Brodaczka zwyczajna
kategoria: porost rodzina: tarczownicowate |
nazwa polska: Brodaczka zwyczajna inne nazwy polskie: Ø nazwa łacińska: Usnea filipendula inne nazwy łacińskie: Usnea dasypoga (1960), Usnea fibrillosa (1936), Usnea muricata (1936) |
autor nazwy polskiej: Wiesław Fałtynowicz, Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, 2003 r. pierwsza klasyfikacja: Ø aktualna klasyfikacja: Ø |
powszechność: Ø ochrona prawna: częściowa ochrona gatunkowa kategoria zagrożenia: V (narażone, zagrożone wyginięciem) |
handel: Ø |
zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
okres występowania: Ø – Ø okres maksymalny: Ø – Ø |
gatunek wieloletni: Ø uprawa: Ø |
opis |
---|
owocnik – typ: Ø owocnik – kształt: plecha krzaczkowato-nitkowata, brodata, zwisająca, posiada wyraźną oś zbudowaną z nibytkanki i jest silnie rozgałęziona, główne gałązki plechy mają grubość 1 – 2 mm, są dość sztywne, obłe i cienieją stopniowo, gałązki drugiego rzędu mają grubość 0,5 – 0,8 mm, liczne gałązki boczne mają różną długość i zaostrzone końce – te krótsze odstają niemal pionowo, te dłuższe łukowato zginają się lub zwisają, owocniki porostu powstają rzadko, mają średnice 5 – 10 mm i wyrastają z nich liczne gałązeczki o różnej długości [1] owocnik – powierzchnia: matowa lub nieco tylko błyszcząca, powierzchnia gałązek pokryta jest licznymi, drobnymi brodawkami o wałeczkowatym lub półkulistym kształcie, powierzchnia plechy z brodawkowatymi soraliami z izydiowymi urwistkami, tarczki owocników są lekko oprószone [1] owocnik – kolor: szary, słomkowożółty lub zielonawy, do podłoża przyczepia się mniej lub bardziej zaczernioną nasadą, tarczki owocników mają cielistą barwę [1] owocnik – średnica: Ø – Ø cm owocnik – wysokość: Ø – 30 cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: Ø miąższ – kolor: Ø miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: Ø miąższ – smak: Ø pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno sposób odżywiania: Ø terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste, lasy mieszane, tereny otwarte gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Jodła, Olsza, Brzoza, Grab, Buk, Jesion, Modrzew, Świerk, Sosna, Topola, Dąb, Wierzba, Jarząb, Lipa gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: Ø zarodniki – kształt: Ø zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: 9,5 × 7 μm wysyp zarodników – kolor: Ø |
ciekawostki |
---|
Brodaczka zwyczajna, tak jak 90% porostów, zawiera glony protokokkoidalne (pełnią rolę fotobionta). [1] Symbioza porostu i glonu przynosi obopólne korzyści – porost korzysta z węglowodanów wytworzonych w procesie fotosyntezy przez glony, z kolei glon uzyskuje osłonę oraz wodę z solami mineralnymi pobieranymi z środowiska przez porost. [2] |
Brodaczka zwyczajna na skali porostowej znajduje się w 6 grupie (na 7 możliwych)* [3] * grupy: [3] 1 grupa – powietrze bardzo silnie zanieczyszczone 2 grupa – powietrze bardzo zanieczyszczone 3 grupa – powietrze zanieczyszczone 4 grupa – powietrze średnio zanieczyszczone 5 grupa – powietrze mało zanieczyszczone 6 grupa – powietrze nieznacznie zanieczyszczone 7 grupa – powietrze prawie zupełnie czyste |
etymologia |
---|
Ø |
uwagi |
---|
Brodaczka zwyczajna znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. W Polsce była gatunkiem ściśle chronionym do roku 2014. Od 17 października 2014 podlega ochronie częściowej. |
właściwości lecznicze |
---|
Plecha Brodaczki zwyczajnej ma własności lecznicze. Zawiera kwas usninowy i inne substancje o silnym działaniu antybakteryjnym i antywirusowym. Otrzymywane z niej preparaty mają działanie wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, przeciwpasożytnicze, przeciwdrobnoustrojowe, pobudzające trawienie, rozkurczowe, przeciwnowotworowe. |
Obecnie w handlu zagranicznym jest wiele preparatów między innymi do leczenia infekcji układu moczowego czy nieżytów układu oddechowego wykorzystujących związki zawarte w Brodaczce zwyczajnej.[2] |
Już w starożytności Hipokrates (“ojciec medycyny”) zalecał stosowanie plechy Brodaczki zwyczajnej w zwalczaniu “chorób kobiecych”.[2] |
toksyny |
---|
Ø |
objawy zatrucia |
---|
Ø |
leczenie zatrucia |
---|
Ø |
skutki braku leczenia zatrucia |
---|
Ø |
choroby grzybowe |
---|
Ø |
zwalczanie chorób grzybowych |
---|
Ø |
wartości odżywcze |
---|
Ø |
zastosowanie kulinarne |
---|
Ø |
przepisy kulinarne |
---|
Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
zapiski i ciekawostki historyczne | bibliografia |
---|---|
Ø | Ø |
gatunek podobny | cechy odróżniające |
---|---|
Ø | Ø |
galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Brodaczka_zwyczajna
2 źródło: https://ustrzykidolne.krosno.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/rlHZ5ihsptKr/content/chroniona-brodaczka#.YnUqoYXP3d4
3 źródło: https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/05/porosty-jako-indykatory-jakosci-powietrza-skala-porostowa/
przypisy i bibliografia