Kielonka błyszcząca

kategoria: grzyb
rodzina: Caloscyphaceae

nazwa polska: Kielonka błyszcząca
inne nazwy polskie: Ø
nazwa łacińska: Caloscypha fulgens
inne nazwy łacińskie: Barlaea fulgens, Geniculodendron pyriforme (1974), Lamprospora fulgens (1936), Otidella fulgens (1889), Peziza fulgens (1822), Pseudoplectania fulgens

autor nazwy polskiej: Ø
pierwsza klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1822 r.
aktualna klasyfikacja: Ø

powszechność: sporadyczny
ochrona prawna: Ø
kategoria zagrożenia: R (rzadkie, potencjalnie zagrożone)

handel: Ø

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: kwiecień – lipiec
okres maksymalny: marzec – lipiec

gatunek wieloletni: nie
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: miseczkowaty, uchowaty owocnik – kształt: od kulistego z otworem na górze (młode owocniki), do nieregularnego pucharka, miseczki, talerzyka (starsze owocniki), brzeg często popękany (starsze owocniki), brzeg od prostego do pofalowanego owocnik – powierzchnia: powierzchnia wewnętrza (zarodnikowa) – gładka, powierzchnia zewnętrzna – chropowata, oprószona, drobno ziarnista, mączna owocnik – kolor: wewnętrzna strona intensywnie żółta, barwiąca się na niebiesko-zielono, pomarańczowa (w dni suche), strona zewnętrzna niebieska do zielonawoniebieskiej (szczególnie w kierunku brzegu) owocnik – średnica: 0,5 – 5(8, 15) cm owocnik – wysokość: 1 – 3 cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: brak lub centryczny trzon – kształt: brak lub krótki, często wiązka niebiesko-zielonych korzonków (fragmentów grzybni), niby-trzonek trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: bardzo kruchy, woskowaty, cienki, 1 – 2 mm grubości miąższ – kolor: kolor owocnika lub nieco jaśniejszy, kremowy, jasnożółty miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie lub delikatnie na niebieskawy miąższ – zapach: niewyraźny, karbolowy miąższ – smak: łagodny lub delikatnie piekący, słodki smak orzeszków piniowych pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: gleba (żyzna, wapienna lub neutralna), drewno (rzadko, zgniłe, zagrzebane drewno drzew liściastych, resztki szyszek, nasion, igieł) sposób odżywiania: saprotrof, symbiont (rzadziej) terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste, lasy mieszane, teren górzyste (najczęściej), tereny podmokłe, zarośla, miejsca widne, torfowiska, ogrody, parki, obrzeża dróg gatunek organizmu sąsiadującego: Jodła, Świerk, Sosna, Wierzba, Topola, Głóg, Brzoza, Grab gatunek organizmu będącego podłożem: Jodła, Świerk, Sosna gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Jodła gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie (częściej w skupiskach) zarodniki – kształt: kuliste lub prawie kuliste, gładkie zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: 5,5 × 7,5(8) μm wysyp zarodników – kolor: białawy

opis

owocnik – typ: miseczkowaty, uchowaty
owocnik – kształt: od kulistego z otworem na górze (młode owocniki), do nieregularnego pucharka, miseczki, talerzyka (starsze owocniki), brzeg często popękany (starsze owocniki), brzeg od prostego do pofalowanego
owocnik – powierzchnia: powierzchnia wewnętrza (zarodnikowa) – gładka, powierzchnia zewnętrzna – chropowata, oprószona, drobno ziarnista, mączna
owocnik – kolor: wewnętrzna strona intensywnie żółta, barwiąca się na niebiesko-zielono, pomarańczowa (w dni suche), strona zewnętrzna niebieska do zielonawoniebieskiej (szczególnie w kierunku brzegu)
owocnik – średnica: 0,5 – 5(8, 15) cm
owocnik – wysokość: 1 – 3 cm
hymenofor – typ: Ø
hymenofor – kształt: Ø
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: Ø
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: brak lub centryczny
trzon – kształt: brak lub krótki, często wiązka niebiesko-zielonych korzonków (fragmentów grzybni), niby-trzonek
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
miąższ – kształt: bardzo kruchy, woskowaty, cienki, 1 – 2 mm grubości
miąższ – kolor: kolor owocnika lub nieco jaśniejszy, kremowy, jasnożółty
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie lub delikatnie na niebieskawy
miąższ – zapach: niewyraźny, karbolowy
miąższ – smak: łagodny lub delikatnie piekący, słodki smak orzeszków piniowych
pierścień: Ø
pochwa: Ø
mleczko: Ø
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: gleba (żyzna, wapienna lub neutralna), drewno (rzadko, zgniłe, zagrzebane drewno drzew liściastych, resztki szyszek, nasion, igieł)
sposób odżywiania: saprotrof, symbiont (rzadziej)
terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste, lasy mieszane, teren górzyste (najczęściej), tereny podmokłe, zarośla, miejsca widne, torfowiska, ogrody, parki, obrzeża dróg
gatunek organizmu sąsiadującego: Jodła, Świerk, Sosna, Wierzba, Topola, Głóg, Brzoza, Grab
gatunek organizmu będącego podłożem: Jodła, Świerk, Sosna
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Jodła
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: pojedynczo lub w grupie (częściej w skupiskach)

zarodniki – kształt: kuliste lub prawie kuliste, gładkie
zarodniki – kolor: bezbarwne
zarodniki – wymiary: 5,5 × 7,5(8) μm
wysyp zarodników – kolor: białawy

ciekawostki
Kielonka błyszcząca występuję w podobnych miejscach co Smardze i Smardzówki (np. Naparstniczka czeska). Spotkanie Kielonki prognozuje, że w tym samym miejscu, nieco później, mogą pojawić się Smardze.
Bardzo rzadko można spotkać białą (biało-niebieską) odmianę tego grzyba – Caloscypha fulgens f. caesioalba.
Owocniki pojawiają się tuż po pierwszych roztopach śniegu. Są odporne na niskie temperatury. Kielonka błyszcząca to grzyb wczesno-wiosenny i niekiedy żerując na nasionach drzew iglastych przyczynia się do ich obumierania, zanim będą miały szansę wykiełkować.
Gatunek ten uznaje się za niejadalny ze względu na niewystarczającą ilość badań pod kątem przydatności/toksyczności oraz ze względu na niewyraźnye smak, zapach oraz delikatność i kruchość owocników.

etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Caloscypha fulgens, gdzie Caloscypha oznacza “piękny kubek”, a fulgens “jasny kolor”.

uwagi
Znajduje się w Czerwonej Księdze Gatunków Chronionych na Słowacji.

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Czarka austriacka	czerwonawa barwa, brak niebieskiego odcienia
Czarka szkarłatna	czerwonawa barwa, brak niebieskiego odcienia
Dzieżka pomarańczowa	pomarańczowa barwa, brak niebieskiego odcienia
Garstnica wypaleniskowa	brązowa barwa, brak niebieskiego odcienia
Kustrzebka wygięta	brązowa barwa, brak niebieskiego odcienia
Peziza arvernensis	brązowa barwa, brak niebieskiego odcienia
Uchówka ośla	brak niebieskiego odcienia, owocniki rozcięte jednostronnie

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

Ø

przypisy i bibliografia