Czernidłak błyszczący
| kategoria: grzyb wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek nadrzewny | klasa: Ø rząd: Ø rodzina: kruchaweczkowate |
| nazwa polska: Czernidłak błyszczący inne nazwy polskie: Bedłka atramentowa, Czernidłaczek błyszczący nazwy potoczne: Mierzwiak, Sadzak, Smolarz nazwa łacińska: Coprinellus micaceus synonimy łacińskie: Agaricus micaceus 1786, Coprinus micaceus 1838, Coprinus micaceus 2007, Coprinus micaceus 1915, Coprinus micaceus 1838, Coprinus micaceus 1923, Coprinus micaceus 1894, Coprinus micaceus 1975, Coprinus micaceus, Coprinus micaceus 1976, Coprinus micaceus 1838, Coprinus micaceus nazwa angielska: Glistening Inkcap |
| określenie nazwy polskiej: Franciszek Błoński, 1896 r. pierwsza klasyfikacja: Jean Baptiste François Pierre Bulliard, 1786 r. aktualna klasyfikacja: Vilgalys, Hopple oraz Jacq. Johnson, 1838 r. |
| powszechność w kraju: pospolity trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: Ø |
| zasięg na świecie: Ø |
| sezon: grzyb wiosenny, letni, jesienny okres występowania: kwiecień – listopad |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny niskiej jakości smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: kapelusz od jajowatego, dzwonkowatego (młode owocniki) do nieco rozpostartego (starsze owocniki), kapelusz z wiekiem rozpływa się od brzegów w gęstą i czarną maź (autoliza) część główna owocnika – kolor: od pomarańczowego do brązowego, miodowy brązowy, bursztynowy |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: 2 – 5 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: prążkowany, od podwiniętego w dół (młode owocniki) do wywiniętego ku górze i czasami popękanego wzdłuż prążkowania (starsze owocniki) brzeg – kolor: Ø brzeg – szerokość: Ø |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: pofałdowana, promieniście włóknista, bruzdowana, za młodu pokryta błyszczącymi ziarenkami (pozostałości osłony, łatwo zmywalne w dni deszczowe) powierzchnia – wzór: Ø integralność skórki z miąższem: Ø powierzchnia – tendencja do pękania: Ø |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: blaszki gęste, wąsko przyrośnięte hymenofor – nasada: blaszki zatokowo przyrośnięte hymenofor – kolor: od białego do czarnego hymenofor – wysokość: 3 – 6 mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: Ø ujście hymenoforu – kolor: ostrza długo pozostają białawe ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm |
| miąższ: |
| miąższ – kształt: kruchy, delikatny miąższ – kolor: biały miąższ – zapach: przyjemny, grzybowy miąższ – siła zapachu: Ø miąższ – smak: łagodny miąższ – siła smaku: Ø miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: tak trzon – typ: centryczny trzon – kształt: cylindryczny, pusty, czasami wygięty trzon – struktura wewnętrzna: Ø trzon – powierzchnia: gładka, lśniąca, drobno oprószona, naga trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: biały trzon – średnica: 2 – 6 mm trzon – wysokość: 4 – 10(max12) cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: podstawa rozszerzona, często z kołnierzem podobnym do pochwy podstawa trzonu – powierzchnia: Ø podstawa trzonu – kolor: Ø |
| osłona: |
| osłona – występowanie: Ø osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: Ø |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: Ø resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: Ø resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: Ø resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: Ø osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – trwałość: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| zmiana koloru hymenoforu: Ø zmiana koloru miąższu: Ø zmiana koloru trzonu: Ø |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): Ø NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: w grupie wielkość grupy: Ø kształt grupy: kępa |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: saprotrof |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: drewno (butwiejące pnie, przy korzeniach drzew, zakopane drewno) podłoże – właściwości: Ø integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: lasy liściaste, parki, łąki, ogrody siedlisko – właściwości: Ø forma terenu: Ø |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: Ø długość życia: Ø okres występowania: Ø – Ø pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – opis: Ø |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: czarny, brunatny, ciemnobrązowy zarodniki – kształt: subeliptyczne, z centralną porą rostkową zarodniki – powierzchnia: gładka zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 7 – 11 × 4 – 7 μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø pozostałe: Ø |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Jadalne są jasne i młode owocniki. Zebrane owocniki powinny być obrobione i spożyte niemal natychmiast po zebraniu, ponieważ zaczną się rozpływać (autoliza) nawet w ciągu 1 do 3 godzin. |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Coprinellus micaceus, gdzie micaceus oznacza “lśniący” lub (według innego źródła) “podobny do ziaren soli”. |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| uwagi ogólne |
|---|
| Gatunek ten łatwo bioakumuluje metale ciężkie, takie jak kadm i ołów, więc nie może być zbierany z poboczy dróg lub zanieczyszczonej ziemi. |
| Według niektórych źródeł Czernidłak błyszczący jest trujący w połączeniu z alkoholem etylowym. |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Czernidłak błyszczący jest w trakcje weryfikacji naukowej – ale już badania na myszach wykazały jego właściwości antynowotworowe, antyoksydacyjne oraz aktywność przeciwdrobnoustrojową i przeciwbakteryjną w stosunku choćby do Corynebacterium xerosis i Staphylococcus aureus. |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Ø |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Ø nazwa łacińska: Coprinellus xanthothrix zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: żółta, filcowata podstawa trzonu |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Czernidłaczek kanciastozarodnikowy nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: matową powierzchnię, ostrza blaszek nie są białe |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Czernidłak podwórzowy nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: brak błyszczących ziarenek lecz kosmki lub drobne łuski, będące resztkami osłony |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Grzybówka zgięta nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: białe blaszki, drobniejszy kapelusz |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Kruchaweczka zaroślowa nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: kapelusz bez promienistego pomarszczenia |
Ø
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.3