Mąkla tarniowa
| kategoria: porost wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek nadrzewny | klasa: miseczniaki rząd: misecznicowce rodzina: tarczownicowate |
| nazwa polska: Mąkla tarniowa inne nazwy polskie: Ø nazwy potoczne: Mech dębowy nazwa łacińska: Evernia prunastri synonimy łacińskie: Evernia herinii (1940), Evernia retusa (1813), Lichen prunastri (1753), Lichen stictoceros (1804), Lobaria prunastri (1796), Parmelia prunastri (1803), Physcia prunastri (1805), Platysma prunastri (1812), Ramalina prunastri (1826) nazwa angielska: Oak Moss |
| określenie nazwy polskiej: “Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski”, 2003 r. pierwsza klasyfikacja: Karol Linneusz, 1753 r. aktualna klasyfikacja: Erik Acharius, 1810 r. |
| powszechność w kraju: częsty trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: był gatunkiem częściowo chronionym w Polsce do 9 października 2014 r. [1] |
| zasięg na świecie: występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą |
| sezon: Ø okres występowania: Ø – Ø |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: umiarkowanie trudne cechy wyróżniające: Ø |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: klawarioidalny |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: listkowato-krzaczkowaty, zwisająca lub odstająca plecha, do podłoża przyrasta nasadą, rozgałęziony widełkowato lub nieregularnie część główna owocnika – kolor: szarozielonawy, żółtozielonawy, niekiedy białawy, dolna powierzchnia zawsze jaśniejsza od górnej |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: Ø – 10 cm owocnik – wysokość: Ø – 10 cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: Ø brzeg – kolor: Ø brzeg – szerokość: Ø |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: górna – płaska lub nieco wypukła, płytko dołeczkowana lub pomarszczona, rzadko gładka, dolna – nieco rynienkowata, delikatnie żyłkowana, niekiedy podobna do górnej powierzchnia – wzór: Ø integralność skórki z miąższem: Ø powierzchnia – tendencja do pękania: Ø |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: Ø hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: Ø ujście hymenoforu – kolor: Ø ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm |
| miąższ części głównej owocnika: |
| miąższ – kształt: Ø miąższ – kolor: Ø miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: Ø miąższ – siła zapachu: Ø miąższ – smak: Ø miąższ – siła smaku: Ø miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: Ø trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – struktura wewnętrzna: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: Ø trzon – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: Ø podstawa trzonu – powierzchnia: Ø podstawa trzonu – kolor: Ø |
| osłona: |
| osłona – występowanie: Ø osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: Ø |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: Ø resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: Ø resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: Ø resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: Ø osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – trwałość: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): Ø NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ światła: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: Ø wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: Ø |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: drewno, kamień(rzadko), gleba(rzadko) podłoże – właściwości: kora drzew, gałęzie, piaszczysta gleba integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: lasy liściaste(najczęściej), lasy iglaste, tereny otwarte siedlisko – właściwości: Ø forma terenu: Ø |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Dąb(najczęściej) gatunek tworzący symbiozę: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: Ø długość życia: Ø okres występowania: Ø – Ø pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – opis: Ø |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: Ø zarodniki – kształt: elipsoidalne zarodniki – powierzchnia: Ø zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: 7 – 10 × 4 – 6 μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø pozostałe: Ø |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Mąkla tarniowa, w dawnych czasach, w okresach głodu, była ważnym składnikiem pożywienia ludzi. Po zmieleniu jest w wielu rejonach Laponii do dzisiaj używana jako dodatek do mąki podczas pieczenia chleba. [1] |
| W 7 strefowej skali porostowej używanej do określania stopnia zanieczyszczenia powietrza zaliczany jest do strefy 5 (im wyższa tym czystsze powietrze). [2] Spośród porostów krzaczkowatych jest jednym z najbardziej odpornych na zanieczyszczenia powietrza. [3] |
| Około 9000 ton Mąkli tarniowej jest zbierane corocznie na całym świecie i wykorzystywane głównie w kosmetologii. [5] |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| uwagi ogólne |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Mąkla tarniowa jest stosowana jako naturalny środek antyseptyczny i przyśpieszający gojenie ran. [4] |
| Istnieją odniesienia do jej stosowania w aromaterapii w leczeniu bólów głowy lub zapalenia zatok. [5] |
| Olejek z Mąkli tarniowej może być kojący dla każdego rodzaju zapalenia lub podrażnienia, kojąco działa na skórę i utrzymuje ją gładką i miękką, utrzymując równowagę wilgoci i oleju na skórze, podobnie ma łagodzące działanie na układ trawienny i daje ulgę w ranach, stanach zapalnych i podrażnieniach przełyku, żołądka i jelit, działa jako środek wykrztuśny, wzmacniający. |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Olejek lotny destylowany z plech Mąkli tarniowej jest stosowany we współczesnej perfumerii (z uwagi na zawartość bardzo wonnych olejków)[4], znajduje się w wodach po goleniu, męskich dezodorantach, a ponadto jako olejek do lamp zapachowych. [1] |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Ø nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: Ø |
[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Mąkla_tarniowa
[2] źródło: http://mojlas.pl/porosty/maklaTarniowa.html
[3] źródło: https://www.wigry.org.pl/porosty/monit.htm
[4] źródło: https://natura-siberica.com.pl/makla-tarniowa/
[5] źródło: https://www.stolicazdrowia.pl/2378/makla-tarniowa-wlasciwosci-lecznicze-zastosowanie-sposob-uzycia
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.5