Kolczakówka strefowana
| kategoria: grzyb rodzina: kolcownicowate |
| nazwa polska: Kolczakówka strefowana inne nazwy polskie: Kolczak strefowany, Kolczakówka Queleta, Krwawiący ząb, Truskawki ze śmietaną, Ząb diabła nazwa łacińska: Hydnellum concrescens inne nazwy łacińskie: Calodon fasciatus 1900, Calodon zonatus 1882, Hydnellum fasciatum 1951, Hydnellum parvum 1913, Hydnellum queletii 1879, Hydnellum subsuccosum 1964, Hydnellum vespertilio 1913, Hydnellum zonatum 1879, Hydnum concrescens 1796, Hydnum fasciatum 1888, Hydnum parvum 1925, Hydnum queletii 1872, Hydnum spathulatum 1919, Hydnum vespertilio 1854, Hydnum zonatum 1786, Phaeodon zonatus 1888, Phellodon fasciatus 1906 |
| autor nazwy polskiej: Barbara Gumińska oraz Władysław Wojewoda, 1983 r. pierwsza klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1796 r. aktualna klasyfikacja: Howard James Banker, 1906 r. |
| powszechność: rzadki ochrona prawna: ścisła ochrona gatunkowa kategoria zagrożenia: E (wymierające, krytycznie zagrożone) |
| handel: Ø |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| okres występowania: sierpień – październik okres maksymalny: lipiec – październik |
| gatunek wieloletni: Ø uprawa: Ø |
| opis |
|---|
| owocnik – typ: Ø owocnik – kształt: od wgłębionego do lejkowatego, promieniście zmarszczony, często wewnątrz tworzą się następne, mniejsze lejki, wyrostki i narośle, często sąsiednie owocniki zrastają się z sobą owocnik – powierzchnia: naga, aksamitna lub włókienkowata, zmarszczona, łuskowato-włóknista, szorstka, filcowata owocnik – kolor: od różowobrązowego do ciemnobrązowego, powierzchnia górna koncentrycznie oraz różnobarwnie strefowana, brzeg jaśniejszy owocnik – średnica: 2 – 10 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: kolczasty hymenofor – kształt: cienkie kolce, zaokrąglone na końcach hymenofor – nasada: kolce zbiegające na trzon hymenofor – kolor: od białawego (młode owocniki) do brązowego, ciemnobrązowego (starsze owocniki), na końcach jaśniejsze hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: 1 – 4(5) mm trzon – typ: centryczny trzon – kształt: beczkowaty, zwężający się ku dołowi trzon – powierzchnia: aksamitna, nieco owłosiona trzon – kolor: kolor kapelusza, niekiedy nieco jaśniejsza trzon – średnica: 2 – 5 cm trzon – wysokość: 1 – 6 cm miąższ – kształt: słabo strefowany, z koncentrycznymi liniami w przekroju, skórzasty, korkowaty, zdrewniały dołem, giętki, twardy miąższ – kolor: ciemnoczerwonawo-brązowy miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: niewyraźny, mączny, ogórkowy miąższ – smak: od łagodnego do gorzkiego pierścień: brak pochwa: brak mleczko: brak gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: gleba sposób odżywiania: symbiont terytorium: lasy liściaste (najczęściej), lasy iglaste, lasy mieszane, wśród mchów, wśród opadłego igliwia, rzadziej wśród wrzosów, miejsca ciepłe gatunek organizmu sąsiadującego: Dąb, Świerk, Jodła, Buk, Brzoza, Sosna, Cis, Mech, Wrzos gatunek organizmu będącego podłożem: Ø gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Dąb, Świerk, Jodła, Buk, Brzoza, Sosna, Cis gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie (częściej w grupie po kilka owocników) zarodniki – kształt: kulisty lub nieregularny zarodniki – kolor: brązowawy zarodniki – wymiary: 4 – 7 × 3,5 – 4 μm wysyp zarodników – kolor: brązowy |
| ciekawostki |
|---|
| Dawniej Kolczakówka strefowana używana była do barwienia tkanin – można było z tego grzyba uzyskać barwniki żółte i fioletowe. |
| Owocniki kolczakówek złożone są wyłącznie ze strzępek generatywnych, przez co owocniki rozrastają się bardzo wolno, ale za to żyją dłużej od większości grzybów. |
| Zarodniki są wytwarzane na kolcach na spodniej stronie kapelusza. |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Kolczakówka strefowana znajduje się na listach gatunków zagrożonych w Polsce, Szwajcarii, Niemczech, Danii, Anglii, Holandii, Norwegii i Słowacji. |
| właściwości lecznicze |
|---|
| Od kilku lat trwają próby wykorzystania substancji czynnych (konkresceniny, telefantyny, kurtyzjanu A oraz innych terpenoidów) z tego gatunku w leczeniu cukrzycy. |
| Kolczakówka strefowana wykazuje aktywność przeciwwirusową i przeciwnowotworową (polisacharydy ekstrahowane z hodowli grzybni tego grzyba i podawane dootrzewnowo białym myszom hamowały wzrost niektórych nowotworów). |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| wartości odżywcze |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
zapiski i ciekawostki historyczne | bibliografia |
|---|---|
Ø | Ø |
gatunek podobny | cechy odróżniające |
|---|---|
Kolczakówka dołkowana | nie ma wyraźnego strefowania, większe zarodniki, występuje pod sosnami |
Kolczakówka kasztanowata | Ø |
Kolczakówka żółtobrązowa | Ø |
galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)
Ø
przypisy i bibliografia