Grzybówka krwista

kategoria: grzyb
rodzina: grzybówkowate

nazwa polska: Grzybówka krwista
inne nazwy polskie: Bedłka krwista, Grzybówka burgundowa
nazwa łacińska: Mycena haematopus
inne nazwy łacińskie: Agaricus haematopus, Galactopus haematopus

autor nazwy polskiej: Maria Lisiewska, 1987 r.
pierwsza klasyfikacja: Christian Hendrik Persoon, 1800 r.
aktualna klasyfikacja: Paul Kummer, 1871 r.

powszechność: pospolity
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø

handel: Ø

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: kwiecień – październik
okres maksymalny: kwiecień – grudzień

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty owocnik – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do dzwonkowatego, stożkowato-dzwonkowatego z zaokrąglonym garbem (starsze owocniki), brzeg nieco ząbkowany, nierówny, postrzępiony i zazwyczaj obwieszony bezbarwnymi strzępkami ^[1], wysokość kapelusza 1 – 2 cm^[2] owocnik – powierzchnia: od matowej (młode owocniki) do gładkiej, wilgotnej (starsze owocniki), do połowy a nawet 2/3 kapelusza żłobiona^[1] owocnik – kolor: kapelusz od mięsistobrązowego do czerwonawobrązowego, różowobrązowego, środek zazwyczaj jest ciemniejszy^[1], ciemniejsze nieco plamy na kapeluszu^[2] (tylko starsze owocniki) owocnik – średnica: 1 – 3(4,5^[2]) cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – kształt: blaszki szerokie, nierównej długości, kruche, ostrza gładkie^[1] lub drobno postrzępione^[2] hymenofor – nasada: blaszki zbiegające ząbkiem na trzon lub przyrośnięte do niego hymenofor – kolor: od od białawego (młode owocniki) do różowego, ciemnoróżowego (starsze owocniki), z brązowopurpurowymi plamami^[2], ostrza koloru blaszek, z międzyblaszkami hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, na krwistoczerwony hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: centryczny trzon – kształt: walcowaty, w środku pusty, jędrny, zwykle wygięty, o podstawie słabo rozszerzonej, pokrytej beżowymi, rzadkimi ale dość długimi włoskami ^[2] trzon – powierzchnia: pokryta drobnymi płatkami^[1], oszroniona, matowa, delikatnie prążkowana ^[2] trzon – kolor: kolor kapelusza trzon – średnica: (1^[4])3 – 5 mm trzon – wysokość: 3 – 7(10) cm miąższ – kształt: bardzo cienki, kruchy miąższ – kolor: od bladego do ciemnopurpurowego miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, na krwistoczerwony miąższ – zapach: niewyraźny miąższ – smak: łagodny pierścień: brak pochwa: brak mleczko: krwistoczerwona ciecz wydobywająca się z uszkodzonych miejsc (nie występuje w dni bardzo suche) gutacja: Ø higrofaniczność: tak podłoże: drewno (martwe, wilgotne drewno drzew liściastych; pnie, pniaki, opadłe gałęzie, bardzo rzadko na drzewie iglastym) sposób odżywiania: saprotrof terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane, lasy iglaste (rzadko) gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Klon jawor, Olsza szara, Brzoza brodawkowata, Wiśnia, Dereń, Leszczyna, Głóg, Buk, Jesion, Śliwa, Dąb szypułkowy, Dąb bezszypułkowy, Robinia akacjowa, Wierzba, Lipa ^[1], Świerk (bardzo rzadko) ^[2] gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie (zwykle w wiązkach) zarodniki – kształt: szerokoeliptyczne, gładkie zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 8 – 11 × 5 – 7 μm wysyp zarodników – kolor: biały

opis

owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty
owocnik – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do dzwonkowatego, stożkowato-dzwonkowatego z zaokrąglonym garbem (starsze owocniki), brzeg nieco ząbkowany, nierówny, postrzępiony i zazwyczaj obwieszony bezbarwnymi strzępkami ^[1], wysokość kapelusza 1 – 2 cm^[2]
owocnik – powierzchnia: od matowej (młode owocniki) do gładkiej, wilgotnej (starsze owocniki), do połowy a nawet 2/3 kapelusza żłobiona^[1]
owocnik – kolor: kapelusz od mięsistobrązowego do czerwonawobrązowego, różowobrązowego, środek zazwyczaj jest ciemniejszy^[1], ciemniejsze nieco plamy na kapeluszu^[2] (tylko starsze owocniki)
owocnik – średnica: 1 – 3(4,5^[2]) cm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm
hymenofor – typ: blaszkowaty
hymenofor – kształt: blaszki szerokie, nierównej długości, kruche, ostrza gładkie^[1] lub drobno postrzępione^[2]
hymenofor – nasada: blaszki zbiegające ząbkiem na trzon lub przyrośnięte do niego
hymenofor – kolor: od od białawego (młode owocniki) do różowego, ciemnoróżowego (starsze owocniki), z brązowopurpurowymi plamami^[2], ostrza koloru blaszek, z międzyblaszkami
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, na krwistoczerwony
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: walcowaty, w środku pusty, jędrny, zwykle wygięty, o podstawie słabo rozszerzonej, pokrytej beżowymi, rzadkimi ale dość długimi włoskami ^[2]
trzon – powierzchnia: pokryta drobnymi płatkami^[1], oszroniona, matowa, delikatnie prążkowana ^[2]
trzon – kolor: kolor kapelusza
trzon – średnica: (1^[4])3 – 5 mm
trzon – wysokość: 3 – 7(10) cm
miąższ – kształt: bardzo cienki, kruchy
miąższ – kolor: od bladego do ciemnopurpurowego
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, na krwistoczerwony
miąższ – zapach: niewyraźny
miąższ – smak: łagodny
pierścień: brak
pochwa: brak
mleczko: krwistoczerwona ciecz wydobywająca się z uszkodzonych miejsc (nie występuje w dni bardzo suche)
gutacja: Ø
higrofaniczność: tak

podłoże: drewno (martwe, wilgotne drewno drzew liściastych; pnie, pniaki, opadłe gałęzie, bardzo rzadko na drzewie iglastym)
sposób odżywiania: saprotrof
terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane, lasy iglaste (rzadko)
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Klon jawor, Olsza szara, Brzoza brodawkowata, Wiśnia, Dereń, Leszczyna, Głóg, Buk, Jesion, Śliwa, Dąb szypułkowy, Dąb bezszypułkowy, Robinia akacjowa, Wierzba, Lipa ^[1], Świerk (bardzo rzadko) ^[2]
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: pojedynczo lub w grupie (zwykle w wiązkach)

zarodniki – kształt: szerokoeliptyczne, gładkie
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 8 – 11 × 5 – 7 μm
wysyp zarodników – kolor: biały

ciekawostki
Zarówno na grzybni, jak i owocnikach Grzybówki krwistej zaobserwowano słabą bioluminescencję. Jednak ta luminescencja jest dość słaba i niewidoczna dla ludzkiego oka; w jednym z badań emisja światła była wykrywalna dopiero po 20 godzinach ekspozycji na film rentgenowski. Biologiczny cel bioluminescencji u grzybów nie jest ostatecznie znany, chociaż zasugerowano kilka hipotez: może pomóc przyciągnąć owady, aby pomóc w rozproszeniu zarodników, może być produktem ubocznym innych funkcji biochemicznych lub może pomóc w odstraszaniu heterotrofów, które mogą spożywać grzyb. ^[5]
Na Grzybówce krwistej często rozwija się szpileczka czerniejąca Spinellus fusiger – grzyb pasożytujący.^[3]
W Stanach Zjednoczonych niektórzy jadają Grzybówkę krwistą, jednak uznają ją za nie do końca wybitną w smaku i nie do końca wartą zbierania z uwagi na małe rozmiary. ^[3] Zródło podające ten gatunek za jadalny: [4]
Wyodrębniona z Grzybówki krwistej hematopodyna B była pierwszym, znanym nauce alkaloidem łączącym w sobie struktury chinoliny i pirolu.
Do rodzaju Mycena (rodzaj grzybów należący do rodziny grzybówkowatych) należy 135 gatunków.
Tak i inne takie grzyby saprotroficzne, Grzybówka krwista odgrywa ważną rolę w rozkładaniu ogromnej ilości biomasy produkowanej każdego roku w lasach, zwracając składniki odżywcze do gleby.

etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Mycena haematopus, gdzie Mycena oznacza “grzyb” a haematopus “krew/krwistoczerwony”.^[4]

uwagi
Gatunek ten nie jest zbadany do końca i niektóre źródła ostrzegają przed możliwymi właściwościami trującymi tego grzyba.

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Grzybówka krwista wywołuje białą zgniliznę drewna.

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Grzybówka bruzdowanotrzonowa	rowkowana powierzchnia trzonu
Grzybówka krwawiąca	mniejsze owocniki, nie rośnie na drewnie, ostrza blaszek czerwonobrązowe, głównie w lasach iglastych
Grzybówka krwista odmiana obramowana (Mycena haematopus var. marginata)	dłuższy trzon, fioletowopurpurowe ostrza blaszek
Grzybówka zielonawa	zapach jodu

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

¹źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Grzyb%C3%B3wka_krwista
²źródło: https://nagrzyby.pl/atlas?id=1073
³źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/grzybowka-krwista
⁴źródło: https://www.messiah.edu/Oakes/fungi_on_wood/gilled%20fungi/species%20pages/Mycena%20haematopus.htm
⁵źródło: https://ultimate-mushroom.com/poisonous/179-mycena-haematopus.html

przypisy i bibliografia