Gorzkoborowik żółtopory

kategoria: grzyb
rodzina: borowikowate

nazwa polska: Gorzkoborowik żółtopory
inne nazwy polskie: Borowik grubotrzonowy, Borowik żółtopory, Goryczak, Grzyb grubotrzonowy gorzki, Wścieklak
nazwa łacińska: Caloboletus calopus
inne nazwy łacińskie: Boletus calopus 1801, Boletus lapidum 1792, Boletus olivaceus 1774, Caloboletus calopus 2015, Dictyopus calopus 1886, Dictyopus olivaceus 1886, Tubiporus calopus 1937

autor nazwy polskiej: Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego, 2021 r.
pierwsza klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1801 r.
aktualna klasyfikacja: Alfredo Vizzini, 2014 r.

powszechność: sporadyczny
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: R (rzadkie, potencjalnie zagrożone)

handel: Ø

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: czerwiec – październik
okres maksymalny: czerwiec – grudzień

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: kapeluszowy rurkowaty owocnik – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do łukowatego (starsze owocniki), brzeg kapelusza długo podwinięty owocnik – powierzchnia: zamszowa, gładka, matowa, sucha, aksamitna, czasami lekko pomarszczona, może być spękana owocnik – kolor: jasnobrązowy lub szarooliwkowy owocnik – średnica: 3 – 20 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – kształt: rurki długie, pory rurek okrągłe hymenofor – nasada: rurki przy trzonie wycięte zatokowato hymenofor – kolor: od cytrynowożółtego (młode owocniki) do oliwkowego (starsze owocniki) hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, sinieje hymenofor – wysokość: 3 – 16 mm trzon – typ: centryczny trzon – kształt: mocny, gruby, od beczułkowatego (młode owocniki) do walcowatego lub maczugowatego (starsze owocniki) trzon – powierzchnia: pokryta siateczką (biała, na środku czerwona, u dołu brązowa), oczka siateczki ku dołowi są większe i bardziej wydłużone trzon – kolor: żółty na górze, karminowoczerwony na dole trzon – średnica: 1 – 5 cm trzon – wysokość: 3 – 15 cm miąższ – kształt: twardy, jędrny, mięsisty miąższ – kolor: od kremowego do różowawego miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, na niebieskozielony, błękitny miąższ – zapach: słaby, kwaskowaty, grzybowy miąższ – smak: początkowo łagodny, później gorzki pierścień: brak pochwa: brak mleczko: brak gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: gleba (uboga, kwaśna, umiarkowanie sucha) sposób odżywiania: symbiont terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste (rzadziej) gatunek organizmu sąsiadującego: Świerk, Jodła, Buk, Dąb gatunek organizmu będącego podłożem: Ø gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie zarodniki – kształt: wrzecionowate, gładkie zarodniki – kolor: bladożółtawe zarodniki – wymiary: 12 – 14 × 4 – 6 μm wysyp zarodników – kolor: ochrowooliwkowy, jasnoochrowobrunatnooliwkowy

opis

owocnik – typ: kapeluszowy rurkowaty
owocnik – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do łukowatego (starsze owocniki), brzeg kapelusza długo podwinięty
owocnik – powierzchnia: zamszowa, gładka, matowa, sucha, aksamitna, czasami lekko pomarszczona, może być spękana
owocnik – kolor: jasnobrązowy lub szarooliwkowy
owocnik – średnica: 3 – 20 cm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm
hymenofor – typ: rurkowy
hymenofor – kształt: rurki długie, pory rurek okrągłe
hymenofor – nasada: rurki przy trzonie wycięte zatokowato
hymenofor – kolor: od cytrynowożółtego (młode owocniki) do oliwkowego (starsze owocniki)
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, sinieje
hymenofor – wysokość: 3 – 16 mm
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: mocny, gruby, od beczułkowatego (młode owocniki) do walcowatego lub maczugowatego (starsze owocniki)
trzon – powierzchnia: pokryta siateczką (biała, na środku czerwona, u dołu brązowa), oczka siateczki ku dołowi są większe i bardziej wydłużone
trzon – kolor: żółty na górze, karminowoczerwony na dole
trzon – średnica: 1 – 5 cm
trzon – wysokość: 3 – 15 cm
miąższ – kształt: twardy, jędrny, mięsisty
miąższ – kolor: od kremowego do różowawego
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, na niebieskozielony, błękitny
miąższ – zapach: słaby, kwaskowaty, grzybowy
miąższ – smak: początkowo łagodny, później gorzki
pierścień: brak
pochwa: brak
mleczko: brak
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: gleba (uboga, kwaśna, umiarkowanie sucha)
sposób odżywiania: symbiont
terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste (rzadziej)
gatunek organizmu sąsiadującego: Świerk, Jodła, Buk, Dąb
gatunek organizmu będącego podłożem: Ø
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: pojedynczo lub w grupie

zarodniki – kształt: wrzecionowate, gładkie
zarodniki – kolor: bladożółtawe
zarodniki – wymiary: 12 – 14 × 4 – 6 μm
wysyp zarodników – kolor: ochrowooliwkowy, jasnoochrowobrunatnooliwkowy

ciekawostki
Gorzkoborowik żółtopory w Polsce to grzyb w niektórych regionach pospolity a w innych bardzo rzadki. Częściej spotkamy go na południu kraju, na terenach podgórskich i górskich.

etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Caloboletus calopus, gdzie calopus oznacza “pięknonogi”.

uwagi
Gorzkoborowik żółtopory jest niejadalny z uwagi gorzki smak który zachowuje po obgotowaniu.

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Borowik ceglastopory	Ø
Gorzkoborowik korzeniasty	całkowicie żółty trzon
Krwistoborowik purpurowy	czerwone pory rurek, krwista siateczka na trzonie, żółty miąższ, różowawy kapelusz
Krwistoborowik szatański	czerwone pory rurek, szary kapelusz, czerwono-żółty trzon; bardzo rzadki
Modroborowik ponury	rurki pomarańczowoczerwone, nie posiada czerwonego trzonu

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

Ø

przypisy i bibliografia