Hubiak pospolity
kategoria: grzyb rodzina: żagwiowate |
nazwa polska: Hubiak pospolity inne nazwy polskie: Czyr hubkowy, Huba bukowa, Huba pospolita, Huba prawdziwa, Huba żagwiowa, Huba prawdziwa, Żagiew pospolita nazwa łacińska: Fomes fomentarius inne nazwy łacińskie: Agaricus fomentarius (1783), Boletus fomentarius (1753), Elfvingia fomentaria (1903), Elfvingiella fomentaria (1914), Ochroporus fomentarius (1888), Placodes fomentarius (1886), Polyporus fomentarius (1821), Pyropolyporus fomentarius (1963), Scindalma fomentarium (1898), Ungulina fomentaria (1900) |
autor nazwy polskiej: Stanisław Domański, 1967 r. pierwsza klasyfikacja: Karol Linneusz, 1753 r. aktualna klasyfikacja: Elias Fries, 1867 r. |
powszechność: pospolity ochrona prawna: Ø kategoria zagrożenia: Ø |
handel: Ø |
zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
okres występowania: styczeń – grudzień okres maksymalny: styczeń – grudzień |
gatunek wieloletni: tak uprawa: Ø |
opis |
---|
owocnik – typ: hubiasty polyporoidalny owocnik – kształt: od bulwiastego (młode owocniki) do kopytowatego (starsze owocniki), brzeg tępy owocnik – powierzchnia: od aksamitnej (młode owocniki) do nagiej, matowej (starsze owocniki), powierzchnia z koncentrycznymi kręgami będącymi strefami przyrostu rocznego owocnik – kolor: od gliniastego lub czerwonobrązowego (młode owocniki) do szarego lub czarniawego (starsze owocniki), brzeg biały owocnik – średnica: 10 – 50 cm owocnik – wysokość: 8 – 15 cm hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – kształt: rurki ułożone wielowarstwowo hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: od jasnopomarańczowego (młode owocniki) do pomarańczowobrązowego, ochrowobrązowego (starsze owocniki) hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, ciemnieje hymenofor – wysokość: 2 – 7 mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: miękki, korkowato-drewnowaty, grubość od 0,5 do 3 cm miąższ – kolor: rdzawobrązowy miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: przyjemny, grzybowy miąższ – smak: lekko cierpki, niesmaczny pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (pnie starych, osłabionych drzew liściastych, bardzo rzadko iglastych[2]) sposób odżywiania: saprotrof, pasożyt terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Buk, Brzoza, Topola, Dąb, Dzika Grusza gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: Ø zarodniki – kształt: podłużnie eliptyczne, gładkie zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 15 – 24 × 5,5 – 6,5 μm wysyp zarodników – kolor: Ø |
ciekawostki |
---|
Hubiak pospolity wyróżnia się tym, że rozkłada wszystkie składniki drewna: celulozę, ligninę i hemicelulozę.[1] |
Jest to saprotrof oraz pasożyt ale tylko drzew starych, chorych. Infekuje głównie przez rany.[1] |
Dawniej z miąższu tego grzyba wyrabiano łatwo zapalającą się hubkę, która już od epoki brązu była wykorzystywana do rozpalania ogniska.[1] |
Z rozgniecionego miąższu wykonywano tampony tamujące krwawienie z ran. Zalecał ich stosowanie już Hipokrates w V wieku p.n.e.[1] |
Dawniej z kapeluszy Hubiaka pospolitego wyrabiano także części garderoby np. czapki, kamizelki.[1] |
W Małopolsce i na Podkarpaciu podczas obrzędu święcenia ognia w Wielką Sobotę młodzi chłopcy przynosili do kościoła wysuszone huby, zwane hubami ogniowymi. Na Podkarpaciu istniało wierzenie, że takie poświęcone huby chronią dom przed uderzeniem pioruna. W tym celu podczas burzy wystawiano je na oknie.[1] |
Jeśli Hubiak pospolity rósł na drzewie stojącym, a ono się przewróciło, to owocnik w kolejnym roku rozbudowując się zmienia swoje ułożenie, tak aby rurki znowu były ustawione pionowo. To zjawisko, to tzw. geotropizm. |
Mimo, że to grzyb niejadalny to w kilku krajach (Chiny, Rosja) jednak spożywa się go po wcześniejszym ususzeniu.[2] |
etymologia |
---|
Nazwa łacińska tego gatunku to Fomes fomentarius, gdzie Fomes to z łacińskiego “podpałka “, a fomentarius “zapalający”. |
uwagi |
---|
Ø |
właściwości lecznicze |
---|
Hubiak pospolity zawiera fomentariol, substancję o działaniu bakteriobójczym.[1] |
Dawniej w medycynie tradycyjnej stosowany był na różnego rodzaju bóle np. głowy, zębów, brzucha, w tym również na bóle reumatyczne.[1] |
W dawnych Chinach sporządzano z tego gatunku wywar, któremu przypisywano działanie wzmacniające. Leczono nim niestrawności i niektóre nowotwory złośliwe.[1] |
Badania instytutu onkologii w USA oraz japońskiego ośrodka badań medyczno – naukowych przeciwko nowotworom w Tokio, wykazały zdolność Hubiaka pospolitego do hamowania wzrostu komórek rakowych i przeciwdziałania wirusowi opryszczki.[3] |
Lignina z Hubiaka pospolitego hamuje wzrost wirusów herpex simplex (Sakagami, Kawagoe, 1991) a płynny ekstrakt z sporofory tego grzyba osiąga efekt antynowotworowy w 80% przypadków mięsaka.[3] |
toksyny |
---|
Ø |
objawy zatrucia |
---|
Ø |
leczenie zatrucia |
---|
Ø |
skutki braku leczenia zatrucia |
---|
Ø |
choroby grzybowe |
---|
Hubiak pospolity wywołuje białą zgniliznę drewna. |
zwalczanie chorób grzybowych |
---|
Ø |
wartości odżywcze |
---|
Ø |
zastosowanie kulinarne |
---|
Ø |
przepisy kulinarne |
---|
Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
zapiski i ciekawostki historyczne | bibliografia |
---|---|
Ø | Ø |
gatunek podobny | cechy odróżniające |
---|---|
Czyreń jodłowy | rośnie głównie na Jodłach |
Czyreń ogniowy | rośnie głównie na Wierzbach |
Pniarek obrzeżony | jaskrawa strefa przyrostu (żółta lub pomarańczowoczerwona), u pniarka obrzeżonego pod wpływem wysokiej temperatury skorupa topi się, u hubiaka zwęgla[1] |
galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)
[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Hubiak_pospolity
[2] źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/hubiak-pospolity
[3] źródło: https://ekoherba.pl/sklep/ziola/hubiak-pospolity-fomes-fomentarius/
przypisy i bibliografia