Czernidłak kołpakowaty
| kategoria: grzyb | rodzina: pieczarkowate |
| nazwa polska: Czernidłak kołpakowaty inne nazwy polskie: Bedłka kołpak, Czapki atramentowe, Peruka prawnika, Psi grzyb, Psia bedłka, Psia betka nazwy zwyczajowe: Czernidlak, Czubajka, Kołpaczek, Kołpak, Mierzwiak, Sowa nazwa łacińska: Coprinus comatus synonimy łacińskie: Agaricus comatus (1780), Agaricus cylindricus (1799), Agaricus fimetarius (1788), Agaricus ovatus (1762), Coprinus comatus (1975), Coprinus ovatus (1838) |
| określenie nazwy polskiej: Franciszek Błoński, 1889 r. pierwsza klasyfikacja: Otto Friedrich Müller, 1780 r. aktualna klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1797 r. |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb naziemny |
| powszechność w kraju: powszechny ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø |
| zasięg na świecie: występuje na wszystkich kontynentach poza Afryką i Antarktydą |
| sezon: grzyb letni, grzyb jesienny okres występowania: kwiecień – listopad | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: 2 – 3 dni |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: jadalny kategoria smaku: Ø smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: Ø cechy wyróżniające: Ø |
| opis główny: |
| owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty owocnik – kształt: kapelusz od cylindrycznego (młode owocniki) do dzwonkowatego, rozpływającego się w czarną ciecz (starsze owocniki) owocnik – powierzchnia: pokryta łuskami, nagi czubek owocnik – kolor: od białego do czarnego owocnik – średnica: 5 – 12 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – kształt: blaszki gęste, cienkie hymenofor – nasada: wolne hymenofor – kolor: od białego, przez różowy po czarny na starość hymenofor – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: cienki, kruchy, włóknisty miąższ – kolor: biały miąższ – zapach: przyjemny, korzenny miąższ – smak: łagodny, delikatny, słodkawy trzon – występowanie: Ø trzon – typ: Ø trzon – kształt: cylindryczny, pusty w środku, łatwo odłamujący się od kapelusza trzon – powierzchnia: gładka trzon – kolor: od białego po żółty trzon – średnica: 0,8 – 2 cm trzon – wysokość: 6 – 20 cm osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – pozostałość: Ø pierścień – występowanie: tak pierścień – kształt: wąski, ruchomy, krótkotrwały pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – wysokość: Ø – Ø cm mleczko – występowanie: nie mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø |
| odżywianie i biotop: |
| sposób odżywiania: saprotrof podłoże: gleba terytorium: łąki, ogrody, pastwiska, lasy gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| wielkość występowania: |
| występowanie – typ: w grupie wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| zarodniki: |
| zarodniki – kształt: eliptyczne, gładkie, czarna ciecz zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 10 – 15 × 6 – 8 μm wysyp zarodników – kolor: czarny |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: gatunek o zmiennym kształcie zmienność koloru: gatunek o nieco zmiennej barwie |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| hymenofor: Ø miąższ: Ø trzon: Ø |
| reakcje makrochemiczne: |
| KOH/NaOH: Ø FeSO4: Ø C6H5OH: Ø NH40H: Ø C6H5NH2: Ø AgNO3: Ø gwajak: Ø inne odczynniki: Ø |
| wartości odżywcze: |
| wartość energetyczna: Ø woda: Ø białko: tak tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø witaminy: B1, B2, C minerały: magnez, cynk, wapń, potas, żelazo, miedź kwasy: Ø przeciwutleniacze: Ø pozostałe: niacyna, aminokwasy |
| ciekawostki |
|---|
| Czernidłak kołpakowaty podobnie jak inne czernidłaki – ulega autolizie – dorosły owocnik w kilka godzin pod wpływem własnych enzymów rozpływa się, przybierając postać czarnej cieczy. Długość życia jednego owocnika to czasami tylko 2 – 3 dni. |
| Setki lat temu czarna maź zarodnikowa Czernidłaka kołpakowatego bywała stosowana jako pigment przy produkcji niektórych rodzajów atramentu. |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Czernidłak kołpakowaty obniża poziom cukru we krwi, systematycznie spożywany redukuje bezsenność, bóle głowy, kończyn czy poczucie suchości w jamie ustnej. |
| W postaci sproszkowanej jest używany do leczenia cukrzycy, stanów zapalnych organizmu oraz dolegliwości trawiennych. |
| Wyniki badań przeprowadzonych przez B. Z. Zaidman i zespół w 2008 roku wykazały, że Czernidłak kołpakowaty może posiadać działanie przeciwnowotworowe. |
| transport |
|---|
| To gatunek bardzo trudny w transporcie. |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – smażenie – suszenie – mrożenie – spożywanie na surowo |
| Zastosowanie kulinarne mają tylko młode i zamknięte owocniki Czernidłaka kołpakowatego. |
| Czernidłak kołpakowaty nie zawiera kopryny w porównaniu z Czernidłakiem pospolitym i Czernidłakiem błyszczącym a zatem jego spożywanie może być łączone z alkoholem (nie wywoła to niepożądanych skutków). |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Czernidłak pospolity |
| cechy odróżniające: Ø |
| gatunek podobny: Czernidłak pstry |
| cechy odróżniające: Ø |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
Ø
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0