Koźlarek grabowy
| kategoria: grzyb wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek naziemny | klasa: pieczarniaki rząd: borowikowce rodzina: borowikowate |
| nazwa polska: Koźlarek grabowy inne nazwy polskie: Koźlarz grabowy nazwy potoczne: Kozak grabowy, Kozak nazwa łacińska: Leccinellum pseudoscabrum synonimy łacińskie: Boletus carpini (1947), Boletus pseudoscaber (1929), Boletus scaber var. carpini (1924), Krombholzia pseudoscabra (1955), Krombholziella carpini (1985), Krombholziella pseudoscabra (1982), Leccinellum carpini (2003), Leccinum carpini (1965), Trachypus carpini (1948), Leccinum pseudoscabrum (1989) nazwa angielska: Hazel Bolete |
| określenie nazwy polskiej: Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego, 2021 r. pierwsza klasyfikacja: Franz Joseph Kallenbach, 1929 r. aktualna klasyfikacja: Michal Mikšik, 2017 r. |
| powszechność w kraju: częsty trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: Ø |
| zasięg na świecie: występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji |
| sezon: grzyb letni, jesienny okres występowania: czerwiec – październik |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny dobrej jakości smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: gatunek występujący pod grabami, którego uszkodzony miąższ najpierw różowieje, później czernieje |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: kapeluszowy rurkowaty |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do rozpostartego, poduchowatego (starsze owocniki) część główna owocnika – kolor: żółtobrązowy, siwobrązowy, oliwkowobrązowy, ciemnobrązowy, czarnobrązowy |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: 7 – 14 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: od nieco zakrzywionego (młode owocniki) do wybrzuszonego, z wylewającym się hymenoforem (starsze owocniki) brzeg – kolor: Ø brzeg – szerokość: Ø |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: naga, jamista, często pomarszczona, nieco lepka (w dni wilgotne) powierzchnia – wzór: Ø integralność skórki z miąższem: Ø powierzchnia – tendencja do pękania: popękana na poletka (starsze owocniki, długotrwała sucha pogoda) |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: Ø hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: rurki głęboko wykrojone przy trzonie hymenofor – kolor: od białawego (młode owocniki) do żółtawego, oliwkowożółtego, oliwkowosinego (starsze owocniki) hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, ciemnieje, zmiana koloru na siwobrązowy, czarny hymenofor – wysokość: Ø – 20(max 30) mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: pory okrągłe ujście hymenoforu – kolor: Ø ujście hymenoforu – wymiary: 0,5 – 1 mm |
| miąższ: |
| miąższ – kształt: od miękkiego (w kapeluszu) do włóknistego (w trzonie) miąższ – kolor: białawożółty, białawy miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, zmiana kolory na różowy, później szarofioletowy, siwofioletowy, czarniawy miąższ – zapach: przyjemny, grzybowy miąższ – siła zapachu: Ø miąższ – smak: przyjemny, grzybowy, łagodny miąższ – siła smaku: Ø miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: tak trzon – typ: centryczny trzon – kształt: okrągławy, cieńszy górą, twardy, wysmukły trzon – struktura wewnętrzna: Ø trzon – powierzchnia: pokryta czarniawymi, włóknistymi kosmkami lub łuseczkami, pomarszczona w górnej części, szorstka, łuseczkowata trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: białawy, białawoszary trzon – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, czernieje po uciśnięciu trzon – średnica: 1 – 3 cm trzon – wysokość: 5 – 14(max 15) cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: zgrubiała i pałkowato rozszerzona podstawa trzonu – powierzchnia: Ø podstawa trzonu – kolor: Ø |
| osłona: |
| osłona – występowanie: nie osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: Ø |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: nie resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: Ø resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: Ø resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: nie osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: nie pierścień – kształt: Ø pierścień – trwałość: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: nie pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: nie mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: nie gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: gatunek o nieco zmiennym kształcie zmienność koloru: gatunek o nieco zmiennej barwie |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): Ø NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ temperatury: to gatunek ciepłolubny wpływ światła: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: Ø wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: symbiont |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: gleba podłoże – właściwości: Ø integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: lasy liściaste(najczęściej), lasy mieszane, obrzeża lasów siedlisko – właściwości: lasy wilgotne, cieniste forma terenu: od nizin po wzgórza |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Grab pospolity, Lipa drobnolistna, Leszczyna, Dąb szypułkowy, Dąb bezszypułkowy, Dąb omszony gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø okres występowania: czerwiec – październik pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – opis: Ø |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: od cynamonowobrązowego do brązowego, tytoniowobrązowawy, ciemnobrązowy zarodniki – kształt: wrzecionowato-eliptyczne zarodniki – powierzchnia: gładka zarodniki – wymiary: 10 – 28 × 4 – 7 μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø pozostałe: Ø |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Koźlarek grabowy znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych w Norwegii i Holandii. |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| To gatunek łatwy w transporcie. |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Gatunek często robaczywy. |
| handel |
|---|
| Gatunek dopuszczony do obrotu. |
| uwagi ogólne |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Miąższ jest czarniawy po ugotowaniu, można temu zapobiec wrzucając owocniki do nieco bardziej osolonego wrzątku. |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Ø |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Koźlarek bruzdkowany nazwa łacińska: Leccinellum crocipodium zastosowanie ogólne: jadalny cechy odróżniające: jaśniejsza barwa, bardzo rzadki |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Koźlarz babka nazwa łacińska: Leccinum scabrum zastosowanie ogólne: jadalny cechy odróżniające: rośnie tylko pod brzozami, kapelusz zawsze jest gładki, miąższ nie czernieje |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Koźlarz topolowy nazwa łacińska: Leccinum duriusculum zastosowanie ogólne: jadalny cechy odróżniające: rośnie w symbiozie z Topolą osiką |
Ø
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.4