Błyskoporek podkorowy
| kategoria: grzyb | rodzina: szczeciniakowate |
| nazwa polska: Błyskoporek podkorowy inne nazwy polskie: Błyskoporek podkorowy czaga, Błyskoporek ukośny, Czarna huba, Czyr brzozowy, Huba brzozowa, Huba skośnorurkowa, Huba ukośna, Włóknouszek ukośny nazwy zwyczajowe: Czaga, Czyr nazwa łacińska: Inonotus obliquus synonimy łacińskie: Boletus obliquus (1801), Fomes obliquus (1885), Fuscoporia obliqua (1951), Mucronoporus obliqua (1889), Phaeoporus obliquus (1888), Phaeoporus obliquus (2006), Phellinus obliquus (1903), Physisporus obliquus (1826), Polyporus obliquus (1821), Poria obliqua (1881), Scindalma obliquum (1898), Xanthochrous obliquus (1928) |
| określenie nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 2003 r. pierwsza klasyfikacja: Erik Acharius oraz Christiaan Hendrik Persoon, 1801 r. aktualna klasyfikacja: Albert Pilát, 1942 r. |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb nadrzewny |
| powszechność w kraju: rzadki ochrona prawna: częściowa ochrona gatunkowa kategoria zagrożenia: R (rzadkie, potencjalnie zagrożone) |
| zasięg na świecie: występuje na półkuli północnej w Europie, Ameryce Północnej oraz w Azji, |
| sezon: grzyb całoroczny okres występowania: styczeń – grudzień | czas życia: owocniki wieloletnie długość życia: Ø |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: bardzo łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis główny: |
| owocnik – typ: Ø owocnik – kształt: guzowata, brodawkowata, spękana narośl bokiem przyrośnięta do drzewa, kształt nieregularny, zewnętrzna warstwa owocnika jest wyschnięta, twarda, łupliwa, zwęglona i podobna do żużlu[1] owocnik – powierzchnia: matowa owocnik – kolor: czarnobrunatny lub czarnogranatowy, rudobrązowymi miejscami pęknięć owocnik – średnica: Ø – 50 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – kształt: rurki jednowarstwowe, ukośne hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – wysokość: 1 – 3 cm miąższ – kształt: od skórzasto-mięsistego (młode owocniki) do korkowatego, suchego, twardego, łamliwego (starsze owocniki) miąższ – kolor: Ø miąższ – zapach: lekko winny, przyjemny, zapachu brzozowego drewna miąższ – smak: brak trzon – występowanie: Ø trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – pozostałość: Ø pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – wysokość: Ø – Ø cm mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø |
| odżywianie i biotop: |
| sposób odżywiania: pasożyt podłoże: drewno (obumierające lub martwe drewno drzew liściastych) terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: najczęściej: Brzoza brodawkowata, Topola osika, rzadziej: Klon, Olsza, Grab, Buk, Jarzębina, Wiąz gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| wielkość występowania: |
| występowanie – typ: Ø wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| zarodniki: |
| zarodniki – kształt: od elipsoidalnych od jajowatych zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 8 – 10 × 5 – 7,5 μm wysyp zarodników – kolor: bezbarwny |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| hymenofor: Ø miąższ: Ø trzon: Ø |
| reakcje makrochemiczne: |
| KOH/NaOH: Ø FeSO4: Ø C6H5OH: Ø NH40H: Ø C6H5NH2: Ø AgNO3: Ø gwajak: Ø inne odczynniki: Ø |
| wartości odżywcze: |
| wartość energetyczna: Ø woda: Ø białko: Ø tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø witaminy: B minerały: żelazo, magnez mangan, potas, wapń, cynk, miedź, fosfor kwasy: kwas betulinowy przeciwutleniacze: Ø pozostałe: polisacharydy, tryptofan, glicynę, cysteinę, polifenole |
| ciekawostki |
|---|
| Ze względu na swoją strukturę zapalony Błyskoporek podkorowy potrafi tlić się i żarzyć przez kilka godzin. Z tego powodu dawne ludy północnych rejonów Eurazji oraz Ameryki Północnej, które nie znały jeszcze sztuki rozniecania ognia, używały go do przenoszenia ognia.[1] |
| Błyskoporek podkorowy zawiera ogromne ilości barwnika melaniny. |
| Zewnętrzna strona grzyba pod wpływem promieni słonecznych zmienia kolor na głęboką czerń, podczas gdy wnętrze pozostanie w jasno pomarańczowym kolorze. |
| W Rosji i Kanadzie grzyb ten jest określany jako grzyb jadalny. |
| etymologia |
|---|
| Na Syberii grzyb ten nazywany jest “Darem Boga” i “Grzybem nieśmiertelności”. W Chinach nazywany jest “Królem roślin”. W Japonii ma przydomek “Diament z lasu”. |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| W niektórych krajach Europy (wschód Europy) wykonuje się napar z tego grzyba poprawiający samopoczucie, wykazujący działanie przeciwzapalne (w leczeniu zapalenia jelit) i leczący dolegliwości żołądkowe.[1,2] |
| Z owocników tego grzyba wytwarza się wyciąg o leczniczym działaniu – regulujący metabolizm i ciśnienie krwi oraz zwiększający odporność organizmu.[1] |
| Potwierdzono skuteczność wyciągu z Błyskoporka podkorowego w leczeniu HIV-1 i wrzodów żołądka, oraz jego cytostatyczne działanie przeciwko niektórym nowotworom (jelit i wątroby).[1,2] |
| Pomaga spowolnić proces starzenia się komórek. Wykazuje działanie regulujące cholesterol. Wspomaga układ naczyniowo-sercowy. Jest zalecany przy leczeniu cukrzycy, detoksykacji, wyjazuje silne działanie przeciwutleniające, wspomaganie trawienia, wspomaganie leczenia zapalenia żołądka, działanie hepatoochronne (ochrona wątroby), działanie przeciwbólowe. Wspomaga funkcje umysłowych – pamięć, koncentracja, myślenie (hamuje w mózgu enzym acetylcholinesterazy). Czyści krew, wzmacnia oczy i włosy i jest prawdopodobnie najsilniejszym adaptogenem.[2] |
| Ilość antyoksydantów w tym grzybie jest tak ogromna, ze zajmuje on pierwsze miejsce w skali ORAC (ang. Oxygen Radical Absorbance Capacity) – będącej uniwersalną miarą działania antyoksydacyjnego pokarmów. [3] |
| Chaga posiada ponad 25 – 50 razy więcej SOD (ang. SuperOxide Dismutase) niż pozostałe grzyby i jest najbogatszym źródłem tego enzymu spośród wszystkich znanych pokarmów. SOD – dysmutaza ponadtlenkowa to antyoksydant komórkowy. Jest pierwszą linią obrony przed uszkodzeniami spowodowanymi utlenieniem. Uwzględnienie w diecie pokarmów bogatych w antyoksydant jest kluczowe do zachowania dobrego zdrowia wraz z wiekiem. W badaniu z 1984 roku Richard Cutler z NIH (National Institutes of Health) dowiódł, że u wszystkich organizmów żywych ilość enzymu SOD jest czynnikiem najsilniej skorelowanym ze średnią długością życia. Żółwie posiadające największy poziom tego enzymu osiągają wiek nawet kilkuset lat a niektóre gatunki drzew nawet kilka tysięcy lat. To obrazuje jak ważny jest SOD. [3] |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Gatunek ten wywołuje białą zgniliznę drewna. |
| Powoduje zazwyczaj obumarcie drzewa, na którym rośnie. Swojego żywiciela atakuje w miejscach ran.[1] |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ochrona przed skutkami jakie wywołuje ten grzyb polega na zabezpieczaniu ran środkami grzybobójczymi i opryskiwaniu drzew po cięciach pielęgnacyjnych oraz usuwaniu zaatakowanych przez Błyskoporka podkorowego gałęzi lub całych drzew.[1] |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Lecznicze własności Błyskoporka podkorowego znano już co najmniej od XVI wieku. Według podań wyleczono nim z raka wargi ruskiego księcia Włodzimierza Monomacha. [1] |
| gatunek podobny: Ø |
| cechy odróżniające: Ø |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Błyskoporek_podkorowy
2 źródło: https://domiuroda.pl/pl/n/Chaga-czyli-blyskoporek-podkorowy-zdrowotny-grzyb/164
3 źródło: https://www.solvelabs.eu/blog/45_jak-dziala-chaga-grzyb-dlugowiecznosci.html
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0