Mleczaj niebieskawy

kategoria: grzyb
rodzina: gołąbkowate

nazwa polska: Mleczaj niebieskawy
inne nazwy polskie: Bedłka świniarka, Mleczaj niezgrabny, Mleczaj nordycki, Mleczaj pospolity, Świniarka, Świński rydz
nazwa łacińska: Lactarius trivialis
inne nazwy łacińskie: Agaricus trivialis (1815), Galorrheus trivialis (1871), Lactifluus trivialis (1891)

autor nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 2003 r.
pierwsza klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1815 r.
aktualna klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1838 r.

powszechność: rzadki
ochrona prawna: Ø
kategoria zagrożenia: R (rzadkie, potencjalnie zagrożone)

handel: Ø

zastosowanie ogólne: JADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: lipiec – październik
okres maksymalny: lipiec – listopad

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty owocnik – kształt: kapelusz od wypukłego z wąsko podwiniętym brzegiem (młode owocniki) do płasko rozpostartego, wklęsłego z wyprostowanym brzegiem (starsze owocniki), skórka łatwo dająca się ściągnąć owocnik – powierzchnia: gładka, lepka, oślizgła, błyszcząca owocnik – kolor: od brudnomięsistego, jasnofioletowego, lekko marmurkowatego (młode owocniki) do wyblakłego, różowo-ochrowego, mięsopomarańczowego (starsze owocniki) owocnik – średnica: 5 – 17 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: blaszki gęste, cienkie hymenofor – nasada: niekiedy rozwidlające się przy trzonie, przyrośnięto-zbiegające hymenofor – kolor: od białego (młode owocniki) do brązowawego, szarozielonkawego (starsze owocniki) hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: centryczny trzon – kształt: dosyć długi, cylindryczny, czasami maczugowaty, kruchy, od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki) trzon – powierzchnia: gładka, bez jamek, śluzowato-lepka trzon – kolor: białawy trzon – średnica: 1 – 2,5 cm trzon – wysokość: 4 – 10 cm miąższ – kształt: Ø miąższ – kolor: od białawego (młode owocniki) do brązowego (starsze owocniki), pod skórką szaroliliowy miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: owocowy miąższ – smak: nieco gorzki pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: białe, obfite (żółtawe w kontakcie z powietrzem i po stwardnieniu), od łagodnego w smaku (na początku) do piekącego (później) gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: gleba (kwaśna, jałowa, torfowa lub piaszczysto-torfowa) sposób odżywiania: Ø terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste, miejsca wilgotne, bagienne, wrzosowiska gatunek organizmu sąsiadującego: Brzoza, Świerk, Sosna gatunek organizmu będącego podłożem: Ø gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: Ø zarodniki – kształt: szerokoelipsoidalne zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 8,5 – 10,5 × 7 – 8,5 μm wysyp zarodników – kolor: kremowy

opis

owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty
owocnik – kształt: kapelusz od wypukłego z wąsko podwiniętym brzegiem (młode owocniki) do płasko rozpostartego, wklęsłego z wyprostowanym brzegiem (starsze owocniki), skórka łatwo dająca się ściągnąć
owocnik – powierzchnia: gładka, lepka, oślizgła, błyszcząca
owocnik – kolor: od brudnomięsistego, jasnofioletowego, lekko marmurkowatego (młode owocniki) do wyblakłego, różowo-ochrowego, mięsopomarańczowego (starsze owocniki)
owocnik – średnica: 5 – 17 cm
owocnik – wysokość: Ø – Ø cm
hymenofor – typ: Ø
hymenofor – kształt: blaszki gęste, cienkie
hymenofor – nasada: niekiedy rozwidlające się przy trzonie, przyrośnięto-zbiegające
hymenofor – kolor: od białego (młode owocniki) do brązowawego, szarozielonkawego (starsze owocniki)
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: dosyć długi, cylindryczny, czasami maczugowaty, kruchy, od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki)
trzon – powierzchnia: gładka, bez jamek, śluzowato-lepka
trzon – kolor: białawy
trzon – średnica: 1 – 2,5 cm
trzon – wysokość: 4 – 10 cm
miąższ – kształt: Ø
miąższ – kolor: od białawego (młode owocniki) do brązowego (starsze owocniki), pod skórką szaroliliowy
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
miąższ – zapach: owocowy
miąższ – smak: nieco gorzki
pierścień: Ø
pochwa: Ø
mleczko: białe, obfite (żółtawe w kontakcie z powietrzem i po stwardnieniu), od łagodnego w smaku (na początku) do piekącego (później)
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: gleba (kwaśna, jałowa, torfowa lub piaszczysto-torfowa)
sposób odżywiania: Ø
terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste, miejsca wilgotne, bagienne, wrzosowiska
gatunek organizmu sąsiadującego: Brzoza, Świerk, Sosna
gatunek organizmu będącego podłożem: Ø
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: Ø

zarodniki – kształt: szerokoelipsoidalne
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 8,5 – 10,5 × 7 – 8,5 μm
wysyp zarodników – kolor: kremowy

ciekawostki
Mleczaj niebieskawy to grzyb spożywany najczęściej w krajach Europy Wschodniej, po wcześniejszym ukiszeniu lub zasoleniu.

etymologia
Ø

uwagi
Znajduje się na listach gatunków zagrożonych w Polsce, Danii, Niemczech, Holandii.
Gatunek ten jest często atakowany przez pasożytniczego grzyba Hypomyces lateritius, powodującego pleśnienie i niedorozwój jego blaszek oraz stwardnienie miąższu. Porażone przez tego grzyba owocniki są niejadalne.

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Mleczaj rudobrązowy	bardziej rudawy i masywny
Mleczaj szaroplamisty	jaśniejsze owocniki bez rudawego odcienia

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

Ø

przypisy i bibliografia