Podgrzyb brunatny
| kategoria: grzyb | rodzina: borowikowate |
| nazwa polska: Podgrzyb brunatny inne nazwy polskie: Borowik brunatny, Borowik Grzyb kasztanowaty, Grzyb płowy, Grzyb francuski, Grzyb kasztanowaty, Grzyb płowy, Grzyb polski, Podgrzybek brunatny, Podgrzybek jadalny nazwy zwyczajowe: Czarnulka, Czarny łepek, Kasztanowaty, Podgrzybnik, Podlasek, Półgrzybek, Siniak, Sośniak, Zajączek, Zajęczak nazwa łacińska: Imleria badia synonimy łacińskie: Boletus badius (1821), Boletus castaneus (1828), Boletus castaneus (1918), Ixocomus badius (1888), Rostkovites badia (1881), Suillus badius (1898), Viscipellis badia (1886), Xerocomus badius (1931) |
| określenie nazwy polskiej: Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 2021 r. pierwsza klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1818 r. aktualna klasyfikacja: Alfredo Vizzini, 2014 r. |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb naziemny |
| powszechność w kraju: powszechny ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø |
| zasięg na świecie: występuje w Ameryce Północnej, Europie, Australii i Japonii |
| sezon: grzyb letni, grzyb jesienny okres występowania: czerwiec – listopad | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: trujący[1] kategoria smaku: jadalny dobrej jakości smak ogólny: przyjemny zapach ogólny: grzybowy wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: bardzo łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis główny: |
| owocnik – typ: kapeluszowy rurkowaty owocnik – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do rozpostartego (starsze owocniki) owocnik – powierzchnia: naga, gładka, czasami filcowata, w czasie deszczu lekko śluzowata, brzeg kapelusza gładki owocnik – kolor: brązowy, kasztanowo-brunatny owocnik – średnica: 3 – 15(max 16) cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – kształt: pory od bardzo wąskich (młode owocniki) do średniej szerokości, kanciastych (starsze owocniki) hymenofor – nasada: rurki lekko wcięte wokół trzonu hymenofor – kolor: od blado-ochrowego, żółtawego (młode owocniki) do oliwkowo-żółtego, zielonkawego (starsze owocniki) hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm miąższ – kształt: twardy, jędrny miąższ – kolor: białawy, żółtawy miąższ – zapach: przyjemny, grzybowy[2], nieco owocowy[2] miąższ – smak: przyjemny trzon – występowanie: tak trzon – typ: centryczny trzon – kształt: od pękatego (młode owocniki) do cylindrycznego (starsze owocniki), w miejscu uszkodzenia zmienia kolor na ciemnoniebieski, pełny, cylindryczny, lekko wygięty, z podstawą zaostrzoną trzon – powierzchnia: podłużne, ciemniejsze pręgi, podłużnie włóknista trzon – kolor: od jasnobrązowego do żółtobrązowego, z podłużnymi, ciemnymi pręgami trzon – średnica: 1 – 5 cm trzon – wysokość: 5 – 12(max 18) cm osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – pozostałość: Ø pierścień – występowanie: nie pierścień – kształt: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm pochwa – występowanie: nie pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – wysokość: Ø – Ø cm mleczko – występowanie: nie mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø |
| odżywianie i biotop: |
| sposób odżywiania: symbiont podłoże: gleba (piaszczysta, kwaśna, często przy pniakach, w mchu) terytorium: lasy iglaste, lasy mieszane gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Sosna zwyczajna, Świerk pospolity gatunek będący żywicielem: Ø |
| wielkość występowania: |
| występowanie – typ: pojedynczo lub w grupie (częściej w grupie) wielkość grupy: kilka owocników kształt grupy: Ø |
| zarodniki: |
| zarodniki – kształt: elipsoidalne, gładkie zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 4 – 5 × 12 – 17 μm wysyp zarodników – kolor: brązowo-oliwkowy |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: gatunek o zmiennym kształcie zmienność koloru: gatunek o w miarę niezmiennej barwie |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: w dni deszczowe powierzchnia kapelusza jest lepka, pokryta śluzem wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| hymenofor: tak, na niebieskozielony miąższ: tak, lekko sinieje trzon: Ø |
| reakcje makrochemiczne: |
| KOH/NaOH: Ø FeSO4: Ø C6H5OH: Ø NH40H: Ø C6H5NH2: Ø AgNO3: Ø gwajak: Ø inne odczynniki: Ø |
| wartości odżywcze: |
| wartość energetyczna: 49,0 kcal (w 100 g świeżych owocników, 349,2 kcal (w 100 g suszonych owocników, 44,0 kcal w 100g marynowanych owocników) woda: tak białko: tak (3,6 g w 100 g świeżych owocników, 32,4 g w 100 g suszonych owocników, 2,0 g w 100g marynowanych owocników) tłuszcze: tak (0,5 g w 100 g świeżych owocników, 3,2 g w 100 g suszonych owocników, 0,2 g w 100g marynowanych owocników) węglowodany: tak (4,0 g w 100 g świeżych owocników, 47,7 g w 100 g suszonych owocników, 8,4 g w 100g marynowanych owocników) sole: sole mineralne cukry: tak błonnik: tak witaminy: A, B1, B2, B3, C, D, E minerały: fosfor, potas, sód, wapń, żelazo, cynk, jod, mangan kwasy: nienasycone kwasy tłuszczowe przeciwutleniacze: Ø pozostałe: flawonoidy |
| ciekawostki |
|---|
| Zdarza się, że z jednej nóżki Podgrzyba brunatnego wyrastają aż dwa kapelusze.[2] |
| Grzybnia tego gatunku jest dosyć długowieczna, niekiedy żyjąca do kilkudziesięciu lat. W lasach liściastych grzyb ten występują bardzo rzadko a to właśnie jedynie za sprawą grzybni, która mogła przetrwać w ziemi i pamiętać, że w tym miejscu kiedyś rósł las iglasty. |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Imleria badia, gdzie badius znaczy „pieknie brunatny”. |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Grzyb ten ma wysoką zdolnością do kumulowania metali ciężkich (np. radioaktywny cez). Dlatego grzyby te należy zbierać z dala od ruchliwych ulic. |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| To gatunek bardzo łatwy w transporcie. |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Tak – udane rezultaty hodowli przydomowych. |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| To gatunek dopuszczony do obrotu. |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – smażenie – zapiekanie – marynowanie – mrożenie – suszenie |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Borowik sosnowy |
| cechy odróżniające: siateczka na trzonie, miąższ nie zmienia barwy po uszkodzeniu |
| gatunek podobny: Goryczak żółciowy |
| cechy odróżniające: gorzki w próbie smakowej |
| gatunek podobny: Piaskowiec kasztanowaty |
| cechy odróżniające: jamisto pusty trzon, miąższ nie zmienia barwy po przecięciu |
| gatunek podobny: Suchogrzybek oprószony |
| cechy odróżniające: aksamitna, czarniawa barwa kapelusza |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Podgrzyb_brunatny
2 źródło: https://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/podgrzybek-brunatny-opis-wystepowanie-i-zdjecia-grzyb-podgrzybek-brunatny-ciekawostki,23382.html
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0