Gmatwek dębowy
kategoria: grzyb rodzina: pniarkowate |
nazwa polska: Gmatwek dębowy inne nazwy polskie: Huba dębowa, Gmatwak dębowy, Siatkowiec dębowy nazwa łacińska: Daedalea quercina inne nazwy łacińskie: Agarico-suber daedaleum (1793), Agaricus antiquus (1787), Agaricus labyrinthiformis (1788), Agaricus labyrinthiformis (1789), Agaricus quercinus (1753), Antrodia hexagonoides (1879), Daedalea inzengae (1861), Daedalea nigricans (1801), Daedalea quercina (1953), Daedaleites quercinus (1892), Hexagonia minor (1916), Lenzites quercina (1888), Merulius quercinus (1794), Striglia inzengae (1891), Striglia quercina (1891), Trametes hexagonoides (1872), Trametes quercina (1939) |
autor nazwy polskiej: Feliks Berdau, 1876 r. pierwsza klasyfikacja: Karol Linneusz, 1753 r. aktualna klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1801 r. |
powszechność: pospolity ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø |
handel: Ø |
zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
okres występowania: styczeń – grudzień okres maksymalny: Ø – Ø |
gatunek wieloletni: tak (do 10 lat) uprawa: Ø |
opis |
---|
owocnik – typ: hubiasty polyporoidalny owocnik – kształt: różnorodny, półkolisty, półeczkowaty, czasami poduszeczkowaty, rozpostarto-odgięty lub nieregularny, do podłoża przyrasta bokiem, brzeg dość ostry owocnik – powierzchnia: naga (lub nieznacznie omszona), pofałdowana, bruzdowana, nierówna, chropowata i zazwyczaj niestrefowana (jedynie przy brzegu występuje nieznaczne strefowanie) owocnik – kolor: jasnobrązowawy, kolor drewna owocnik – średnica: 5 – 25(30) cm owocnik – wysokość: 2 – 6(8) cm hymenofor – typ: blaszkowaty (labiryntowaty, nieregularnie rurkowaty) hymenofor – kształt: blaszki labiryntowate, niewarstwowane, elastyczne, grube, hymenofor najczęściej jednowarstwowy, otwory porowe o szerokości 1 – 4 mm hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: kremowobrązowy hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: 8 – 30 mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: korkowaty, elastyczny, grubość 3 – 5 mm miąższ – kolor: od kremowego do brązowego miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: słaby, grzybowy miąższ – smak: cierpki pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (martwe i niekiedy żywe drewno drzew liściastych, pniaki, drewno budowlane, słupy, mosty) sposób odżywiania: saprotrof[1], pasożyt[2] terytorium: lasy liściaste, parki gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Dąb (najczęściej), Grab, Buk, Robinia[2], Kasztanowiec[2] (rzadko) gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: Ø zarodniki – kształt: cylindryczne, gładkie zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: 5 – 6(7,5) × 2 – 3,5 μm wysyp zarodników – kolor: biały |
ciekawostki |
---|
Gmatwek dębowy po wysuszeniu staje się bardzo lekki.[1] |
etymologia |
---|
Nazwa rodzajowa Daedalea pochodzi od Dedala z mitologii greckiej i związana jest z tym, że grzyb ten tworzy labiryntowate blaszki, na kształt mitycznego labiryntu, w którym błądził Dedal. Nazwa gatunkowa quercina pochodzi od łacińskiej nazwy dębu Quercus. [1] |
uwagi |
---|
Dla budowlańców to szkodliwy grzyb szybko niszczący drewno konstrukcyjne. Sposób na ten gatunek to używanie drewna bardzo dobrze wysuszonego i zabezpieczonego preparatami antygrzybowymi. |
właściwości lecznicze |
---|
W badaniach naukowych potwierdzono jego własności lecznicze. Zawiera antyoksydacyjny związek chemiczny kwercinol wykazujący szerokie działanie przeciwzapalne. [1] |
toksyny |
---|
Ø |
objawy zatrucia |
---|
Ø |
leczenie zatrucia |
---|
Ø |
skutki braku leczenia zatrucia |
---|
Ø |
choroby grzybowe |
---|
Grzyb ten wywołuje brunatną zgniliznę drewna. Atakuje bardziej biel, niż twardziel drewna. |
zwalczanie chorób grzybowych |
---|
Ø |
wartości odżywcze |
---|
Ø |
zastosowanie kulinarne |
---|
Ø |
przepisy kulinarne |
---|
Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
zapiski i ciekawostki historyczne | bibliografia |
---|---|
Na Polesiu palono gmatwka dębowego „w czasie komarowego sezonu” wewnątrz mieszkań w skorupie lub wprost na podłodze jako środek przeciw komarom. | Kultura Ludowa Słowian, K. Moszyński, [1] |
gatunek podobny | cechy odróżniające |
---|---|
Gmatwica chropowata | wytwarza cienki, strefowany owocnik o bardzo ostrym brzegu, rośnie najczęściej na brzozie i wierzbie, hymenofor bardzo zmienny, uciśnięty czerwienieje |
galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Gmatwek_d%C4%99bowy
2 źródło: https://www.medianauka.pl/gmatwek-debowy
przypisy i bibliografia