Hubiak pospolity

kategoria: grzyb
rodzina: żagwiowate
nazwa polska: Hubiak pospolity
inne nazwy polskie: Czyr hubkowy, Huba bukowa, Huba pospolita, Huba prawdziwa, Huba żagwiowa, Huba prawdziwa, Żagiew pospolita
nazwa łacińska: Fomes fomentarius
inne nazwy łacińskie: Agaricus fomentarius (1783), Boletus fomentarius (1753), Elfvingia fomentaria (1903), Elfvingiella fomentaria (1914), Ochroporus fomentarius (1888), Placodes fomentarius (1886), Polyporus fomentarius (1821), Pyropolyporus fomentarius (1963), Scindalma fomentarium (1898), Ungulina fomentaria (1900)
autor nazwy polskiej: Stanisław Domański, 1967 r.
pierwsza klasyfikacja: Karol Linneusz, 1753 r.
aktualna klasyfikacja: Elias Fries, 1867 r.
powszechność: pospolity
ochrona prawna: 
Ø
kategoria zagrożenia: 
Ø
handel: Ø
zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: 
Ø
kategoria smaku: 
Ø
wyjątki zastosowania: 
Ø
okres występowania: styczeń – grudzień
okres maksymalny: styczeń – grudzień
gatunek wieloletni: tak
uprawa: Ø
opis
owocnik – typ: hubiasty polyporoidalny
owocnik – kształt: od bulwiastego (młode owocniki) do kopytowatego (starsze owocniki), brzeg tępy
owocnik – powierzchnia: od aksamitnej (młode owocniki) do nagiej, matowej (starsze owocniki), powierzchnia z koncentrycznymi kręgami będącymi strefami przyrostu rocznego
owocnik – kolor: od gliniastego lub czerwonobrązowego (młode owocniki) do szarego lub czarniawego (starsze owocniki), brzeg biały
owocnik – średnica: 10 – 50 cm
owocnik – wysokość: 8 – 15 cm
hymenofor – typ: rurkowy
hymenofor – kształt: rurki ułożone wielowarstwowo
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: od jasnopomarańczowego (młode owocniki) do pomarańczowobrązowego, ochrowobrązowego (starsze owocniki)
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, ciemnieje
hymenofor – wysokość: 2 – 7 mm
trzon – typ: Ø
trzon – kształt: Ø
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
miąższ – kształt: miękki, korkowato-drewnowaty, grubość od 0,5 do 3 cm
miąższ – kolor: rdzawobrązowy
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
miąższ – zapach: przyjemny, grzybowy
miąższ – smak: lekko cierpki, niesmaczny
pierścień: Ø
pochwa: Ø
mleczko: Ø
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: drewno (pnie starych, osłabionych drzew liściastych, bardzo rzadko iglastych[2])
sposób odżywiania: saprotrof, pasożyt
terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Buk, Brzoza, Topola, Dąb, Dzika Grusza
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: Ø

zarodniki – kształt: podłużnie eliptyczne, gładkie
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 15 – 24 × 5,5 – 6,5 μm
wysyp zarodników – kolor: Ø
ciekawostki
Hubiak pospolity wyróżnia się tym, że rozkłada wszystkie składniki drewna: celulozę, ligninę i hemicelulozę.[1]
Jest to saprotrof oraz pasożyt ale tylko drzew starych, chorych. Infekuje głównie przez rany.[1]
Dawniej z miąższu tego grzyba wyrabiano łatwo zapalającą się hubkę, która już od epoki brązu była wykorzystywana do rozpalania ogniska.[1]
Z rozgniecionego miąższu wykonywano tampony tamujące krwawienie z ran. Zalecał ich stosowanie już Hipokrates w V wieku p.n.e.[1]
Dawniej z kapeluszy Hubiaka pospolitego wyrabiano także części garderoby np. czapki, kamizelki.[1]
W Małopolsce i na Podkarpaciu podczas obrzędu święcenia ognia w Wielką Sobotę młodzi chłopcy przynosili do kościoła wysuszone huby, zwane hubami ogniowymi. Na Podkarpaciu istniało wierzenie, że takie poświęcone huby chronią dom przed uderzeniem pioruna. W tym celu podczas burzy wystawiano je na oknie.[1]
Jeśli Hubiak pospolity rósł na drzewie stojącym, a ono się przewróciło, to owocnik w kolejnym roku rozbudowując się zmienia swoje ułożenie, tak aby rurki znowu były ustawione pionowo. To zjawisko, to tzw. geotropizm.
Mimo, że to grzyb niejadalny to w kilku krajach (Chiny, Rosja) jednak spożywa się go po wcześniejszym ususzeniu.[2]
etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Fomes fomentarius, gdzie Fomes to z łacińskiego “podpałka “, a fomentarius “zapalający”.
uwagi
Ø
właściwości lecznicze
Hubiak pospolity zawiera fomentariol, substancję o działaniu bakteriobójczym.[1]
Dawniej w medycynie tradycyjnej stosowany był na różnego rodzaju bóle np. głowy, zębów, brzucha, w tym również na bóle reumatyczne.[1]
W dawnych Chinach sporządzano z tego gatunku wywar, któremu przypisywano działanie wzmacniające. Leczono nim niestrawności i niektóre nowotwory złośliwe.[1]
Badania instytutu onkologii w USA oraz japońskiego ośrodka badań medyczno – naukowych przeciwko nowotworom w Tokio, wykazały zdolność Hubiaka pospolitego do hamowania wzrostu komórek rakowych i przeciwdziałania wirusowi opryszczki.[3]
Lignina z Hubiaka pospolitego hamuje wzrost wirusów herpex simplex (Sakagami, Kawagoe, 1991) a płynny ekstrakt z sporofory tego grzyba osiąga efekt antynowotworowy w 80% przypadków mięsaka.[3]
toksyny
Ø
objawy zatrucia
Ø
leczenie zatrucia
Ø
skutki braku leczenia zatrucia
Ø
choroby grzybowe
Hubiak pospolity wywołuje białą zgniliznę drewna.
zwalczanie chorób grzybowych
Ø
wartości odżywcze
Ø
zastosowanie kulinarne
Ø
przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne
bibliografia
Ø
Ø
gatunek podobny
cechy odróżniające
Czyreń jodłowy
rośnie głównie na Jodłach
Czyreń ogniowy
rośnie głównie na Wierzbach
Pniarek obrzeżony
jaskrawa strefa przyrostu (żółta lub pomarańczowoczerwona), u pniarka obrzeżonego pod wpływem wysokiej temperatury skorupa topi się, u hubiaka zwęgla[1]

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Hubiak_pospolity
[2] źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/hubiak-pospolity
[3] źródło: https://ekoherba.pl/sklep/ziola/hubiak-pospolity-fomes-fomentarius/

przypisy i bibliografia

Prawa autorskie.