Gąska bukowa

kategoria: grzyb
rodzina: gąskowate
nazwa polska: Gąska bukowa
inne nazwy polskie: Gąska ogorzała
nazwa łacińska: Tricholoma ustale
inne nazwy łacińskie: Agaricus leucophyllus (1805), Agaricus ustalis (1818), Agaricus nictitans (1838), Agaricus fulvellus (1860), Gyrophila ustalis (1886), Tricholoma ustale (1871), Tricholoma fulvellum (1874), Tricholoma striatum (1891), Tricholoma flavobrunneum (1918)
autor nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 2003 r.
pierwsza klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1818 r.
aktualna klasyfikacja: Paul Kummer, 1871 r.
powszechność: częsty
ochrona prawna: 
brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: 
Ø
handel: Ø
zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: 
Ø
kategoria smaku: 
Ø
wyjątki zastosowania: 
Ø
okres występowania: sierpień – listopad
okres maksymalny: Ø – Ø
gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø
opis
owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty
owocnik – kształt: kapelusz od wypukłego z niewielkim garbem (młode owocniki) do rozpostartego, powyginanego (starsze owocniki), brzeg ostry, długo pozostaje podwinięty
owocnik – powierzchnia: od mocno śluzowatej (młode owocniki) do połyskliwej, suchej (starsze owocniki), naga
owocnik – kolor: od pomarańczowego do czerwonobrązowego, ciemniejszy w środku, bladszy na brzegu
owocnik – średnica: 3 – 12 cm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm
hymenofor – typ: blaszkowaty
hymenofor – kształt: blaszki gęste, ścieśnione
hymenofor – nasada: blaszki wykrojone, lub zatokowo przyrośnięte
hymenofor – kolor: od białawego (młode owocniki) do rdzawego (starsze owocniki), rdzawoplamiste, często czerniejące na ostrzach (starsze owocniki)
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: walcowaty, od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki), często w dolnej części rozszerzony i korzeniasto zakończony, sztywny, elastyczny
trzon – powierzchnia: pokryta brązowymi włókienkami, sucha
trzon – kolor: jaśniejszy od kapelusza
trzon – średnica: 0,8 – 1,5(max 2,2) cm
trzon – wysokość: 5 – 10(max 11) cm
miąższ – kształt: jędrny, włóknisty, gruby
miąższ – kolor: białawy
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, niekiedy czerwieniejący
miąższ – zapach: mączny
miąższ – smak: od miłego, łagodnego do gorzkiego
pierścień: brak
pochwa: Ø
mleczko: Ø
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: gleba (częściej wapienna)
sposób odżywiania: symbiont
terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane, parki, częściej tereny nizinne
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Ø
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Buk zwyczajny (najczęściej), Dąb (rzadzko), Grab, Kasztan, Brzoza, Głóg (bardzo rzadko)
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: w grupie

zarodniki – kształt: od elipsoidalnego do kulistego, gładkie
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 8 – 11 × 5 – 6(max 7) μm
wysyp zarodników – kolor: bladokremowy, biały
ciekawostki
Ø
etymologia
Ø
uwagi
Gąska bukowa ta jest jednym z trzech grzybów odpowiedzialnych za większość przypadków zatruć w Japonii ze względy na dużą popularność Gąsek w tym kraju.
właściwości lecznicze
Polisacharydy ekstrahowane z grzybni Gąski bukowej i podawane dootrzewnowo myszom w dawce 300 mg/kg hamowały wzrost nowotworów litych Mięsaka i Ehrlicha o 90%.
toksyny
Japońscy naukowcy w 2002 roku wyizolowali i scharakteryzowali toksynę zawartą w Gąsce bukowej – kwas ustalowy.
kwas ustalowy
objawy zatrucia
Poniższe objawy mogą wystąpić przy spożyciu dużej ilości owocników tego gatunku.
– zaburzenia żołądkowo-jelitowe
– wymioty
– biegunka
leczenie zatrucia
Ø
skutki braku leczenia zatrucia
Ø
choroby grzybowe
Ø
zwalczanie chorób grzybowych
Ø
wartości odżywcze
Ø
zastosowanie kulinarne
Ø
przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne
bibliografia
Ø
Ø
gatunek podobny
cechy odróżniające
Gąska białobrązowa
porozrywana strefa pierścieniowa
Gąska czerwonobrązowa
blaszki kremobiałe
Gąska dachówkowata
drobno spękany, suchy kapelusz
Gąska gorzkawa
blaszki jasne
Gąska kroplistobrzega
blaszki jasne, silnie śluzowaty kapelusz
Gąska topolowa
rośnie pod Topolami
Gąska żółtobrunatna
blaszki siarkowożółte, miąższ żółty
Tricholoma fracticum
Ø
Tricholoma pseudonictitans
Ø
Tricholoma ustaloides
wyraźna biała strefa pierścieniowa na trzonie

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

Ø

przypisy i bibliografia

Prawa autorskie.