Gęstoporek cynobrowy

kategoria: grzyb
rodzina: żagwiowate

nazwa polska: Gęstoporek cynobrowy
inne nazwy polskie: Huba cynobrowa, Wrośniak cynobrowy, Żagiew cynobrowa
nazwa łacińska: Pycnoporus cinnabarinus
inne nazwy łacińskie: Boletus cinnabarinus (1776), Boletus miniatus (1817), Coriolus cinnabarinus (1948), Fabisporus cinnabarinus (2001), Hapalopilus cinnabarinus (1899), Leptoporus cinnabarinus (1886), Phellinus cinnabarinus (1888), Polyporus cinnabarinus (1821), Polyporus miniatus (1829), Polystictus cinnabarinus (1886), Pycnoporus cinnabarinus (1988), Trametes cinnabarina(1874), Trametes cinnabarinus (1849)

autor nazwy polskiej: Stanisław Domański, 1967 r.
pierwsza klasyfikacja: Nikolaus Joseph von Jacquin, 1776 r.
aktualna klasyfikacja: Petter Adolf Karsten, 1941 r.

powszechność: rzadki
ochrona prawna: ścisła ochrona gatunkowa
kategoria zagrożenia: R (rzadkie, potencjalnie zagrożone)

handel: Ø

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: Ø – Ø
okres maksymalny: styczeń – grudzień

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: hubiasty polyporoidalny owocnik – kształt: półkolisty lub wachlarzowaty, bokiem przyrośnięty do podłoża, brzeg cienki i ostry owocnik – powierzchnia: nierówna, pomarszczona owocnik – kolor: cynobrowy, pomarańczowy, ciemnieje pod wpływem deszczu owocnik – średnica: 2 – 11(13) cm owocnik – wysokość: 2 – 5 cm hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – kształt: rurki nierozerwalnie wrośnięte w miąższ, pory okrągłe lub kanciaste hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: cynobrowym lub czerwonawy hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: 3 – 8 mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: od miękkiego (młode owocniki) do łykowatego, korkowatego (starsze owocniki), grubość 2  –  10 mm miąższ – kolor: cynobrowy miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: brak miąższ – smak: brak pierścień: brak pochwa: brak mleczko: brak gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (martwe pnie, pniaki, gałęzie drzew liściastych) sposób odżywiania: saprotrof terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane, miejsca wilgotne, dobrze oświetlone, sady, zarośla gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Brzoza, Buk, Jarzębina, Topola, Jodła (rzadko), Czereśnia, Wiśnia gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie (częściej w grupie po kilka owocników) zarodniki – kształt: cylindryczne lub eliptyczne, gładkie zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: 4,5 – 8 × 2 – 3 μm wysyp zarodników – kolor: biały

opis

owocnik – typ: hubiasty polyporoidalny
owocnik – kształt: półkolisty lub wachlarzowaty, bokiem przyrośnięty do podłoża, brzeg cienki i ostry
owocnik – powierzchnia: nierówna, pomarszczona
owocnik – kolor: cynobrowy, pomarańczowy, ciemnieje pod wpływem deszczu
owocnik – średnica: 2 – 11(13) cm
owocnik – wysokość: 2 – 5 cm
hymenofor – typ: rurkowy
hymenofor – kształt: rurki nierozerwalnie wrośnięte w miąższ, pory okrągłe lub kanciaste
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: cynobrowym lub czerwonawy
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: 3 – 8 mm
trzon – typ: Ø
trzon – kształt: Ø
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
miąższ – kształt: od miękkiego (młode owocniki) do łykowatego, korkowatego (starsze owocniki), grubość 2  –  10 mm
miąższ – kolor: cynobrowy
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
miąższ – zapach: brak
miąższ – smak: brak
pierścień: brak
pochwa: brak
mleczko: brak
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: drewno (martwe pnie, pniaki, gałęzie drzew liściastych)
sposób odżywiania: saprotrof
terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane, miejsca wilgotne, dobrze oświetlone, sady, zarośla
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Brzoza, Buk, Jarzębina, Topola, Jodła (rzadko), Czereśnia, Wiśnia
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: pojedynczo lub w grupie (częściej w grupie po kilka owocników)

zarodniki – kształt: cylindryczne lub eliptyczne, gładkie
zarodniki – kolor: bezbarwne
zarodniki – wymiary: 4,5 – 8 × 2 – 3 μm
wysyp zarodników – kolor: biały

ciekawostki
Gęstoporek cynobrowy jest jadany w Hongkongu i w Nepalu.
Długość życia to 1 – 2 lata.
Kolor tego grzybka bierze się z występowania w nim czerwonego barwnika – cinnabarina.
Miąższ pod wpływem KOH natychmiast czernieje.

etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Pycnoporus cinnabarinus, gdzie pycn– oznacza “gruby/gęsty”, –porus oznacza “pory”, a cinnabarinus to “cynobrowoczerwony”.

uwagi
Gęstoporek cynobrowy znajduje się na listach gatunków zagrożonych w Polsce, Szwajcarii, Anglii, Litwie i Niemczech.

właściwości lecznicze
Aborygeni używają owocników tego grzyba do leczenia owrzodzenia jamy ustnej, szczególnie u ząbkujących niemowląt.

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Gęstoporek cynobrowy powoduje białą zgniliznę drewna.

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Miękusz rabarbarowy	pospolity, bladsza barwa owocników, bardziej krępe owocniki
Pomarańczowiec błyszczący	bardziej żółty odcień, występuję na drewnie iglastym

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

Ø

przypisy i bibliografia