Lejkownik kubkowatokapeluszowy

kategoria: grzyb
wielkość: wielkoowocnikowy
typ ogólny: gatunek naziemny

klasa: pieczarniaki
rząd: pieczarkowce
rodzina: Pseudoclitocybaceae

nazwa polska: Lejkownik kubkowatokapeluszowy
inne nazwy polskie: Bedłka czarkowata, Bedłka kubkowa, Lejkorodek kubeczkowy
nazwy potoczne: Ø
nazwa łacińska: Pseudoclitocybe cyathiformis
synonimy łacińskie: Agaricus cinerascens 1786, Agaricus cyathiformis 1792, Agaricus cyathiformis 1838, Agaricus sordidus 1788, Agaricus tardus 1801, Cantharellula cyathiformis 1936, Clitocybe cinerascens 1887, Clitocybe cyathiformis 1871, Clitocybe cyathiformis 1879, Omphalia cyathiformis 1872, Omphalia tarda 1821
nazwa angielska: Goblet funnel cap

określenie nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 2003 r.
pierwsza klasyfikacja: Jean Baptiste François Pierre Bulliard, 1792 r.
aktualna klasyfikacja: Rolf Singer, 1956 r.

powszechność w kraju: pospolity
trend liczebności w kraju: Ø
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø
sugestia dotycząca ochrony: Ø
historia ochrony: Ø

zasięg na świecie: występuje w Ameryce Północnej, Europie i Japonii

sezon: grzyb jesienny
okres występowania: wrzesień – grudzień

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: niejadalny
kategoria smaku: Ø
smak ogólny: Ø
zapach ogólny: Ø
wyjątki zastosowania: warunkowo jadalny – po próbie na małej ilości

trudność identyfikacji: Ø
cechy wyróżniające: Ø

opis

typ owocnika:

owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty

część główna owocnika:

część główna owocnika – kształt: kielichowaty lub głęboko lejkowaty
część główna owocnika – kolor: jasnokawowy, cielisty lub kawowo-brązowy w czasie wilgotnej pogody

wymiary owocnika:

owocnik – średnica: 4 – 10^{(max 16)}^[3] cm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm

brzeg części głównej owocnika:

brzeg – kształt: podwinięty, ostry, nie prążkowany^[3]
brzeg – kolor: Ø
brzeg – szerokość: Ø

powierzchnia części głównej:

powierzchnia – kształt: nieco błyszcząca, gładka
powierzchnia – wzór: Ø
integralność skórki z miąższem: Ø
powierzchnia – tendencja do pękania: Ø

hymenofor:

hymenofor – typ: blaszkowaty
hymenofor – ulokowanie: Ø
hymenofor – kształt: blaszki grube, rzadkie
hymenofor – nasada: blaszki głęboko zbiegające na trzon
hymenofor – kolor: od białawego do brązowego
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
integralność hymenoforu z miąższem: Ø
ujście hymenoforu – kształt: Ø
ujście hymenoforu – kolor: Ø
ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm

miąższ:

miąższ – kształt: wodnisty, miękki, nieco bardziej sprężysty lub chrząstkowaty u nasady trzonu
miąższ – kolor: brązowawy, brunatnawy
miąższ – zapach: grzybowy lub lekko mączny
miąższ – siła zapachu: niewyraźny
miąższ – smak: przyjemny, grzybowy
miąższ – siła smaku: niewyraźny
miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm

trzon:

trzon – występowanie: tak
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: walcowaty, smukły
trzon – struktura: od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki)
trzon – powierzchnia: pilśniowata, pokryta włókienkami lub siatkowana, mocniej owłosiona u nasady
trzon – tendencja do pękania: Ø
trzon – wzór na powierzchni: Ø
trzon – kolor: jaśniejszy od kapelusza
trzon – średnica: 0,5 – 1,2 cm
trzon – wysokość: 5 – 12 cm
integralność trzonu z częścią główną: Ø
podstawa trzonu – kształt: pałkowato zgrubiały
podstawa trzonu – kolor: Ø

osłona:

osłona – występowanie: Ø
osłona – typ: Ø
osłona – kształt: Ø
osłona – kolor: Ø
osłona – pozostałość: Ø

resztki osłony na powierzchni części głównej:

resztki osłony – występowanie: Ø
resztki osłony – typ: Ø
resztki osłony – kształt: Ø
resztki osłony – rozmieszczenie: Ø
resztki osłony – trwałość: Ø
resztki osłony – kolor: Ø
resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm

osłona hymenoforu:

osłona hymenoforu – występowanie: Ø
osłona hymenoforu – kształt: Ø
osłona hymenoforu – trwałość: Ø
osłona hymenoforu – kolor: Ø

pierścień:

pierścień – występowanie: Ø
pierścień – kształt: Ø
pierścień – trwałość: Ø
pierścień – kolor: Ø
pierścień – wysokość: Ø – Ø mm
integralność pierścienia z trzonem: Ø

pochwa:

pochwa – występowanie: Ø
pochwa – kształt: Ø
pochwa – kolor: Ø
pochwa – średnica: Ø – Ø cm
pochwa – wysokość: Ø – Ø cm

mleczko:

mleczko – występowanie: Ø
mleczko – kolor: Ø
mleczko – smak: Ø
mleczko – gęstość: Ø
mleczko – obfitość: Ø

gutacja:

gutacja – występowanie: Ø
gutacja – kolor: Ø
gutacja – obfitość: Ø

zmienność ogólna:

zmienność kształtu: gatunek o nieco zmiennej barwie ale niezmiennym kształcie
zmienność koloru: Ø

zmiana koloru po uszkodzeniu:

zmiana koloru hymenoforu: Ø
zmiana koloru miąższu: Ø
zmiana koloru trzonu: Ø

reakcje makro-chemiczne:

KOH (wodorotlenek potasu): Ø
NaOH (wodorotlenek sodu): Ø
FeSO₄ (siarczan żelaza II): Ø
C₆H₅OH (fenol): Ø
NH₄0H (woda amoniakalna): Ø
C₆H₅NH₂ (anilina): Ø
AgNO3 (azotan srebra): Ø
nalewka gwajakowa: Ø
inne odczynniki: Ø

wpływ czynników przyrodniczych:

wpływ opadów: ciemniejący w dni deszczowe
wpływ światła: Ø
wpływ temperatury: Ø
wpływ wiatru: Ø

występowanie:

występowanie – typ: w grupie
wielkość grupy: Ø
kształt grupy: Ø

odżywanie:

sposób odżywiania: saprotrof

podłoże:

podłoże – rodzaj: gleba (ciężka, niekwaśna), drewno (zgniłe pnie drzew liściastych)
podłoże – właściwości: Ø
integralność owocnika z podłożem: Ø

siedlisko:

terytorium ogólne: wszystkie rodzaje lasów, łąki, składowiska drewna, wzdłuż dróg, pastwiska
siedlisko – właściwości: Ø
forma terenu: Ø

gatunek towarzyszący:

gatunek sąsiadujący: Ø
gatunek będący podłożem: Ø
gatunek tworzący symbiozę: Ø
gatunek będący żywicielem: Ø

okres rozwoju:

czas życia: Ø
długość życia: Ø
okres występowania: Ø – Ø
pora wzrostu: Ø

hymenium:

hymenium – opis: Ø

zarodniki:

wysyp zarodników – kolor: biały, kremowobiały
zarodniki – kształt: wewnątrz ziarniste, jajowate i amyloidalne ^[2]
zarodniki – powierzchnia: gładka
zarodniki – kolor: półprzezroczyste ^[2]
zarodniki – wymiary: 8 – 12 × 5 – 7 μm ^[2]

wartość energetyczna:

owocniki surowe: Ø
owocniki suszone: Ø

wartości odżywcze:

witaminy: Ø
minerały: Ø
kwasy: Ø
pozostałe: Ø

galeria obrazująca hymenofor

informacje

ciekawostki
Niektórzy uważają ten grzyb za przysmak, inni za niesmaczny i spożywany jedynie z konieczności, gdy brak innych grzybów jadalnych. ^[2] Kilka źródeł zaleca dokładne i dłuższe gotowanie przed spożyciem. Na pewno twarde i nieco łykowate są trzony – tak więc jeśli w ogóle to zbieramy same kapelusze. Ale u nas trafia do kategorii niejadalnych gdyż istnieją ostrzeżenia o dolegliwościach żołądkowych u osób wrażliwych.
Owocniki Lejkownika kubkowatokapeluszowego mogą się rozwinąć nawet na wilgotnych kamieniach. ^[1]
W Turcji trwają prace nad wykorzystaniem wyciągów z Lejkownika kubkowatokapeluszowego do zwalczania grzybów patogennych atakujących rośliny uprawne.
Grzyb ten wchodzi w skład dań kuchni Dalekiego Wschodu.
Lejkownik kubkowatokapeluszowy po wysuszeniu mocno blaknie.

etymologia
Ø

odmiany i formy
Ø

uprawa
W sprzedaży dostępne są tzw. grzybnie biologiczne tego gatunku.

transport
Ø

przechowywanie
Ø

robaczywienie
Ø

handel
Ø

uwagi ogólne
Ø

właściwości prozdrowotne
Ø

przygotowanie w celach leczniczych
Ø

spożycie w celach leczniczych
Ø

uwagi przy spożyciu w celach leczniczych
Ø

historyczne zastosowanie w celach leczniczych
Ø

toksyny
Ø

czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

zastosowanie kulinarne
– suszenie – mrożenie – marynowanie

uwagi w zastosowaniu kulinarnym
Ø

przepisy kulinarne
Ø

choroby grzybowe
Ø

zapobieganie chorobom grzybowym
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

zastosowanie inne
Ø

inne zastosowanie historyczne
Ø

zapiski i ciekawostki historyczne
Ø

mapa występowania

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

gatunki podobne

gatunek podobny:

nazwa polska: Lejkownik bezwonny
nazwa łacińska: Ø
zastosowanie ogólne: Ø
cechy odróżniające: mniejszy, brzeg mają podwinięty tylko bardzo młode okazy

gatunek podobny:

nazwa polska: Lejkówka żółtobrązowa
nazwa łacińska: Ø
zastosowanie ogólne: Ø
cechy odróżniające: blado-ochrowy kapelusz

gatunek podobny:

nazwa polska: Pieprzniczka szarawa
nazwa łacińska: Ø
zastosowanie ogólne: Ø
cechy odróżniające: miąższ i blaszki po uciśnięciu zmieniają kolor na czerwonawy

[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Lejkownik_kubkowatokapeluszowy
[2] źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/lejkownik-kubkowatokapeluszowy
[3] źródło: https://grzyby.pl/gatunki/Pseudoclitocybe_cyathiformis.htm

przypisy i bibliografia

_Zakaz _{kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.2}