Łuskwiak zmienny
| kategoria: grzyb wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek nadrzewny | klasa: pieczarniaki rząd: pieczarkowce rodzina: pierścieniakowate |
| nazwa polska: Łuskwiak zmienny inne nazwy polskie: Bedłka zmienna, Łuszczak zmienny, Opieńka zmienna nazwy potoczne: Łuszczak nazwa łacińska: Kuehneromyces mutabilis synonimy łacińskie: Agaricus mutabilis (1774), Dryophila mutabilis (1886), Galerina mutabilis (1960), Kuehneromyces mutabilis (1946), Kuehneromyces mutabilis (1993), Lepiota caudicina (1821), Pholiota mutabilis (1871) nazwa angielska: Sheathed woodtuft |
| określenie nazwy polskiej: Franciszek Błoński, 1890 r. pierwsza klasyfikacja: Jacob Christian Schäffer, 1774 r. aktualna klasyfikacja: Ø |
| powszechność w kraju: pospolity trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: Ø |
| zasięg na świecie: występuje na całej półkuli północnej [1] |
| sezon: grzyb wiosenny, letni, jesienny okres występowania: kwiecień – grudzień |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny dobrej jakości smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: umiarkowanie trudne cechy wyróżniające: Ø |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do płaskiego (starsze owocniki), z tępym garbkiem pośrodku [1] część główna owocnika – kolor: od blado-ochrowego (w dni suche) do cynamonowobrązowawego (w dni wilgotne), miodowożółty, ochrowy |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: 2 – 7 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: Ø brzeg – kolor: Ø brzeg – szerokość: Ø |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: gładka, naga, śluzowata (w dni wilgotne) powierzchnia – wzór: Ø integralność skórki z miąższem: Ø powierzchnia – tendencja do pękania: Ø |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: blaszki gęste, ciasno ustawione, okryte osłoną (tylko młode owocniki) [1], blaszki nierównej długości [4] hymenofor – nasada: blaszki przyrośnięte do trzonu, niekiedy zbiegające po nim [1] hymenofor – kolor: od białawego (młode owocniki) do żółtobrunatnego, rdzawobrązowego (starsze owocniki) hymenofor – wysokość: 3 – 5 mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: Ø ujście hymenoforu – kolor: Ø ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm |
| miąższ: |
| miąższ – kształt: od cienkiego, miękkiego, wodnistego (w kapeluszu) do twardego, łykowatego (w trzonie) miąższ – kolor: rdzawobrązowy[1], białawy[3] miąższ – zapach: przyjemny, przypominający świeże, cięte drewno [1], korzenny[3] miąższ – siła zapachu: Ø miąższ – smak: łagodny[3] miąższ – siła smaku: nieznaczny miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: tak trzon – typ: centryczny trzon – kształt: cylindryczny, powyginany, łykowaty trzon – struktura: od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki) trzon – powierzchnia: od gładkiej lub delikatnie prążkowanej (powyżej pierścienia) do pokrytej ciemnobrązowymi kosmkami (poniżej pierścienia) trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: kolor kapelusza [1], jaśniejszy w górnej części, ciemniejszy w dolnej części trzon – średnica: 0,5 – 0,8(max 1)[4] cm trzon – wysokość: 5 – 7(max 12)[4] cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: Ø podstawa trzonu – kolor: Ø |
| osłona: |
| osłona – występowanie: Ø osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: Ø |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: Ø resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: Ø resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: Ø resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: tak osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: tak pierścień – kształt: skórzasty, z licznymi odstającymi łuseczkami [1], wywinięty w górę, wywinięty w górę pierścień – trwałość: nietrwały pierścień – kolor: brązowy pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: gatunek o nieco zmiennej barwie |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| zmiana koloru hymenoforu: Ø zmiana koloru miąższu: Ø zmiana koloru trzonu: Ø |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): Ø NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: w dni deszczowe – cynamonowobrązowawy, śluzowaty, w dni suche – środek bladoochrowy, brzeg brązowawy, prążkowany [1] wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: w grupie wielkość grupy: od kilkunastu do kilkudziesięciu owocników kształt grupy: wiązka |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: saprotrof |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: drewno (pniaki, obumarłe pnie leżące blisko ziemi, gałęzie drzew liściastych, drewno żywe[4]) podłoże – właściwości: Ø integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: lasy liściaste, lasy mieszane, parki, ogrody siedlisko – właściwości: Ø forma terenu: Ø |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: najczęściej: Olsza szara, Olsza czarna, Brzoza brodawkowata, Grab, Leszczyna, Buk, Wierzba, Dąb, Lipa drobnolistna, rzadziej: Jodła, Sosna, Świerk gatunek tworzący symbiozę: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: Ø długość życia: Ø okres występowania: Ø – Ø pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – opis: Ø |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: rdzawobrązowy zarodniki – kształt: jajowate, gładkie zarodniki – powierzchnia: Ø zarodniki – kolor: bladobrązowy zarodniki – wymiary: 6 – 7 × 4 – 4,5 μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: A, grupa B (B1, B3, B5), D (małe ilości), C (małe ilości) minerały: wapń, potas, fosfor kwasy: Ø pozostałe: Ø |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Łuskwiak zmienny dobrze się rozwija w chłodne dni. [3] |
| Gatunek ten rośnie głównie na drewnie drzew liściastych, bardzo rzadko iglastych – na takich spotyka się go częściej w górach. |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Tak. Szczepi się grzybnią kłody bukowe, nawet na skalę przemysłową. [2] |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| To gatunek dopuszczony do obrotu (tylko jeśli pochodzi z kontrolowanych upraw). [2,3,4] |
| uwagi ogólne |
|---|
| Łuskwiak zmienny to grzyb do zbierania wyłącznie przez doświadczonych grzybiarzy ze względu na duże podobieństwo do trującej Hełmówki jadowitej. |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – do zup, sosów – smażenie – duszenie – gotowanie – pieczenie – grillowanie |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Spożywać powinno się tylko kapelusze, ponieważ trzony są zbyt łykowate. [1] |
| Zmienia kolor zupy na brązowy. [1] |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Ø |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Hełmówka jadowita nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: trzon pokryty białymi kosmkami osłony, które tworzą zygzakowaty wzorek, rośnie wyłącznie na pniakach drzew iglastych |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Łuskwiak wąskoblaszkowy nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: Ø |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Maślanka łagodna nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: blaszki w niebieskawym odcieniu |
[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81uskwiak_zmienny
[2] źródło: https://smacznapyza.blogspot.com/2013/08/uszczak-zmienny.html
[3] źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/luskwiak-zmienny
[4] źródło: https://grzybofil.pl/luszczak-zmienny
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.2