Hełmówka jadowita

kategoria: grzyb

rodzina: podziemniczkowate

nazwa polska: Hełmówka jadowita
inne nazwy polskie: Hełmówka obrzeżona, Łuskwiak obrzeżony
nazwy zwyczajowe: Ø
nazwa łacińska: Galerina marginata
synonimy łacińskie: Agaricus autumnalis (1872), Agaricus marginatus (1789), Agaricus unicolor (1792), Galera marginata (1871), Galerina autumnalis (1964), Galerina unicolor (1936), Galerula marginata (1934), Galerula unicolor (1934), Gymnopilus autumnalis (1917), Naucoria autumnalis (1887), Pholiota marginata (1872), Pholiota unicolor (1876)

określenie nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 2003 r.
pierwsza klasyfikacja: August Johann Georg Karl Batsch, 1789 r.
aktualna klasyfikacja: Robert Kühner, 1935 r.

kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy

typ ogólny: grzyb nadrzewny

powszechność w kraju: pospolity
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø

zasięg na świecie: występuje na całej półkuli północnej

sezon: grzyb jesienny
okres występowania: sierpień – listopad

czas życia: owocniki jednoroczne
długość życia: Ø

zastosowanie ogólne: TRUJĄCY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: trujący
kategoria smaku: Ø
smak ogólny: mączny
zapach ogólny: mączny
wyjątki zastosowania: Ø

trudność identyfikacji: umiarkowanie trudne
cechy wyróżniające: Ø

opis główny:

owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty
owocnik – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do wypukłego, płaskiego (starsze owocniki), kapelusz często z tępym, szerokim garbem, brzeg ostry, równy
owocnik – powierzchnia: gładka, sucha, matowa lub nieco lśniąca, z promienistym prążkowaniem (widocznym tylko podczas wilgotnej pogody), skórka daje się ściągnąć
owocnik – kolor: od blado-beżowego do żółto-ochrowego (brązowawy a nawet czerwonobrązowy podczas wilgotnej pogody)
owocnik – średnica: 1,5 – 5^{(max 8)} cm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm
hymenofor – typ: blaszkowaty
hymenofor – kształt: blaszki delikatnie wybrzuszone
hymenofor – nasada: blaszki przy trzonie wykrawane ząbkiem
hymenofor – kolor: od ochrowo-brązowego (młode owocniki) do rdzawo-brązowego (starsze owocniki), ostrza blaszek nieco jaśniejsze
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
miąższ – kształt: Ø
miąższ – kolor: od jasno-ochrowego (w kapeluszu) do umbro-brązowego (w trzonie)
miąższ – zapach: mączny, mączno-rzodkiewkowy
miąższ – smak: mączny, mączno-rzodkiewkowy
trzon – występowanie: Ø
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: walcowaty, od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki)
trzon – powierzchnia: oprószona, pokryta podłużnymi, srebrzystobiałymi włókienkami
trzon – kolor: od ochrowego (góra) do brązowawego (dołem)
trzon – średnica: 1 – 6^{(max 10)}mm
trzon – wysokość: 2 – 8 cm
osłona – typ: Ø
osłona – kształt: Ø
osłona – pozostałość: Ø
pierścień – występowanie: tak
pierścień – kształt: pierścień niewielki, zwisający, błoniasty, nietrwała strefa pierścieniowa
pierścień – kolor: Ø
pierścień – wysokość: Ø – Ø mm
pochwa – występowanie: Ø
pochwa – kształt: Ø
pochwa – kolor: Ø
pochwa – wysokość: Ø – Ø cm
mleczko – występowanie: Ø
mleczko – kolor: Ø
mleczko – smak: Ø
mleczko – gęstość: Ø
mleczko – obfitość: Ø
gutacja – występowanie: Ø
gutacja – kolor: Ø

odżywianie i biotop:

sposób odżywiania: saprotrof
podłoże: drewno (obumarłe drewno, trociny, zrzynki, pniaki, zagrzebane drewno), gleba (ściółka leśna)
terytorium: lasy iglaste, lasy mieszane, lasy liściaste
gatunek sąsiadujący: Ø
gatunek będący podłożem: Świerk, Buk, Sosna, Dąb
gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek będący żywicielem: Ø

wielkość występowania:

występowanie – typ: w grupie
wielkość grupy: mała
kształt grupy: Ø

zarodniki:

zarodniki – kształt: eliptyczne, o powierzchni chropowatej lub pomarszczonej
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 7 – 11 × 4 – 6,5 μm
wysyp zarodników – kolor: rdzawobrązowy

zmienność ogólna:

zmienność kształtu: Ø
zmienność koloru: Ø

wpływ czynników przyrodniczych:

wpływ opadów: silnie higrofaniczny
wpływ światła: Ø
wpływ temperatury: Ø
wpływ wiatru: Ø

zmiana koloru po uszkodzeniu:

hymenofor: Ø
miąższ: nie
trzon: Ø

reakcje makrochemiczne:

KOH/NaOH: zmiana koloru na czerwony do matowoczerwonego na powierzchni kapelusza
FeSO₄: Ø
C₆H₅OH: Ø
NH₄0H: Ø
C₆H₅NH₂: Ø
AgNO3: Ø
gwajak: Ø
inne odczynniki: Ø

wartości odżywcze:

wartość energetyczna: Ø
woda: Ø
białko: Ø
tłuszcze: Ø
węglowodany: Ø
sole: Ø
cukry: Ø
błonnik: Ø
witaminy: Ø
minerały: Ø
kwasy: Ø
przeciwutleniacze: Ø
pozostałe: Ø

ciekawostki
Badania wykazały, że dotychczas uznawany za osobny gatunek Hełmówka jesienna (Galerina autumnalis) to jednak nie osobny gatunek a Hełmówka jadowita (Galerina marginata).

etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Galerina marginata, gdzie Galerina oznacza “jak hełm” a marginata oznacza “granicę” (jest odniesieniem do ogólnie jaśniejszego, w porównaniu ze środkiem, marginalnego obszaru kapelusza).

odmiany i formy
Ø

uwagi
Ø

robaczywienie
Ø

właściwości prozdrowotne
Ø

transport
Ø

przechowywanie
Ø

uprawa
Ø

przygotowanie w celach leczniczych
Ø

spożycie w celach leczniczych
Ø

handel
To gatunek niedopuszczony do obrotu.

toksyny
– amanityna
Gatunek ten zawiera toksyny takie jak Muchomor zielonawy.

objawy zatrucia
– wymioty

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
– uszkodzenia wątroby – śmierć

choroby grzybowe
Gatunek ten powoduje Białą zgniliznę drewna.

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne
Ø

gatunek podobny: Łuskwiak zmienny

cechy odróżniające: gatunek jadalny, blaszki koloru cynamonowego, czarnobrązowe łuski na trzonie pod pierścieniem

gatunek podobny: Płomiennica zimowa

cechy odróżniające: ciemny trzon, brak pierścienia

gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie

Ø

przypisy i bibliografia

_Zakaz _{kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0}