Gruzełek cynobrowy

kategoria: grzyb
rodzina: gruzełkowate

nazwa polska: Gruzełek cynobrowy
inne nazwy polskie: Ø
nazwa łacińska: Nectria cinnabarina
inne nazwy łacińskie: Cucurbitaria cinnabarina (1825), Cucurbitaria ochracea (1898), Nectria amygdalina (1900), Sphaeria cinnabarina (1857), Tubercularia purpurata (1886), Tubercularia vulgaris (1790)

autor nazwy polskiej: Ø
pierwsza klasyfikacja: Heinrich Julius Tode, 1791 r.
aktualna klasyfikacja: Elias Fries, 1849 r.

powszechność: powszechny
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø

handel: Ø

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: styczeń – grudzień
okres maksymalny: Ø – Ø

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: Ø owocnik – kształt: od kulistawego, poduszeczkowatego do brodawkowatego, gęstych tworów brodawkowatych, zlepek kulistych owocnik – powierzchnia: Ø owocnik – kolor: od jaskrawopomarańczowego, różowawego (młode owocniki) do karminowoczerwonego (starsze owocniki) owocnik – średnica: (0,5)2 – 5 mm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: Ø miąższ – kolor: Ø miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: Ø miąższ – smak: Ø pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (obumierające pędy, gałęzie, świeżo opadłe pniaki, drewno drzew i krzewów liściastych różnych gatunków) sposób odżywiania: saprotrof, pasożyt terytorium: Lasy liściaste, zarośla, parki, sady gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Buk, Klon, Kasztanowiec, Świdośliwa, Irga, Lipa, Wiąz, Jawor, Grab gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: w grupie zarodniki – kształt: cylindryczno-eliptyczny zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: 12 – 20 × 4,5 – 6,5 μm wysyp zarodników – kolor: bezbarwny, biały

opis

owocnik – typ: Ø
owocnik – kształt: od kulistawego, poduszeczkowatego do brodawkowatego, gęstych tworów brodawkowatych, zlepek kulistych
owocnik – powierzchnia: Ø
owocnik – kolor: od jaskrawopomarańczowego, różowawego (młode owocniki) do karminowoczerwonego (starsze owocniki)
owocnik – średnica: (0,5)2 – 5 mm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm
hymenofor – typ: Ø
hymenofor – kształt: Ø
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: Ø
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: Ø
trzon – kształt: Ø
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
miąższ – kształt: Ø
miąższ – kolor: Ø
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
miąższ – zapach: Ø
miąższ – smak: Ø
pierścień: Ø
pochwa: Ø
mleczko: Ø
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: drewno (obumierające pędy, gałęzie, świeżo opadłe pniaki, drewno drzew i krzewów liściastych różnych gatunków)
sposób odżywiania: saprotrof, pasożyt
terytorium: Lasy liściaste, zarośla, parki, sady
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Buk, Klon, Kasztanowiec, Świdośliwa, Irga, Lipa, Wiąz, Jawor, Grab
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: w grupie

zarodniki – kształt: cylindryczno-eliptyczny
zarodniki – kolor: bezbarwne
zarodniki – wymiary: 12 – 20 × 4,5 – 6,5 μm
wysyp zarodników – kolor: bezbarwny, biały

ciekawostki
Gruzełek cynobrowy charakteryzuje się zmiennością kształtów. Buduje tzw. dwojakie owocniki. Życie zaczyna od pomarańczowych sporodochiów po czym obok sporodochiów tworzą się czerwone 3-5 milimetrowe perytecje.^[1]
Gatunek ten jest często pasożytem. Atakuje głównie przez rany (czasami przez przetchlinki^[2]). Przy dobrej, wilgotnej, ciepłej pogodzie potrafi atakować zdrowe drzewa i krzewy liściaste.^[1]
Pierwsze, niedoskonałe stadium grzyba jest opisywane jako Tubercularia vulgaris. Ale bierze się to z czasów gdy oba stadia grzyba traktowano jako dwa osobne gatunki.

etymologia
Ø

uwagi
Ø

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Gruzełek cynobrowy jest uważany za szkodnik sadów. Powoduje obumarcie pędów, brunatnienie kory, sinienie drewna.
Gatunek ten powoduje Białą zgniliznę drewna.^[2]

zwalczanie chorób grzybowych
Jedyny sposób na radzenie sobie z Gruzełkiem cynobrowym choćby w sadach to usuwanie i palenie zaatakowanych gałęzi oraz zabezpieczaniu ran drzew za pomocą specjalnych maści sadowniczych lub farby emulsyjnej.^[1] Niektóre źródła zalecają usuwanie całych drzew wraz z korzenia.^[2]

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Gruzełek krwisty	występuje głównie na Buku
Gruzełek leszczynowy	występuje głównie na Leszczynie, kolor ciemnoczerwony do czarnego
Gruzełek sosnowy	występuje na drewnie drzew iglastych

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

¹źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Gruze%C5%82ek_cynobrowy
²źródło: http://www.encyklopedia.lasypolskie.pl/doku.php?id=g:gruzelek-cynobrowy

przypisy i bibliografia