Hubiak pospolity
| kategoria: grzyb wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek nadrzewny | klasa: pieczarniaki rząd: żagwiowce rodzina: żagwiowate |
| charakterystyka: niejadalny, pospolity, niepodlegający ochronie |
| nazwa polska: Hubiak pospolity inne nazwy polskie: Czyr hubkowy, Huba bukowa, Huba pospolita, Huba prawdziwa, Huba żagwiowa, Huba prawdziwa, Żagiew pospolita nazwy potoczne: Ø nazwa łacińska: Fomes fomentarius synonimy łacińskie: Agaricus fomentarius (1783), Boletus fomentarius (1753), Elfvingia fomentaria (1903), Elfvingiella fomentaria (1914), Ochroporus fomentarius (1888), Placodes fomentarius (1886), Polyporus fomentarius (1821), Pyropolyporus fomentarius (1963), Scindalma fomentarium (1898), Ungulina fomentaria (1900) nazwa angielska: Tinder fungus, False tinder fungus, Hoof fungus, Tinder conk, Tinder polypore , Ice man fungus |
| określenie nazwy polskiej: Stanisław Domański, 1967 r. pierwsza klasyfikacja: Karol Linneusz, 1753 r. aktualna klasyfikacja: Elias Fries, 1867 r. |
| powszechność w kraju: pospolity trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: Ø |
| zasięg na świecie: występuje tylko na półkuli północnej (w Ameryce Północnej, Europie i Azji), notowany jeszcze w Panamie w Ameryce Środkowej |
| sezon: grzyb całoroczny okres występowania: styczeń – grudzień |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: hubiasty polyporoidalny |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: od bulwiastego (młode owocniki) do kopytowatego (starsze owocniki) część główna owocnika – kolor: od gliniastego lub czerwonobrązowego (młode owocniki) do szarego lub czarniawego (starsze owocniki) |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: 10 – 50 cm owocnik – wysokość: 8 – 15 cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: tępy brzeg – kolor: biały brzeg – szerokość: Ø |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: od aksamitnej (młode owocniki) do nagiej, matowej (starsze owocniki) powierzchnia – wzór: z koncentrycznymi kręgami będącymi strefami przyrostu rocznego integralność skórki z miąższem: Ø powierzchnia – tendencja do pękania: Ø |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: rurki ułożone wielowarstwowo hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: od jasnopomarańczowego (młode owocniki) do pomarańczowobrązowego, ochrowo-brązowego (starsze owocniki) hymenofor – wysokość: 2 – 7 mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: Ø ujście hymenoforu – kolor: Ø ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm |
| miąższ: |
| miąższ – kształt: miękki, korkowato-drewnowaty miąższ – kolor: rdzawobrązowy miąższ – zapach: przyjemny, grzybowy miąższ – siła zapachu: Ø miąższ – smak: lekko cierpki, niesmaczny miąższ – siła smaku: Ø miąższ – grubość w części głównej: 5 – 30 mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: Ø trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – struktura: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: Ø |
| osłona: |
| osłona – występowanie: Ø osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: Ø |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: Ø resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: Ø resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: Ø resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: Ø osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – trwałość: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| zmiana koloru hymenoforu: tak, ciemnieje zmiana koloru miąższu: Ø zmiana koloru trzonu: Ø |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): Ø NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: Ø wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: saprotrof, pasożyt |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: drewno (pnie starych, osłabionych drzew liściastych, bardzo rzadko iglastych[2]) podłoże – właściwości: Ø integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: lasy liściaste, lasy mieszane siedlisko – właściwości: Ø forma terenu: Ø |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Buk, Brzoza, Topola, Dąb, Dzika Grusza gatunek tworzący symbiozę: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: Ø długość życia: Ø okres występowania: Ø – Ø pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – opis: Ø |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: Ø zarodniki – kształt: podłużnie eliptyczne zarodniki – powierzchnia: gładka zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 15 – 24 × 5,5 – 6,5 μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø pozostałe: Ø |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Hubiak pospolity wyróżnia się tym, że rozkłada wszystkie składniki drewna: celulozę, ligninę i hemicelulozę.[1] |
| Jest to saprotrof oraz pasożyt ale tylko drzew starych, chorych. Infekuje głównie przez rany.[1] |
| Dawniej z miąższu tego grzyba wyrabiano łatwo zapalającą się hubkę, która już od epoki brązu była wykorzystywana do rozpalania ogniska.[1] |
| Z rozgniecionego miąższu wykonywano tampony tamujące krwawienie z ran. Zalecał ich stosowanie już Hipokrates w V wieku p.n.e.[1] |
| Dawniej z kapeluszy Hubiaka pospolitego wyrabiano także części garderoby np. czapki, kamizelki.[1] |
| W Małopolsce i na Podkarpaciu podczas obrzędu święcenia ognia w Wielką Sobotę młodzi chłopcy przynosili do kościoła wysuszone huby, zwane hubami ogniowymi. Na Podkarpaciu istniało wierzenie, że takie poświęcone huby chronią dom przed uderzeniem pioruna. W tym celu podczas burzy wystawiano je na oknie.[1] |
| Jeśli Hubiak pospolity rósł na drzewie stojącym, a ono się przewróciło, to owocnik w kolejnym roku rozbudowując się zmienia swoje ułożenie, tak aby rurki znowu były ustawione pionowo. To zjawisko, to tzw. geotropizm. |
| Mimo, że to grzyb niejadalny to w kilku krajach (Chiny, Rosja) jednak spożywa się go po wcześniejszym ususzeniu.[2] |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Fomes fomentarius, gdzie Fomes to z łacińskiego “podpałka “, a fomentarius “zapalający”. |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| uwagi ogólne |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Hubiak pospolity zawiera fomentariol, substancję o działaniu bakteriobójczym.[1] |
| Dawniej w medycynie tradycyjnej stosowany był na różnego rodzaju bóle np. głowy, zębów, brzucha, w tym również na bóle reumatyczne.[1] |
| W dawnych Chinach sporządzano z tego gatunku wywar, któremu przypisywano działanie wzmacniające. Leczono nim niestrawności i niektóre nowotwory złośliwe.[1] |
| Badania instytutu onkologii w USA oraz japońskiego ośrodka badań medyczno – naukowych przeciwko nowotworom w Tokio, wykazały zdolność Hubiaka pospolitego do hamowania wzrostu komórek rakowych i przeciwdziałania wirusowi opryszczki.[3] |
| Lignina z Hubiaka pospolitego hamuje wzrost wirusów herpex simplex (Sakagami, Kawagoe, 1991) a płynny ekstrakt z sporofory tego grzyba osiąga efekt antynowotworowy w 80% przypadków mięsaka.[3] |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Hubiak pospolity wywołuje białą zgniliznę drewna. |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Ø |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Czyreń jodłowy nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: rośnie głównie na Jodłach |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Czyreń ogniowy nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: rośnie głównie na Wierzbach |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Pniarek obrzeżony nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: jaskrawa strefa przyrostu (żółta lub pomarańczowoczerwona), u pniarka obrzeżonego pod wpływem wysokiej temperatury skorupa topi się, u hubiaka zwęgla[1] |
[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Hubiak_pospolity
[2] źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/hubiak-pospolity
[3] źródło: https://ekoherba.pl/sklep/ziola/hubiak-pospolity-fomes-fomentarius/
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.1