Koźlarz babka
| kategoria: grzyb | rodzina: borowikowate |
| nazwa polska: Koźlarz babka inne nazwy polskie: Czarny koźlarz, Grzyb brzozowy, Grzyb chropawy, Grzyb koźlarz, Grzyb szorstkotrzonowy, Huba podbrzeźniak, Kozak właściwy, Koźlarz różowiejący nazwy zwyczajowe: Babka, Babka, Brzeźak, Brzozak, Brzozowik, Kozaczek, Kozak, Koźlak, Koźlarek, Koźlarz, Podbrzeźniak nazwa łacińska: Leccinum scabrum synonimy łacińskie: Boletus avellaneus 1970, Boletus roseofractus 1989, Boletus roseofractus 1980, Boletus scaber 1783, Ceriomyces scaber 1909, Gyroporus scaber 1886, Krombholzia scabra 1881, Krombholziella avellanea 1985, Krombholziella avellanea 1986, Krombholziella avellanea 1986, Krombholziella roseofracta 1982, Krombholziella scabra 1937, Krombholziella subcinnamomea 1985, Leccinum avellaneum 1979, Leccinum oxydabile 1947, Leccinum rigidipes 1988, Leccinum roseofractum 1968, Leccinum scabrum 2005, Leccinum scabrum 1821, Leccinum subcinnamomeum 1974, Trachypus scaber 1939 |
| określenie nazwy polskiej: Alina Skirgiełło, 1960 r. pierwsza klasyfikacja: Jean Baptiste François Pierre Bulliard, 1783 r. aktualna klasyfikacja: Samuel Frederick Gray, 1821 r. |
| kategoria wielkości: Ø | typ ogólny: Ø |
| powszechność w kraju: powszechny ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø |
| zasięg na świecie: Ø |
| sezon: Ø okres występowania: maj – listopad | czas życia: Ø długość życia: Ø |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny dobrej jakości smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: Ø cechy wyróżniające: Ø |
| opis główny: |
| owocnik – typ: kapeluszowy rurkowaty owocnik – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do poduszkowatego (starsze owocniki) owocnik – powierzchnia: sucha, jedwabista, gładka, w dni wilgotne śliska, skórka nie oddziela się od miąższu owocnik – kolor: kapelusz – od jasnoorzechowego po ciemnobrązowy owocnik – średnica: 3 – 14(max 20) cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – kształt: pory niemal okrągłe i drobne, rurki łatwo oddzielają się od miąższu hymenofor – nasada: głęboko wcięte przy trzonie hymenofor – kolor: od białego do szarego hymenofor – wysokość: 10 – 25 mm miąższ – kształt: od twardego, jędrnego (młode owocniki) do miękkiego, wodnistego (starsze owocniki) miąższ – kolor: białawy miąższ – zapach: przyjemny, słabo grzybowy miąższ – smak: łagodny, przyjemny trzon – występowanie: Ø trzon – typ: centryczny trzon – kształt: cylindryczny, pełny, smukły, zwężający się w kierunku kapelusza, czasami maczugowaty, często wygięty trzon – powierzchnia: pokryta ciemnymi, podłużnymi kosmkami i bruzdami trzon – kolor: od biały do jasnożółtego, u podstawy przybiera zielony odcień trzon – średnica: 1 – 2,5(max 3,5) cm trzon – wysokość: 8 – 20 cm osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – pozostałość: Ø pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – wysokość: Ø – Ø cm mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø |
| odżywianie i biotop: |
| sposób odżywiania: symbiont podłoże: gleba terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane, lasy iglaste (rzadziej), parki, ogrody gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Brzoza brodawkowata, Brzoza omszona gatunek będący żywicielem: Ø |
| wielkość występowania: |
| występowanie – typ: pojedynczo lub w grupie(najczęściej) wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| zarodniki: |
| zarodniki – kształt: gładkie, wrzecionowate zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 14 – 20 × 4,5 – 6,5 μm wysyp zarodników – kolor: jasnożółto-brązowawy do oliwkowo-brązowawego |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: powierzchnia kapelusza jest śliska, nieco śluzowata w dni wilgotne wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| hymenofor: nie miąższ: nie (tylko przybiera na chwilę barwę niebieskawą po czym wraca barwa pierwotna) trzon: Ø |
| reakcje makrochemiczne: |
| KOH/NaOH: Ø FeSO4: Ø C6H5OH: Ø NH40H: Ø C6H5NH2: Ø AgNO3: Ø gwajak: Ø inne odczynniki: Ø |
| wartości odżywcze: |
| wartość energetyczna: Ø woda: tak, 70% białko: tak tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø witaminy: B2, B3, D minerały: cynk, fosfor, miedź, żelazo, chrom kwasy: Ø przeciwutleniacze: Ø pozostałe: aminokwasy egzogenne |
| ciekawostki |
|---|
| W Polsce wyróżnia się 10 gatunków koźlarzy, zaś w Europie sklasyfikowano ponad 20 gatunków tych grzybów. |
| 100 gramów młodych Koźlarzy pokrywa 20% dziennego zapotrzebowania na niacynę i podobną ilość zalecanego dziennego spożycia witaminy B2 i B3. |
| Najsmaczniejsze są owocniki młode i kapelusze. Uważa się, że trzon Koźlarza jest niejadalny lub niechętnie jadany (najprawdopodobniej dlatego, że trzon dorosłych owocników jest twardy, zdrewniały i łykowaty). |
| Przy przetwarzaniu miąższ przybiera ciemną, wręcz czarną barwę i jest to naturalne. |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Koźlarze babka działają na organizm alkalizująco – zapobiegają jego zakwaszeniu. |
| Koźlarze zawierają między innymi chrom – minerał pożądany przez osoby będące na dietach redukcyjnych. Chrom reguluje poziom cukru we krwi, dzięki czemu zwiększa skuteczność insuliny, która odpowiada za odpowiednie stężenie glukozy we krwi. |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – smażenie – gotowanie – duszenie – suszenie – marynowanie |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Goryczak żółciowy |
| cechy odróżniające: gorzki smak |
| gatunek podobny: Koźlarz białawy |
| cechy odróżniające: białe ubarwienie |
| gatunek podobny: Koźlarz czarny |
| cechy odróżniające: Ø |
| gatunek podobny: Koźlarz grabowy |
| cechy odróżniające: występuje tylko pod grabami, miąższ po uszkodzeniu barwi się na kolor od brudno-różowego do czarniawego |
| gatunek podobny: Koźlarz topolowy |
| cechy odróżniające: Ø |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
Ø
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0