Galaretek kolczasty

kategoria: grzyb
rodzina: incertae sedis

nazwa polska: Galaretek kolczasty
inne nazwy polskie: Galaretówka kolczasta, Kolczak galaretowaty, Szczękacz galaretowaty
nazwa łacińska: Pseudohydnum gelatinosum
inne nazwy łacińskie: Exidia gelatinosa (1867), Hydnogloea gelatinosa (1873), Hydnum gelatinosum (1772), Steccherinum gelatinosum (1821), Tremellodon gelatinosum (1874)

autor nazwy polskiej: Barbara Gumińska oraz Władysław Wojewoda, 1968 r.
pierwsza klasyfikacja: Giovanni Antonio Scopoli, 1772 r.
aktualna klasyfikacja: Petter Adolf Karsten, 1868 r.

powszechność: pospolity
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø

handel: Ø

zastosowanie ogólne: JADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: jadalny
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: lipiec – listopad
okres maksymalny: styczeń – grudzień

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: kapeluszowy kolczasty owocnik – kształt: językowaty, jajowaty, łopatkowaty, muszlowaty, wachlarzowaty, kapelusz osadzony na krótkim trzonie, grubość kapelusza to 0,5 – 2 cm owocnik – powierzchnia: górna powierzchnia delikatnie aksamitna, ziarnista lub brodawkowata, zamszowato owłosiona owocnik – kolor: od białego, przez różowy po brązowy, dymny owocnik – średnica: 1 – 8(10) cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: kolczasty hymenofor – kształt: kolce dość gęste, miękkie hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: białawy hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: 1 – 3(4) mm trzon – typ: ekscentryczny (boczny) trzon – kształt: lekko pofałdowany trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: białawy trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: 1 – 5 cm miąższ – kształt: galaretowaty, wodnisty, sprężysty, elastyczny, żelatynowaty, gruby miąższ – kolor: białawy miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie miąższ – zapach: brak miąższ – smak: przyjemny lub mdły, niewyrazisty, nieco rybny pierścień: brak pochwa: brak mleczko: brak gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (obumarłe, wilgotne pnie i pniaki drzew iglastych) sposób odżywiania: saprotrof terytorium: lasy iglaste, lasy mieszane, miejsca wilgotne i cieniste, częściej na terenach górskich gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Sosna, Jodła, Świerk gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: w grupie (dachówkowato, jeden nad drugim) zarodniki – kształt: prawie kuliste, gładkie zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: 3,5 – 6,5 × 5 – 8,5 μm wysyp zarodników – kolor: od bezbarwnego do białego

opis

owocnik – typ: kapeluszowy kolczasty
owocnik – kształt: językowaty, jajowaty, łopatkowaty, muszlowaty, wachlarzowaty, kapelusz osadzony na krótkim trzonie, grubość kapelusza to 0,5 – 2 cm
owocnik – powierzchnia: górna powierzchnia delikatnie aksamitna, ziarnista lub brodawkowata, zamszowato owłosiona
owocnik – kolor: od białego, przez różowy po brązowy, dymny
owocnik – średnica: 1 – 8(10) cm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm
hymenofor – typ: kolczasty
hymenofor – kształt: kolce dość gęste, miękkie
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: białawy
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: 1 – 3(4) mm
trzon – typ: ekscentryczny (boczny)
trzon – kształt: lekko pofałdowany
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: białawy
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: 1 – 5 cm
miąższ – kształt: galaretowaty, wodnisty, sprężysty, elastyczny, żelatynowaty, gruby
miąższ – kolor: białawy
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie
miąższ – zapach: brak
miąższ – smak: przyjemny lub mdły, niewyrazisty, nieco rybny
pierścień: brak
pochwa: brak
mleczko: brak
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: drewno (obumarłe, wilgotne pnie i pniaki drzew iglastych)
sposób odżywiania: saprotrof
terytorium: lasy iglaste, lasy mieszane, miejsca wilgotne i cieniste, częściej na terenach górskich
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Sosna, Jodła, Świerk
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: w grupie (dachówkowato, jeden nad drugim)

zarodniki – kształt: prawie kuliste, gładkie
zarodniki – kolor: bezbarwne
zarodniki – wymiary: 3,5 – 6,5 × 5 – 8,5 μm
wysyp zarodników – kolor: od bezbarwnego do białego

ciekawostki
Główne zadanie kolców na spodzie owocnika to większa powierzchnia produkująca zarodniki.
Odradza się suszenie tego grzyba – zawiera tak dużo wody, że po wysuszeniu zostaje tylko cienki płatek.
Galaretek kolczasty porasta drewno iglaste pniaki od strony północnej.
Krajem pochodzenia tego gatunku jest Australia.

etymologia
Nazwa łacińska tego grzyba to Pseudohydnum gelatinosum – gdzie gelatinosum oznacza “śliski”.

uwagi
Niektórzy jedzą Galaretka kolczastego na surowo, skropionego tylko sokiem z cytryny, uważając, że smakuje jak ostryga. Odradza się jednak spożywanie tego (jak ja innych gatunków) na surowo ze względu na pasożyty (np. bąblowca wielojamowego).

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Galaretek kolczasty powoduje białą zgniliznę drewna.

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
– jako dodatek do sałatek – jako dekoracja potraw
Grzyb ten należy tylko sparzyć – nigdy nie poddajemy go dłuższej obróbce termicznej.

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Uszak bzowy	owocniki ciemnobrązowe, cieńsze, brak kolców, występuje na drzewach liściastych

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

Ø

przypisy i bibliografia