Gołąbek kruchy
| kategoria: grzyb | rodzina: gołąbkowate |
| nazwa polska: Gołąbek kruchy inne nazwy polskie: Serojeszka krucha, Syrojeszka żółta nazwy zwyczajowe: Bagnówka, Maślanka, Mglejarka, Złotówka, Żółtówka nazwa łacińska: Russula fragilis synonimy łacińskie: Agaricus fallax (1774), Agaricus fragilis (1801), Agaricus linnaei (1815), Russula bataillei (1996), Russula emetica (1932), Russula fragilis (1985), Russula fallax (1874) |
| autor nazwy polskiej: Feliks Berdau, 1876 r. pierwsza klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1801 r. aktualna klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1838 r. |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb naziemny |
| sezon: grzyb jesienny okres występowania: lipiec – listopad | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø |
| powszechność w kraju: częsty ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø zasięg ogólny: szeroko rozprzestrzeniony w Europie i Ameryce Północnej, występuje także w Kostaryce i Japonii [1] |
| trudność identyfikacji: Ø |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| opis |
|---|
| owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty owocnik – kształt: kapelusz od wypukłego (młode owocniki) do rozpostartego, wklęsłego (starsze owocniki), brzeg krótko (do 5 mm)[4] żłobkowany, karbowany (starsze owocniki), brzeg tępy, podgięty owocnik – powierzchnia: błyszcząca, śluzowata, lekko lepka (w dni wilgotne), matowa (w dni suche), skórka daje się ściągać do połowy promienia, szorstka (oglądając w powiększeniu)[5] owocnik – kolor: jaśniej lub ciemniej fioletowawy, z domieszką odcieni czerwonawych i zielonawych, także z większym udziałem czerwonego, porzeczkowy, centrum zarówno prawie czarniawe, jak i blaknące na kolor żółtawy do oliwkowoochrowego [1], brzeg zwykle jaśniejszy [5], mieszanka wodnistego fioletu, różu oraz oliwki [6] owocnik – średnica: 2 – 5(max 7) cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – kształt: blaszki dość gęste, czasami rozwidlone, dość grube[5], delikatnie karbowane, ząbkowane ostrza [1], bez międzyblaszek [5] hymenofor – nasada: blaszki przy trzonie niemal wolne, zatokowato wycięte [3] hymenofor – kolor: od białego (młode owocniki) do śmietankowożółtawego (starsze owocniki) hymenofor – wysokość: Ø – 6 mm miąższ – kształt: kruchy, łamliwy, delikatny, delikatny, miękki[3] miąższ – kolor: biały miąższ – zapach: przyjemny, owocowy, słodki, cukierkowy[10], kokosowy[10] miąższ – smak: piekący, ostry trzon – typ: centryczny trzon – kształt: gruby, walcowaty, czasami nieco maczugowaty, u szczytu nieco zwężony, od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki), od jędrnego (młode owocniki) do kruchego, watowatego (starsze owocniki) trzon – powierzchnia: gładka, jedwabista, nieco podłużnie żeberkowana [4,5], błyszcząca (w dni wilgotne) trzon – kolor: od białego (młode owocniki) do żółtawego (starsze owocniki), z żółtymi plamami u podstawy[4] trzon – średnica: 0,7(min 0,50[10] – 2 cm trzon – wysokość: 3 – 5(max 13)[10] cm pierścień: brak pochwa: brak osłona: brak |
| mleczko: brak gutacja: nie |
| hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie trzon – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, nieco żółknieje reakcje makrochemiczne: FeSO4 (siarczan żelaza II) – zmiana koloru na cielistoróżowy[5], jasnoróżowy[10], C6H5OH (kwas karbolowy, fenol) – zmiana koloru na różowy [10], |
| zmienność: gatunek o dużej zmienności morfologicznej, gatunek o zmiennej barwie, gatunek ten ma tendencję do szybkiego blaknięcia higrofaniczność: Ø |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| podłoże: gleba (wilgotna, w pobliżu zgniłego drewna, kwaśna, piaszczysta[10]), drewno (zgniłe, dobrze zbutwiałe) [6,7,8] sposób odżywiania: symbiont terytorium: lasy liściaste, lasy iglaste (rzadziej), lasy mieszane, wśród mchów, częściej na pogórzu i w górach, miejsca wilgotne i zacienione gatunek organizmu sąsiadującego: Dąb, Klon, Brzoza brodawkowa, Grab, Leszczyna, Buk, Świerk, Sosna, Topola, Jeżyna gatunek organizmu będącego podłożem: Ø gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Świerk, Dąb, Brzoza [2] gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie wielkość grupy: kilka owocników kształt grupy: Ø |
| zarodniki – kształt: od szerokoelipsoidalnego do kulistego, brodawkowato-siateczkowata powierzchnia zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 7(min 6)[8] – 10 × 5,5 – 8 μm wysyp zarodników – kolor: biały |
| opis |
|---|
| woda: Ø białko: Ø tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø przeciwutleniacze: Ø |
| toksyny: Ø |
| pozostałe: Ø |
| ciekawostki |
|---|
| Północnoamerykańskie okazy Gołąbka kruchego różnią się od europejskich niebieską reakcją na Guaiac. |
| Jest to – jak większość gołąbków – gatunek nieco trudny do identyfikacji ze względu na dużą zmienność kolorystyczną. Wszystkich gatunków z rodzaju Russula na świecie jest około 750. Wszystkie gołąbki są grzybami mikoryzowymi. Większość gatunków to grzyby jadalne, niektóre są niejadalne z powodu gorzkiego smaku. Wśród gatunków występujących w Europie żaden nie jest silnie trujący, tylko nieliczne gatunki mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe. [9] |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Russula fragilis, gdzie Russula oznacza “czerwony, czerwonawy” a fragilis oznacza “kruchy”. |
| uwagi |
|---|
| Gołąbek kruchy to grzyb niejadalny z powodu piekącego i ostrego smaku i nawet podejrzewa się go o właściwości lekko trujące. [1,4,6] |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Gołąbek kruchy może powodować dolegliwości gastryczne takie jak: biegunka, wymioty. [2,6] |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Gołąbek ametystowy |
| cechy odróżniające: zapach jodoformu, łagodny w smaku, blaszki żółtawe, szerokie |
| gatunek podobny: Gołąbek buczynowy |
| cechy odróżniające: Ø |
| gatunek podobny: Gołąbek fiołkowozielony |
| cechy odróżniające: Ø |
| gatunek podobny: Gołąbek lazurowy |
| cechy odróżniające: Ø |
| gatunek podobny: Gołąbek różnobarwny |
| cechy odróżniające: Ø |
| gatunek podobny: Gołąbek turecki |
| cechy odróżniające: Ø |
| gatunek podobny: Gołąbek wymiotny |
| cechy odróżniające: Ø |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Go%C5%82%C4%85bek_kruchy
2 źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/golabek-kruchy
3 źródło: https://gorypolskie.eu/grzyby-niejadalne/146-golabek-kruchy
4 źródło: https://grzyby.pl/gatunki/Russula_fragilis.htm
5 źródło: https://ultimate-mushroom.com/poisonous/350-russula-fragilis.html
6 źródło: https://www.jezioro.com.pl/przyroda/index/grzyby/view/grzyby/q/g/item/2432
7 źródło: https://www.mykoweb.com/CAF/species/Russula_fragilis.html
8 źródło: https://www.mycoquebec.org/bas.php?trie=R&l=l&nom=Russula%20fragilis%20sensu%20Shaffer%20/%20Russule%20fragile&tag=Russula%20fragilis&gro=34
9 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Russula
10 źródło: https://www.123pilzsuche.de/daten/details/WechselfarbigerSpei.htm
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 2.0