Guzoczyrka rozpostarta

kategoria: grzyb
wielkość: wielkoowocnikowy
typ ogólny: gatunek nadrzewny

klasa: pieczarniaki
rząd: szczeciniakowce
rodzina: szczeciniakowate

charakterystyka: niejadalny, pospolity, niepodlegający ochronie

nazwa polska: Guzoczyrka rozpostarta
inne nazwy polskie: Czyreń kropkowany, Czyreń rozpostarty
nazwy potoczne: Ø
nazwa łacińska: Fomitiporia punctata
synonimy łacińskie: Fuscoporia punctata (1948), Phellinus punctatus (1942), Polyporus punctatus (1874), Poria punctata (1882)
nazwa angielska: Elbowpatch crust

określenie nazwy polskiej: Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów PTM, 2021 r.
pierwsza klasyfikacja: Petter Adolf Karsten, 1882 r.
aktualna klasyfikacja: William Alphonso Murrill, 1947 r.

powszechność w kraju: pospolity
trend liczebności w kraju: Ø
ochrona prawna: Ø
kategoria zagrożenia: Ø
sugestia dotycząca ochrony: Ø
historia ochrony: Ø

zasięg na świecie: występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii

sezon: grzyb całoroczny
okres występowania: styczeń – grudzień

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
smak ogólny: Ø
zapach ogólny: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

trudność identyfikacji: łatwe
cechy wyróżniające: Ø

opis

typ owocnika:

owocnik – typ: rozpostarty

część główna owocnika:

część główna owocnika – kształt: od płaskiego (młode owocniki) do poduchowatego, wypukłego (starsze owocniki)
część główna owocnika – kolor: od cynamonoworudego do kasztanowobrunatnego, umbrowy, tabaczkowy

wymiary owocnika:

owocnik – średnica: 2 – 30 cm
owocnik – wysokość: 0,2 – 2,5^{(max 3)} cm

brzeg części głównej owocnika:

brzeg – kształt: puszysto filcowaty (młode owocniki)
brzeg – kolor: Ø
brzeg – szerokość: Ø

powierzchnia części głównej:

powierzchnia – kształt: nierówna, falista
powierzchnia – wzór: Ø
integralność skórki z miąższem: Ø
powierzchnia – tendencja do pękania: tak, mocno i głęboko popękana (starsze owocniki) ^[2]

hymenofor:

hymenofor – typ: rurkowy
hymenofor – ulokowanie: Ø
hymenofor – kształt: może występować do 10 warstw rurek, jedna na drugiej ^[1]
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: od brązowego (młode owocniki) do szarobrązowego (starsze owocniki)
hymenofor – wysokość: 5 – 6 mm
integralność hymenoforu z miąższem: Ø
ujście hymenoforu – kształt: skośne ujścia^{(najczęściej)}, nieco pleśniejące ^[1], pory bardzo drobne, regularne, owalne, ostrza gładkie
ujście hymenoforu – kolor: Ø
ujście hymenoforu – wymiary: 0,08 – 0,15 mm

miąższ:

miąższ – kształt: bardzo łykowaty, mocny ^[1], bardzo cienki, twardy, zdrewniały
miąższ – kolor: czerwonobrązowy, rdzawo-cynamonowy
miąższ – zapach: niewyczuwalny^[2], lekko grzybowy^[3]
miąższ – siła zapachu: Ø
miąższ – smak: niewyczuwalny^[2], kwaskowy^[3]
miąższ – siła smaku: Ø
miąższ – grubość w części głównej: 0,5 – 1 mm

trzon:

trzon – występowanie: Ø
trzon – typ: Ø
trzon – kształt: Ø
trzon – struktura: Ø
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – tendencja do pękania: Ø
trzon – wzór na powierzchni: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
integralność trzonu z częścią główną: Ø
podstawa trzonu – kształt: Ø

osłona:

osłona – występowanie: Ø
osłona – typ: Ø
osłona – kształt: Ø
osłona – kolor: Ø
osłona – pozostałość: Ø

resztki osłony na powierzchni części głównej:

resztki osłony – występowanie: Ø
resztki osłony – typ: Ø
resztki osłony – kształt: Ø
resztki osłony – rozmieszczenie: Ø
resztki osłony – trwałość: Ø
resztki osłony – kolor: Ø
resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm

osłona hymenoforu:

osłona hymenoforu – występowanie: Ø
osłona hymenoforu – kształt: Ø
osłona hymenoforu – trwałość: Ø
osłona hymenoforu – kolor: Ø

pierścień:

pierścień – występowanie: Ø
pierścień – kształt: Ø
pierścień – trwałość: Ø
pierścień – kolor: Ø
pierścień – wysokość: Ø – Ø mm
integralność pierścienia z trzonem: Ø

pochwa:

pochwa – występowanie: Ø
pochwa – kształt: Ø
pochwa – kolor: Ø
pochwa – średnica: Ø – Ø cm
pochwa – wysokość: Ø – Ø cm

mleczko:

mleczko – występowanie: Ø
mleczko – kolor: Ø
mleczko – smak: Ø
mleczko – gęstość: Ø
mleczko – obfitość: Ø

gutacja:

gutacja – występowanie: Ø
gutacja – kolor: Ø
gutacja – obfitość: Ø

zmienność ogólna:

zmienność kształtu: gatunek o nieco zmiennym kształcie
zmienność koloru: gatunek o w miarę niezmiennej barwie

zmiana koloru po uszkodzeniu:

zmiana koloru hymenoforu: Ø
zmiana koloru miąższu: Ø
zmiana koloru trzonu: Ø

reakcje makro-chemiczne:

KOH (wodorotlenek potasu): Ø
NaOH (wodorotlenek sodu): Ø
FeSO₄ (siarczan żelaza II): Ø
C₆H₅OH (fenol): Ø
NH₄0H (woda amoniakalna): Ø
C₆H₅NH₂ (anilina): Ø
AgNO3 (azotan srebra): Ø
nalewka gwajakowa: Ø
inne odczynniki: Ø

wpływ czynników przyrodniczych:

wpływ opadów: Ø
wpływ światła: Ø
wpływ temperatury: Ø
wpływ wiatru: Ø

występowanie:

występowanie – typ: pojedynczo^{(najczęściej)} lub w grupie
wielkość grupy: dwa, trzy owocniki
kształt grupy: Ø

odżywanie:

sposób odżywiania: pasożyt, saprotrof

podłoże:

podłoże – rodzaj: drewno (żywe drewno zdrowych drzew liściastych, bardzo rzadko iglastych)
podłoże – właściwości: Ø
integralność owocnika z podłożem: ściśle przylega do podłoża

siedlisko:

terytorium ogólne: lasy liściaste, zarośla, łęgi, lasy mieszane
siedlisko – właściwości: wzdłuż rzek i potoków
forma terenu: Ø

gatunek towarzyszący:

gatunek sąsiadujący: Ø
gatunek będący podłożem: Ø
gatunek tworzący symbiozę: Ø
gatunek będący żywicielem: Wierzba, Olsza szara, Grab, Leszczyna, Jesion wyniosły, Topola osika, Dąb, Bez, Wiąz

okres rozwoju:

czas życia: owocniki wieloletnie
długość życia: Ø
okres występowania: Ø – Ø
pora wzrostu: Ø

hymenium:

hymenium – opis: Ø

zarodniki:

wysyp zarodników – kolor: biały^[2]
zarodniki – kształt: okrągławe, z jednej strony zaostrzone, o grubych ścianach
zarodniki – powierzchnia: Ø
zarodniki – kolor: hialinowe lub brązowawe
zarodniki – wymiary: 6 – 8 × 5 – 7 μm

wartość energetyczna:

owocniki surowe: Ø
owocniki suszone: Ø

wartości odżywcze:

witaminy: Ø
minerały: Ø
kwasy: Ø
pozostałe: Ø

informacje

ciekawostki
Wieloletnie okazy mogą dochodzić nawet do 2 m długości i 2,5 cm grubości. ^[2]

etymologia
Ø

odmiany i formy
Ø

uprawa
Ø

transport
Ø

przechowywanie
Ø

robaczywienie
Ø

handel
Ø

uwagi ogólne
Ø

właściwości prozdrowotne
Ø

przygotowanie w celach leczniczych
Ø

spożycie w celach leczniczych
Ø

uwagi przy spożyciu w celach leczniczych
Ø

historyczne zastosowanie w celach leczniczych
Ø

toksyny
Ø

czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

uwagi w zastosowaniu kulinarnym
Ø

przepisy kulinarne
Ø

choroby grzybowe

Guzoczyrka rozpostarta jest jednym z groźniejszych pasożytów drzew liściastych. Rozwija się na żywym drzewie (zakażenie zarodnikami następuje głównie przez rany) i jeszcze przez wiele lat po jego śmierci. Powoduje białą zgniliznę drewna. Początkowo drewno zaatakowanego przez niego drzewa jaśnieje, później bieleje i mięknie. ^[1] Może stworzyć zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, jeśli zainfekowane drzewo nie zostanie wykryte na czas – jest realne zagrożenie przewrócenie się zainfekowany a tym samym osłabionego drzewa lub spadnięcia gałęzi.

zapobieganie chorobom grzybowym
Zapobieganie polega na unikaniu zranień drzewa, usuwaniu obumierających gałęzi. ^[1]

zwalczanie chorób grzybowych
Zwalczenie choroby polega na wycinaniu zakażonych drzew i odkażaniu ran. ^[1]

zastosowanie inne
Ø

inne zastosowanie historyczne
Ø

zapiski i ciekawostki historyczne
Ø

mapa występowania

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

gatunki podobne

gatunek podobny:

nazwa polska: Czyreń gładki
nazwa łacińska: Ø
zastosowanie ogólne: Ø
cechy odróżniające: powierzchnia spękana, pokryta guzkami i brodawkami, kolor szary do szaroczarnego

gatunek podobny:

nazwa polska: Czyreń muszlowy
nazwa łacińska: Ø
zastosowanie ogólne: Ø
cechy odróżniające: ciemnobrązowy, często porośnięty mchami

[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Guzoczyrka_rozpostarta
[2] źródło: http://atlasflory.type.pl/phellinus_punctatus.html
[3] źródło: https://www.jezioro.com.pl/przyroda/index/grzyby/view/grzyby/q/p/item/862

przypisy i bibliografia

_Zakaz _{kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.1}