Maślaczek pieprzowy

kategoria: grzybrodzina: borowikowate
nazwa polska: Maślaczek pieprzowy
inne nazwy polskie: Borowik pieprzowy, Goryczak pieprzowym, Koźlarz pieprzowy, Maślak pieprzowy, Podgrzybek pieprzowy
nazwy zwyczajowe: Ø
nazwa łacińska: Chalciporus piperatus
synonimy łacińskie: Boletus piperatus (1790), Ceriomyces piperatus (1909), Ixocomus piperatus (1888), Leccinum piperatum (1821), Suillus piperatus (1898), Viscipellis piperata (1886)
określenie nazwy polskiej: Barbara Gumińska oraz Władysław Wojewoda, 1993 r.
pierwsza klasyfikacja: Jean Baptiste François Pierre Bulliard, 1790 r.
aktualna klasyfikacja: Frédéric Bataille, 1821 r.
kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowytyp ogólny: grzyb naziemny
powszechność w kraju: częsty
ochrona prawna: 
brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: 
Ø
zasięg na świecie: występuje na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą) i na wielu wyspach
sezon: grzyb letni, grzyb jesienny
okres występowania: czerwiec – listopad
czas życia: owocniki jednoroczne
długość życia: Ø
zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym:
 niejadalny
kategoria smaku:
 jadalny średniej jakości (tylko po obróbce termicznej)
smak ogólny: piekący
zapach ogólny: niewyraźny
wyjątki zastosowania:
 jako suszona przyprawa dla mdłych potraw, niekiedy jadany po ugotowaniu
trudność identyfikacji: bardzo łatwe
cechy wyróżniające: Mały, gliniasty grzybek o niewyraźnym zapachu ale wyraźnym, pieprznym, ostrym smaku.
opis główny:
owocnik – typ: kapeluszowy rurkowaty
owocnik – kształt: kapelusz od poduszkowatego (młode owocniki) do spłaszczonego (starsze owocniki), niekiedy brzeg jest lekko pofalowany [4]
owocnik – powierzchnia: gładka, śliska, mazista i lepka podczas deszczu, sucha i błyszcząca w dni suche, niekiedy popękana (tylko starsze owocniki)[6]
owocnik – kolor: pomarańczowo-brązowy, blaknący z wiekiem
owocnik – średnica: 2 – 5(max 8) cm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm
hymenofor – typ: rurkowy
hymenofor – kształt: rurki dość krótkie, duże, kanciaste i mają nierówne brzegi, średnica porów 0,5 – 2 mm [6], hymenofor od przyrośniętego i trudnego do oddzielenia od miąższu (młode owocniki) do łatwego do oddzielenia (starsze owocniki)
hymenofor – nasada: rurki nieco zbiegające na trzon
hymenofor – kolor: rurki rdzawobrązowe, pory ciemniejsze, brązowoceglaste w odcieniu miedziowym [1]
hymenofor – wysokość: 3 – 10 mm
miąższ – kształt: od zwartego (młode owocniki) do gąbczastego (starsze owocniki)
miąższ – kolor: od kremowego (w kapeluszu) do żółtego lub cytrynowożółtego (w trzonie) [1], od białawego do winnoczerwonego, brązowawego [3]
miąższ – zapach: słaby[1], przyjemny
miąższ – smak: ostry[1], piekący[1], pikantny[5]
trzon – występowanie: tak
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: cylindryczny, pełny, czasami nieco wygięty, łamliwy
trzon – powierzchnia: gładka, nieco aksamitna[6]
trzon – kolor: kolor kapelusza (w dolnej części jaśniejszy, żółtawy)
trzon – średnica: 0,4 – 1(max 1,8)[4] cm
trzon – wysokość: 2 – 7 cm
osłona typ: Ø
osłona kształt: Ø
osłona pozostałość: Ø
pierścień występowanie: nie
pierścień kształt: Ø
pierścień kolor: Ø
pierścień wysokość: Ø – Ø mm
pochwa występowanie: nie
pochwa kształt: Ø
pochwa kolor: Ø
pochwa wysokość: Ø – Ø cm
mleczko – występowanie: nie
mleczko kolor: Ø
mleczko smak: Ø
mleczko gęstość: Ø
mleczko obfitość: Ø
gutacja występowanie: nie
gutacja kolor: Ø
odżywianie i biotop:
sposób odżywiania: pasożyt[1], symbiont
podłoże: gleba (piaszczysta, kwaśna[5])
terytorium: lasy iglaste, lasy mieszane, wrzosowiska, miejsca wilgotne, obrzeża lasów
gatunek sąsiadujący: Jałowiec pospolity, Jodła pospolita, Brzoza brodawkowata, Buk, Świerk pospolity, Sosna zwyczajna [1], Dąb[5], Dąb ostrolistny[5]
gatunek będący podłożem: Ø
gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Sosna, Świerk
gatunek będący żywicielem: Ø
wielkość występowania:
występowanie typ: pojedynczo lub w grupie
wielkość grupy: max kilka owocników w grupie
kształt grupy: Ø
zarodniki:
zarodniki – kształt: gładkie, wrzecionowate
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 3 – 4(max 5,5)[4] × 8 – 12 μm
wysyp zarodników – kolor: brązowy[1], cynamonowy[4]
zmienność ogólna:
zmienność kształtu: gatunek o w miarę niezmiennym kształcie
zmienność koloru: gatunek o w miarę niezmiennej barwie
wpływ czynników przyrodniczych:
wpływ opadów: w dni deszczowe powierzchnia kapelusza staje się śliska, mazista i lepka
wpływ światła: Ø
wpływ temperatury: Ø
wpływ wiatru: Ø
zmiana koloru po uszkodzeniu:
hymenofor: tak, delikatnie ciemnieje po naciśnięciu
miąższ: nie
trzon: Ø
reakcje makrochemiczne:
KOH/NaOH: ujemny lub zmiana koloru na szary [6]
FeSO4: negatywny (kapelusz oraz miąższ) [6]
C6H5OH: Ø
NH40H: kapelusz – zmiana koloru na szarawy do oliwkowego, miąższ – negatywny lub zmiana koloru na różowawo-szary [6]
C6H5NH2: Ø
AgNO3: Ø
gwajak: Ø
inne odczynniki: Ø
wartości odżywcze:
wartość energetyczna: Ø
woda: Ø
białko: Ø
tłuszcze: Ø
węglowodany: Ø
sole: Ø
cukry: Ø
błonnik: Ø
witaminy: Ø
minerały: Ø
kwasy: Ø
przeciwutleniacze: Ø
pozostałe: Ø
ciekawostki
Maślaczek pieprzowy rośnie w towarzystwie muchomorów, między innymi Muchomora czerwonego i Muchomora królewskiego, na grzybniach których pasożytuje. [1]
Maślaczek pieprzowy jest niejadalny jedynie ze względu na swój piekący smak, który w większości zanika podczas gotowania. Jadalny w Rosji, Meksyku, na Ukrainie i często w Polsce. Używa się go raczej jako przyprawy do mdłych i tłustych potraw. [1]
Dawniej z owocników Maślaczka pieprzowego produkowano barwniki do tkanin oraz papieru. Zależnie od utrwalacza dawały odcienie: ciemnej zieleni, jasnych lub ciemnych żółci i oranży, brązów i beżów. [2]
To jeden z pierwszych grzybów pojawiających się po długiej suszy, po której nastąpił ulewny deszcz (wystarczy 5 do 7 dni). [6]
etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Chalciporus piperatus, gdzie piperatus oznacza “pieprzny”. [4]
odmiany i formy
Ø
uwagi
Ø
robaczywienie
Ø
właściwości prozdrowotne
Trwają prace nad wykorzystaniem właściwości antybiotycznych Maślaczka pieprzowego w medycynie. [2]
transport
To gatunek łatwy w transporcie.
przechowywanie
Ø
uprawa
Ø
przygotowanie w celach leczniczych
Ø
spożycie w celach leczniczych
Ø
handel
Ø
toksyny
Ø
objawy zatrucia
Ø
leczenie zatrucia
Ø
skutki braku leczenia zatrucia
Ø
choroby grzybowe
Ø
zwalczanie chorób grzybowych
Ø
zastosowanie kulinarne
Ø
przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne
Ø
gatunek podobny: Borowiec dęty
cechy odróżniające: pusty trzon, zanikający pierścień
gatunek podobny: Maślak pstry
cechy odróżniające: wyraźnie większy, brak piekącego smaku

gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie

1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ma%C5%9Blaczek_pieprzowy
2 źródło: https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/maslaczek-pieprzowy
3 źródło: https://grzybofil.pl/maslaczek-pieprzowy/
4 źródło: https://www.first-nature.com/fungi/chalciporus-piperatus.php
5 źródło: https://www.fichasmicologicas.com/?micos=1&alf=C&art=655
6 źródło: https://www.mycoquebec.org/bas.php?trie=C&l=l&nom=Chalciporus%20piperatus%20/%20Bolet%20poivr%C3%A9&tag=Chalciporus%20piperatus&gro=5

przypisy i bibliografia

Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0

Prawa autorskie.