Podgrzybek zajączek
| kategoria: grzyb | rodzina: borowikowate |
| nazwa polska: Podgrzybek zajączek inne nazwy polskie: Borowik zajęczy, Grzyb cynamonowobrunatny, Grzyb zajęczy, Huba rzeszotnik, Muchownik zielony, Podgrzybek zajączek odmiana typowa, Zajęcze wargi, Zajęczy grzyb, Zajęczy grzybek nazwy zwyczajowe: Mysiak, Podgrzybek, Zajączek nazwa łacińska: Xerocomus subtomentosus synonimy łacińskie: Ø |
| określenie nazwy polskiej: Alina Skirgiełło, 1960 r. pierwsza klasyfikacja: Karol Linneusz, 1753 r. aktualna klasyfikacja: Lucien Quélet, 1888 r. |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb naziemny |
| powszechność w kraju: pospolity ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø |
| zasięg na świecie: szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej, na półkuli południowej nie występuje, z okolic równikowych podano jego stanowiska tylko w Kolumbii w Ameryce Południowej [1] |
| sezon: grzyb letni okres występowania: czerwiec – październik | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny dobrej jakości smak ogólny: łagodny zapach ogólny: grzybowy wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis główny: |
| owocnik – typ: kapeluszowy rurkowaty owocnik – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do rozpłaszczonego (starsze owocniki), brzeg długo podwinięty owocnik – powierzchnia: aksamitna lub pilśniowa, matowa, zamszowa, skórka niedająca się ściągnąć, powierzchnia kapelusza w dni suche popękana jest na poletka [1] owocnik – kolor: oliwkowobrązowy(najczęściej), żółtobrązowy lub siwobrązowy(rzadzko) owocnik – średnica: 3 – 10(max 15)[3] cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – kształt: pory duże, kanciaste, nieregularne, pory do 1,5 mm szerokości hymenofor – nasada: rurki od przyrośniętych, lekko zbiegających (młode owocniki) do wolnych (starsze owocniki) [1] hymenofor – kolor: od żółtego (młode owocniki) do zielonożółtego, oliwkowobrązowego (starsze owocniki) hymenofor – wysokość: 5 – 20 mm miąższ – kształt: od miękkiego, mięsistego (w kapeluszu) do włóknistego, twardy (w trzonie) miąższ – kolor: biały lub kremowy z żółtym odcieniem, ciemniejszy nad rurkami [1] miąższ – zapach: owocowy, grzybowy, nieprzyjemny[1], przypominający jodoform[1] miąższ – smak: łagodny trzon – występowanie: tak trzon – typ: centryczny trzon – kształt: smukły, cylindryczny, pełny, zwężony u dołu, górą karbowany, często wygięty trzon – powierzchnia: w górnej części delikatnie ziarnisty, niekiedy siateczkowaty trzon – kolor: od żółtego, żółtobrązowego do czerwonobrązowego, niekiedy podłużne, ciemniejsze pręgi lub siateczka o bardzo wydłużonych oczkach, strzępki grzybni u nasady trzonu barwy białej [1] trzon – średnica: 1 – 3 cm trzon – wysokość: 5 – 13(max 20)[3] cm osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – pozostałość: Ø pierścień – występowanie: nie pierścień – kształt: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm pochwa – występowanie: nie pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – wysokość: Ø – Ø cm mleczko – występowanie: nie mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø |
| odżywianie i biotop: |
| sposób odżywiania: symbiont podłoże: gleba (kwaśna) terytorium: lasy liściaste, lasy iglaste, lasy mieszane, parki gatunek sąsiadujący: Borówka brusznica, Borówka czernica gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Dąb, Grab, Buk, Kasztan jadalny(w krajach śródziemnomorskich) gatunek będący żywicielem: Ø |
| wielkość występowania: |
| występowanie – typ: pojedynczo lub w grupie wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| zarodniki: |
| zarodniki – kształt: duże, wrzecionowate do elipsoidalnych zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 10(max 12)[3] – 15 × 4 – 5,5(max 6)[3] μm wysyp zarodników – kolor: brązowo-oliwkowy |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: gatunek o nieco zmiennym kształcie zmienność koloru: gatunek o nieco zmiennej barwie |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: powierzchnia kapelusza w dni suche popękana jest na poletka wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| hymenofor: nie [1] miąższ: tak, sinieje trzon: Ø |
| reakcje makrochemiczne: |
| KOH/NaOH: Ø FeSO4: Ø C6H5OH: Ø NH40H: Ø C6H5NH2: Ø AgNO3: Ø gwajak: Ø inne odczynniki: Ø |
| wartości odżywcze: |
| wartość energetyczna: Ø woda: Ø białko: Ø tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø przeciwutleniacze: Ø pozostałe: Ø |
| ciekawostki |
|---|
| Podgrzybek zajączek należy do rodziny borowików i zdaniem współczesnych naukowców poprawna polska nazwa powinna brzmieć Borowik zajęczy. |
| Grzyb ten często robaczywieje. |
| Podgrzybki zajączki przedstawiają małą wartość pod względem odżywczym. Zbiera jedynie osobniki młode. Starsze są często gąbczaste i wodniste. |
| Pod mikroskopem elektronowym na powierzchni zarodników widoczna jest ornamentacja przypominająca rozrzucane bakterie w kształcie prętów. [1] |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Xerocomus subtomentosus, gdzie subtomentosus oznacza “pokryty drobnymi włoskami”. [1] |
| odmiany i formy |
|---|
| Podgrzybek zajączek posiada kilka form barwnych: – Xerocomus subtomentosus var. luteolus (o jasnożółtym kapeluszu) [1] – – Xerocomus subtomentosus var. rubrotinctus (o brązowoczerwonawym kapeluszu) [1] |
| uwagi |
|---|
| Gatunek ten wykazuje znaczące skażenie rtęcią, ciężkim metalem szczególnie toksycznym dla układu nerwowego, pokarmowego oraz odpornościowego. W jednym z badań przeprowadzonych w 12 różnych miejscach Polski w 2012 wykazano, że wszędzie podgrzybki zajączki zawierały wyższe poziome rtęci, najwyższe zaś w okolicach Złotoryi. [2] |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| To gatunek bardzo łatwy w transporcie. |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| To gatunek dopuszczony do obrotu. |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – gotowanie – duszenie – smażenie – marynowanie (głównie młode owocniki) |
| Niektóre źródła sugerują zdjąć skórkę z kapelusza przed przyrządzeniem grzyba (jest nieco gorzkawa) – ale trzeba zaznaczyć, że to bardzo trudne. |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Podgrzybek grubosiatkowany |
| cechy odróżniające: żółte strzępki grzybni u nasady trzonu |
| gatunek podobny: Suchogrzybek oprószony |
| cechy odróżniające: pory sinieją po ugnieceniu |
| gatunek podobny: Suchogrzybek złotopory |
| cechy odróżniające: bardziej popękany kapelusz, jaśniejsze pory i trzon o czerwonawym odcieniu |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Podgrzybek_zaj%C4%85czek
2 źródło: https://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/podgrzybek-zajaczek-opis-wystepowanie-i-zdjecia-grzyb-podgrzybek-zajaczek-ciekawostki,25871.html
3 źródło: https://grzyby.pl/gatunki/Xerocomus_subtomentosus.htm
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0