarium, Fuligo tatrica, Fuligo varians, Mucor septicus (1753), Reticularia septica

autor nazwy polskiej: Ø
pierwsza klasyfikacja: Jean Maechant, 1727 r.
aktualna klasyfikacja: Friedrich Heinrich Wiggers, 1780 r.

powszechność: pospolity
ochrona prawna: Ø
kategoria zagrożenia: Ø

handel: Ø

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: maj – październik
okres maksymalny: Ø – Ø

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: Ø owocnik – kształt: śluzowate, bezkształtne plazmodium, nieregularna masa, ściśle przylega do podłoża, z czasem ulega zwapnieniu, twardnieje ^[1] owocnik – powierzchnia: chropowata, pokryta kłaczkami owocnik – kolor: od jasnożółtego, cytrynowożółtego (młode owocniki) do czerwonawego, brązowawego (starsze owocniki) owocnik – średnica: 3 – 10(20) cm owocnik – wysokość: 1 – 2(3) cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: piankowaty miąższ – kolor: Ø miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: Ø miąższ – smak: Ø pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (martwe pnie, pniaki, kora), rośliny (opadłe liście, resztki roślinne, żywe rośliny), ściółka, mchy (porastające pnie) sposób odżywiania: Ø terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste, ogrody, parki, miejsca wilgotne, po deszczach gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Ø gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: Ø zarodniki – kształt: lekko bruzdkowane lub zupełnie gładkie zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 7 × 10 μm wysyp zarodników – kolor: Ø

opis

owocnik – typ: Ø
owocnik – kształt: śluzowate, bezkształtne plazmodium, nieregularna masa, ściśle przylega do podłoża, z czasem ulega zwapnieniu, twardnieje ^[1]
owocnik – powierzchnia: chropowata, pokryta kłaczkami
owocnik – kolor: od jasnożółtego, cytrynowożółtego (młode owocniki) do czerwonawego, brązowawego (starsze owocniki)
owocnik – średnica: 3 – 10(20) cm
owocnik – wysokość: 1 – 2(3) cm
hymenofor – typ: Ø
hymenofor – kształt: Ø
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: Ø
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: Ø
trzon – kształt: Ø
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
miąższ – kształt: piankowaty
miąższ – kolor: Ø
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
miąższ – zapach: Ø
miąższ – smak: Ø
pierścień: Ø
pochwa: Ø
mleczko: Ø
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: drewno (martwe pnie, pniaki, kora), rośliny (opadłe liście, resztki roślinne, żywe rośliny), ściółka, mchy (porastające pnie)
sposób odżywiania: Ø
terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste, ogrody, parki, miejsca wilgotne, po deszczach
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Ø
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: Ø

zarodniki – kształt: lekko bruzdkowane lub zupełnie gładkie
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 7 × 10 μm
wysyp zarodników – kolor: Ø

ciekawostki
Plazmodium wykwitu piankowego w poszukiwaniu składników pokarmowych (bakterii, substancji organicznych, zarodników grzybów i roślin, pierwotniaków) powoli porusza się na podłożu za pomocą nibynóżek. Nie potrzebuje światła i rozwija się w ciemności, ale podczas wytwarzania zarodników wypełza na miejsca oświetlone. ^[1]
W Meksyku oraz w ukraińskich Karpatach Wykwit piankowaty jest zbierane, smażone i spożywany (w smaku przypominają jajecznicę).
Zarodniki Wykwitu piankowatego roznoszone są przez chrząszcze z rodziny Lathridiidae.^[1]
Wykwit piankowaty charakteryzuje się niezwykle wysoką odpornością na toksyczne działanie metali. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono w jego plazmodium tak wysoką zawartość cynku (4000–20 000 ppm), że wydaje się wprost niewiarygodne, że organizm żywy może żyć przy takiej ilości toksycznego metalu. ^[1]
Wykwit piankowaty znany jest pod potocznymi nazwami: psie wymioty, wymioty chowańca, masło czarownicy.^[2]

etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Fuligo septica, gdzie septica oznacza “zgniły” lub “gnijący”.

uwagi
Wykwit piankowaty u niektórych ludzi może powodować astmę i alergiczny nieżyt nosa.^[1]

właściwości lecznicze
Ekstrakt z Wykwitu piankowego wykazuje podobne jak antybiotyki działanie na Bacillus subtilis oraz Candida albicans oraz cytotoksyczne działanie na komórki KB (linia komórkowa pochodzi z ludzkiego raka nosogardzieli).^[1]

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
W skandynawskim folklorze wykwit piankowaty jest uważany za wymioty chowańca czarownic zwanego bjära (kota towarzyszącego czarownicom, a żywiącego się mlekiem odessanym krowom).	[1,2]
Południowe szczepy Germanów widziały w plazmodiach wykwitu raczej rodzaj masła produkowanego przez wiedźmy.	[2]

gatunek podobny	cechy odróżniające
Ø	Ø

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

¹źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wykwit_piankowaty
²źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/zwierzeta/wykwit-piankowaty

przypisy i bibliografia