Lakownica spłaszczona

kategoria: grzyb
rodzina: żagwiowate

nazwa polska: Lakownica spłaszczona
inne nazwy polskie: Huba płaska, Wrośniak płaski
nazwa łacińska: Ganoderma applanatum
inne nazwy łacińskie: Elfvingia applanata, Friesia applanata, Boletus fomentarius, Ganoderma lipsiense, Polyporus applanatus, Fomes applanatus, Placodes applanatus, Phaeoporus applanatus

autor nazwy polskiej: Stanisław Domański, 1967 r.
pierwsza klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1800 r.
aktualna klasyfikacja: Narcisse Théophile Patouillard, 1887 r.

powszechność: pospolity
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø

handel: Ø

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: czerwiec – październik (nowe owocniki)
okres maksymalny: styczeń – grudzień

gatunek wieloletni: tak
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: hubiasty polyporoidalny owocnik – kształt: kopytkowaty lub półokrągły, przyrośnięty bokiem, brzeg kapelusza guzowaty, spłaszczony owocnik – powierzchnia: gładka, czasami nieco błyszcząca, zamszowa, silnie strefowana, pofalowana, guzowata, nierówna owocnik – kolor: od czerwonobrązowego do brązowoszarego, brzeg kapelusza biały (rzadziej jasnobrązowy) owocnik – średnica: 10 – 50(60^[2], 80^[4]) cm owocnik – wysokość: 1 – 5(7^[2],10^[7]) cm hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – kształt: pory okrągłe, drobne (4 – 5(6^[6]) na mm)^[3], nawet kilka warstw rurek (poszczególne przyrosty rurek oddzielone są tkanka płonną)^[3] hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: biały, bladożółtawy (w dni suche)^[2] hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, na brązowawy hymenofor – wysokość: 5 – 10(25^[2,3]) mm trzon – typ: brak lub ekscentryczny trzon – kształt: brak lub krótki i przysadzisty trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: dość miękki, elastyczny, jednorodny, korkowaty, grubość do 6 cm^[2] miąższ – kolor: od białawego (młode owocniki) do cynamonowobrązowy, ciemnobrązowego (starsze owocniki) miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, ciemnieje miąższ – zapach: grzybowy^[2] miąższ – smak: gorzki^[1,2], lekko piekący pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (żywe (rzadko), martwe pnie i pniaki, drewno drzew i krzewów liściastych (najczęściej) lub iglastych (rzadko)) sposób odżywiania: saprotrof, pasożyt (rzadziej) terytorium: lasy, zarośla, parki, przy drogach gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Klon jesionolistny, Klon zwyczajny, Kasztanowiec zwyczajny, Olsza czarna, Brzoza brodawkowata, Grab, Leszczyna, Głóg, Buk, Jesion wyniosły, Topola osika, Platan klonolistny, Śliwa domowa, Skrzydłorzech kaukaski, Dąb szypułkowy, Dąb bezszypułkowy, Grochodrzew, Wierzba, Lipa, Wiąz pospolity, Jodła pospolita, Świerk pospolity, Sosna zwyczajna, Cyprysik Lawsona, Żywotnik zachodni, Żywotnik olbrzymi, Choina zachodnia gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: patrz “gatunek organizmu będącego podłożem” występowanie: pojedynczo lub w grupie (częściej w grupie) zarodniki – kształt: jajowate lub jajowato kuliste, pokryte brodawkami zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: (6,5^[7])7^[3] – 9 × 4,5 – 6,5 μm wysyp zarodników – kolor: rdzawobrązowy lub kakaowobrązowego^[3]

opis

owocnik – typ: hubiasty polyporoidalny
owocnik – kształt: kopytkowaty lub półokrągły, przyrośnięty bokiem, brzeg kapelusza guzowaty, spłaszczony
owocnik – powierzchnia: gładka, czasami nieco błyszcząca, zamszowa, silnie strefowana, pofalowana, guzowata, nierówna
owocnik – kolor: od czerwonobrązowego do brązowoszarego, brzeg kapelusza biały (rzadziej jasnobrązowy)
owocnik – średnica: 10 – 50(60^[2], 80^[4]) cm
owocnik – wysokość: 1 – 5(7^[2],10^[7]) cm
hymenofor – typ: rurkowy
hymenofor – kształt: pory okrągłe, drobne (4 – 5(6^[6]) na mm)^[3], nawet kilka warstw rurek (poszczególne przyrosty rurek oddzielone są tkanka płonną)^[3]
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: biały, bladożółtawy (w dni suche)^[2]
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, na brązowawy
hymenofor – wysokość: 5 – 10(25^[2,3]) mm
trzon – typ: brak lub ekscentryczny
trzon – kształt: brak lub krótki i przysadzisty
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
miąższ – kształt: dość miękki, elastyczny, jednorodny, korkowaty, grubość do 6 cm^[2]
miąższ – kolor: od białawego (młode owocniki) do cynamonowobrązowy, ciemnobrązowego (starsze owocniki)
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak, ciemnieje
miąższ – zapach: grzybowy^[2]
miąższ – smak: gorzki^[1,2], lekko piekący
pierścień: Ø
pochwa: Ø
mleczko: Ø
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: drewno (żywe (rzadko), martwe pnie i pniaki, drewno drzew i krzewów liściastych (najczęściej) lub iglastych (rzadko))
sposób odżywiania: saprotrof, pasożyt (rzadziej)
terytorium: lasy, zarośla, parki, przy drogach
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Klon jesionolistny, Klon zwyczajny, Kasztanowiec zwyczajny, Olsza czarna, Brzoza brodawkowata, Grab, Leszczyna, Głóg, Buk, Jesion wyniosły, Topola osika, Platan klonolistny, Śliwa domowa, Skrzydłorzech kaukaski, Dąb szypułkowy, Dąb bezszypułkowy, Grochodrzew, Wierzba, Lipa, Wiąz pospolity, Jodła pospolita, Świerk pospolity, Sosna zwyczajna, Cyprysik Lawsona, Żywotnik zachodni, Żywotnik olbrzymi, Choina zachodnia
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: patrz “gatunek organizmu będącego podłożem”
występowanie: pojedynczo lub w grupie (częściej w grupie)

zarodniki – kształt: jajowate lub jajowato kuliste, pokryte brodawkami
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: (6,5^[7])7^[3] – 9 × 4,5 – 6,5 μm
wysyp zarodników – kolor: rdzawobrązowy lub kakaowobrązowego^[3]

ciekawostki
Często na hymenoforze występują urnowatego kształtu galasy muchówki Aganthomyia wankowiczi.^[1]
Lakownica spłaszczona zarodnikuj tak obficie, że owocnik przeważnie jest pokryty grubą warstwą zarodników o barwie przypominającej kakao.^[3]
Hymenofor u świeżych owocników po uciśnięciu natychmiast brązowieje i taki pozostaje już na stałe i niektórzy wykorzystują tę cechę do tworzenia na jej dolnej stronie oryginalnych malowideł, rysunków (Artist’s Conk, Artist’s Bracket).^[3,4]
Dawniej używany jako środek smakowy w kuchni azjatyckiej ze względu na bogaty aromat grzybowy mimo iż sam grzyb jest niejadalny.

etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Ganoderma applanatum, gdzie Ganoderma oznacza “błyszcząca lub lśniąca skóry” a applanatum oznacza “spłaszczony”.^[6]

uwagi
Ø

właściwości lecznicze
Lakownica spłaszczona należy do tzw. grzybów reishi (chińskie okreslenie grzybów leczniczych należących do rodziny lakownicowatych). Do grzybów reishi należą Lakownica europejska, spłaszczona, źółtawa, brązowoczarna, czerwonawa, jasnomiąższowa.^[5]
Niektóre źródła rozpisują się o właściwościach leczniczych tego gatunku choćby tutaj: link i tutaj: link. Według tych i innych źródeł grzyb ten: – pomaga w walce z otyłością – daje spore nadzieje w leczeniu Autyzmu i padaczki – hamuje wiele cytokin prozapalnych (wspomaganie terapii onkologicznych) – ułatwia organizmowi walkę z infekcjami bakterii, wirusów i grzybów – pomaga w powrocie do zdrowia po przebytym zawale – wykazuje działanie przeciwdrożdżakowe – wykazuje działanie przeciwbakteryjne – może być przydatny w leczeniu wrzodów żołądka Nalewka z tego grzybka: gotujemy przez około godzinę lekko rozdrobnionego surowca (nie mielonego) a następnie zalewamy 40% alkoholem w proporcji 1:1 i podajemy bardzo długiej bo ośmio-tygodniowej maceracji w temperaturze pokojowej – taką nalewkę stosuje się raz dziennie w ilości 5 ml przez jeden miesiąc. ^[4]

właściwości lecznicze

Lakownica spłaszczona należy do tzw. grzybów reishi (chińskie okreslenie grzybów leczniczych należących do rodziny lakownicowatych). Do grzybów reishi należą Lakownica europejska, spłaszczona, źółtawa, brązowoczarna, czerwonawa, jasnomiąższowa.^[5]

Niektóre źródła rozpisują się o właściwościach leczniczych tego gatunku choćby tutaj: link i tutaj: link. Według tych i innych źródeł grzyb ten:
– pomaga w walce z otyłością
– daje spore nadzieje w leczeniu Autyzmu i padaczki
– hamuje wiele cytokin prozapalnych (wspomaganie terapii onkologicznych)
– ułatwia organizmowi walkę z infekcjami bakterii, wirusów i grzybów
– pomaga w powrocie do zdrowia po przebytym zawale
– wykazuje działanie przeciwdrożdżakowe
– wykazuje działanie przeciwbakteryjne
– może być przydatny w leczeniu wrzodów żołądka
Nalewka z tego grzybka: gotujemy przez około godzinę lekko rozdrobnionego surowca (nie mielonego) a następnie zalewamy 40% alkoholem w proporcji 1:1 i podajemy bardzo długiej bo ośmio-tygodniowej maceracji w temperaturze pokojowej – taką nalewkę stosuje się raz dziennie w ilości 5 ml przez jeden miesiąc. ^[4]

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Lakownica spłaszczona wywołuje białą zgniliznę drewna.

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Lakownica czerwonawa	owocniki grubsze, ciemniejszy, czerwony miąższ, odporna na żerowanie larw owadów
Lakownica europejska	owocnik kopytkowaty (czasami płaski), niestrefowany, rośnie na buku, rzadka

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

¹źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Lakownica_sp%C5%82aszczona
²źródło: https://nagrzyby.pl/atlas?id=420
³źródło: https://grzyby-pk.pl/gat_g/gat_ganoderma_applanatum.php
⁴źródło: https://opastaryzgred.com/2019/11/16/dekiel/
⁵źródło: https://uns.pl/pl/blog/post/grzyby-reishi-wlasciwosci-i-dzialanie
⁶źródło: https://www.messiah.edu/Oakes/fungi_on_wood/poroid%20fungi/species%20pages/Ganoderma%20applanatum.htm
⁷źródło: https://www.first-nature.com/fungi/ganoderma-applanatum.php

przypisy i bibliografia