Czarka austriacka

kategoria: grzyb
rodzina: czarkowate

nazwa polska: Czarka austriacka
inne nazwy polskie: Szkarłatny kubek elfa
nazwa łacińska: Sarcoscypha austriaca
inne nazwy łacińskie: Lachnea austriaca (1889), Molliardiomyces coccineus (1984), Peziza austriaca (1900), Peziza imperialis (1884)

autor nazwy polskiej: G. Fiedorowicz oraz D. Kubiak, 1998 r.
pierwsza klasyfikacja: Günther Beck von Mannagetta und Lerchenau, 1884 r.
aktualna klasyfikacja: Ø

powszechność: rzadki
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø

handel: Ø

zastosowanie ogólne: JADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: jadalny
kategoria smaku: jadalny niskiej jakości
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: luty – maj
okres maksymalny: listopad – maj

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: miseczkowaty (apotecjum, łac. apothecium) owocnik – kształt: od kulistego (młode owocniki) do pucharkowatego, czarkowatego, miseczkowatego a nawet rozpostartego (starsze owocniki), brzeg podwinięty, obły owocnik – powierzchnia: wewnętrzna – gładka, błyszcząca, zewnętrzna – owłosiona (włoski mocno poskręcane co widać pod mikroskopem), filcowata owocnik – kolor: na zewnątrz jasnoróżowy, czerwony, wewnątrz jaskrawy, żywoczerwony owocnik – średnica: 1 – 5(8) cm owocnik – wysokość: 1 – 2 cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: centryczny trzon – kształt: cylindryczny, pełny, czasami brak trzonka trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: białawy trzon – średnica: 0,3 – 0,7 cm trzon – wysokość: 3 – 5 cm miąższ – kształt: cienki, łykowaty, woskowaty miąższ – kolor: biały miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: brak miąższ – smak: słaby, rzodkiewkowy pierścień: brak pochwa: brak mleczko: brak gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (gałęzie drzew liściastych) sposób odżywiania: saprotrof terytorium: lasy liściaste, miejsca podmokłe, wilgotne, próchnicze, ciepłe, łęgi w dolinach rzek, potoków, częściej obszary górskie gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Wierzba, Olsza szara, Leszczyna, Brzoza, Wiąz, Klon, Bez, Dereń, Topola, Szakłak gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie zarodniki – kształt: podłużnie eliptyczne do cylindrycznych, gładkie, na końcach wgłębione zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: (25)33 – 50 × 12 – 14(15) μm wysyp zarodników – kolor: białawy

opis

owocnik – typ: miseczkowaty (apotecjum, łac. apothecium)
owocnik – kształt: od kulistego (młode owocniki) do pucharkowatego, czarkowatego, miseczkowatego a nawet rozpostartego (starsze owocniki), brzeg podwinięty, obły
owocnik – powierzchnia: wewnętrzna – gładka, błyszcząca, zewnętrzna – owłosiona (włoski mocno poskręcane co widać pod mikroskopem), filcowata
owocnik – kolor: na zewnątrz jasnoróżowy, czerwony, wewnątrz jaskrawy, żywoczerwony
owocnik – średnica: 1 – 5(8) cm
owocnik – wysokość: 1 – 2 cm
hymenofor – typ: Ø
hymenofor – kształt: Ø
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: Ø
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: cylindryczny, pełny, czasami brak trzonka
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: białawy
trzon – średnica: 0,3 – 0,7 cm
trzon – wysokość: 3 – 5 cm
miąższ – kształt: cienki, łykowaty, woskowaty
miąższ – kolor: biały
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
miąższ – zapach: brak
miąższ – smak: słaby, rzodkiewkowy
pierścień: brak
pochwa: brak
mleczko: brak
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: drewno (gałęzie drzew liściastych)
sposób odżywiania: saprotrof
terytorium: lasy liściaste, miejsca podmokłe, wilgotne, próchnicze, ciepłe, łęgi w dolinach rzek, potoków, częściej obszary górskie
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Wierzba, Olsza szara, Leszczyna, Brzoza, Wiąz, Klon, Bez, Dereń, Topola, Szakłak
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: pojedynczo lub w grupie

zarodniki – kształt: podłużnie eliptyczne do cylindrycznych, gładkie, na końcach wgłębione
zarodniki – kolor: bezbarwne
zarodniki – wymiary: (25)33 – 50 × 12 – 14(15) μm
wysyp zarodników – kolor: białawy

ciekawostki
Owocniki Czarki austriackiej były wykorzystywane w medycynie ludowej Indian północnoamerykańskich – służyły im do sporządzania opatrunków na rany.
Jeśli znajdziemy ten gatunek warto wokół szukać bardzo rzadkich odmian białych oraz pomarańczowych Czarki austriackiej.
Grzyb ten jest popularnym źródłem pożywienia dla gryzoni i ślimaków.
W okresie od 1983 do 2014 roku Czarka austriacka była na liście gatunków chronionych.

etymologia
Ø

uwagi
Ø

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
– duszenie – marynowanie – jako dodatek do sałatek (jadalna ozdoba)

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Czarka szkarłatna	do odróżnienia mikroskopowo, zaokrąglone na końcach zarodniki, proste włoski na zewnętrznej powierzchni miseczek, występuje na podobnych gatunkach drzew ale dodatkowo na: Chmielograb, Jeżyna, Kalina, Orzech, brzeg owocnika strzępiasty
Czarka jurajska	do odróżnienia mikroskopowo, bardzo rzadka, rośnie wyłącznie na drewnie lipy
Czarnorzęska szczecinkowata	obustronnie zabarwiona na czerwono, rzęski na krawędzi
Dzieżka pomarańczowa	pomarańczowa barwa, tworzy owocniki pod koniec lata

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

Ø

przypisy i bibliografia