Maślanka ceglasta
| kategoria: grzyb wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek nadrzewny | klasa: pieczarniaki rząd: pieczarkowce rodzina: pierścieniakowate |
| charakterystyka: niejadalny, powszechny, niepodlegający ochronie |
| nazwa polska: Maślanka ceglasta inne nazwy polskie: Bedłka ceglasta, Łysiczka ceglasta, Ostrzępka ceglastawa, Płomiennica rozpostarta nazwy potoczne: Opieńka olszowa gorzka nazwa łacińska: Hypholoma lateritium synonimy łacińskie: Agaricus carneolus (1783), Agaricus lateritius (1774), Agaricus pomposus (1788), Agaricus pomposus (1803), Agaricus sublateritius (1774), Cortinarius schaefferi (1981), Deconica squamosa (1885), Dryophila sublateritia (1888), Geophila sublateritia (1886), Hypholoma sublateritium (1872), Naematoloma sublateritium (1880), Pratella lateritia (1821), Psilocybe lateritia (1995) nazwa angielska: Brick cap, Chestnut mushroom |
| określenie nazwy polskiej: Stanisław Chełchowski, 1898 r. pierwsza klasyfikacja: Jacob Christian Schäffer, 1774 r. aktualna klasyfikacja: Paul Kummer, 1871 r. |
| powszechność w kraju: powszechny trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: Ø |
| zasięg na świecie: występuje w Europie, wschodnich regionach Ameryki Północnej oraz w Japonii |
| sezon: grzyb wiosenny, letni, jesienny okres występowania: kwiecień – grudzień[3] |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø smak ogólny: gorzki zapach ogólny: brak wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: kapelusz od półkolistego (młode owocniki) do łukowatego, płaskiego (starsze owocniki), mięsisty, z garbkiem[5] część główna owocnika – kolor: od ceglastoczerwonego, rudego (środek kapelusza) do żółtopomarańczowego (brzeg kapelusza) |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: 3 – 9(max 12)[3] cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: z resztkami osłony, łuseczki brzeg – kolor: dużo jaśniejszy, żółtopomarańczowy |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: gładka, sucha, naga, lepka w dni wilgotne powierzchnia – wzór: Ø integralność skórki z miąższem: Ø powierzchnia – tendencja do pękania: Ø |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: blaszki gęste hymenofor – nasada: blaszki zaokrąglone przy trzonie, zatokowo wycięte[3], zaokrąglone lub wykrojone ząbkiem [5], a niekiedy szeroko przyrośnięte do trzonu[6] hymenofor – kolor: od żółtego (młode owocniki) do oliwkowo-brązowego, czekoladowego lub oliwkowo-czarnego (starsze owocniki), ostrza blaszek jaśniejsze hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: Ø ujście hymenoforu – kolor: Ø ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm |
| miąższ: |
| miąższ – kształt: mięsisty, elastyczny miąższ – kolor: białożółtawy, żółtawy, blady, brązowawy (w trzonie) miąższ – zapach: brak[1], nieprzyjemny[3,6], łagodny[7] miąższ – siła zapachu: Ø miąższ – smak: lekko gorzki[1,6], łagodny(rzadko) lub gorzki [4,5] miąższ – siła smaku: Ø miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: Ø trzon – typ: Ø trzon – kształt: walcowaty, równogruby, wygięty trzon – struktura: pusty[5], od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki)[4] trzon – powierzchnia: włóknista, łuseczkowata, naga[4] trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: od bladożółtego, białawożółtawy (górą) do brunatnego (dołem) trzon – średnica: 3 – 14 mm trzon – wysokość: 5 – 12 cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: Ø |
| osłona: |
| osłona – występowanie: Ø osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: resztki osłony na brzegach kapelusza, pierścień |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: tak resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: włóknisto-łuseczkowate resztki osłony na brzegach kapelusza resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: białożółtawy resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: Ø osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: tak pierścień – kształt: śladowy, pozostawiający ciemne smugi[6] pierścień – trwałość: bardzo nietrwały, szybko zanikający pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| zmiana koloru hymenoforu: Ø zmiana koloru miąższu: niezmienny zmiana koloru trzonu: Ø |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): zmiana barwy zarodników na żółtawą NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: w grupie wielkość grupy: od kilku do kilkunastu owocników kształt grupy: kępka, wiązka |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: saprotrof, pasożyt(rzadko)[5] |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: drewno (martwe drewno najczęściej drzew iglastych, próchniejące pniaki lub pnie, korzenie, rzadziej drzewa żywe[5]), gleba (ściółka drzew liściastych) podłoże – właściwości: Ø integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: lasy liściaste, lasy mieszane siedlisko – właściwości: Ø forma terenu: Ø |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Buk, Dąb, Wiąz gatunek tworzący symbiozę: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: Ø długość życia: Ø okres występowania: kwiecień – grudzień[3] pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – kształt: Ø |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: fioletowo-brązowy[1], oliwkowopurpurowobrunatny[2], oliwkowobrązowy[4,7] zarodniki – kształt: elipsoidalne, cienkościenne, z porą rostkową[6] i dziobkiem[6] zarodniki – powierzchnia: gładka zarodniki – kolor: fioletowoszary[6] zarodniki – wymiary: 6(min 5) – 7(max 8) × 3 – 4 μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø pozostałe: Ø |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Ø |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| uwagi ogólne |
|---|
| Maślanka ceglasta jest niejadalna ze względu na gorzki miąższ, ale niektóre źródła podejrzewają ten gatunek o właściwości lekko trujące. [4] |
| Niektóre źródła podają ciekawą informację o tym, że to gatunek jadany w w niektórych częściach Europy. [5] |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| W medycynie ludowej był stosowany przy dolegliwościach reumatycznych, jednak jego działanie lecznicze nie zostało naukowo potwierdzone. [1] |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Ø |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Łuskwiak szafranowoczerwony nazwa łacińska: Pholiota astragalina zastosowanie ogólne: niejadalny cechy odróżniające: blaszki żółte do oliwkowo-żóltych, rośnie na drewnie drzew iglastych |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Maślanka łagodna nazwa łacińska: Hypholoma capnoides zastosowanie ogólne: jadalny cechy odróżniające: czarnoniebieskawe blaszki, ośnie na drewnie drzew iglastych |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Maślanka wiązkowa nazwa łacińska: Hypholoma fasciculare zastosowanie ogólne: trujący cechy odróżniające: brudnozielonkawe blaszki, mniejsze owocniki |
galeria obrazująca gatunki podobne, najczęściej mylone
[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ma%C5%9Blanka_ceglasta
[2] źródło: https://nagrzyby.pl/atlas?id=237
[3] źródło: https://www.medianauka.pl/maslanka-ceglasta
[4] źródło: https://grzybofil.pl/maslanka-ceglasta
[5] źródło: https://grzyby.pl/gatunki/Hypholoma_sublateritium.htm
[6] źródło: https://www.jezioro.com.pl/przyroda/index/grzyby/view/grzyby/q/%C5%BC/item/1769
[7] źródło: https://atlas.grzybiarze.eu/hypholoma-lateritium/
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.0