Mleczajowiec chrząstka
| kategoria: grzyb | rodzina: gołąbkowate |
| nazwa polska: Mleczajowiec chrząstka inne nazwy polskie: Mleczaj chrząstka nazwy zwyczajowe: Biel, Chrząstka, Chrząszcz, Chrząszcz pieprzny, Gniewosz, Gorzkówka, Gruzd, Hrózd, Mleczak, Mleczarz, Świnka, Świniara nazwa łacińska: Lactifluus vellereus synonimy łacińskie: Agaricus vellereus (1821), Galorrheus vellereus (1871), Lactarius albivellus (1980), Lactarius vellereus (1908), Lactarius velutinus (1868) |
| autor nazwy polskiej: Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 2021 r. pierwsza klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1821 r. aktualna klasyfikacja: Otto Kuntze, 1891 r. |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb naziemny |
| sezon: grzyb jesienny okres występowania: sierpień(min lipiec)[2] – listopad | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø |
| powszechność w kraju: pospolity ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø zasięg ogólny: występuje w Europie, Ameryce Północnej i Środkowej oraz w Azji [1] |
| trudność identyfikacji: łatwe |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| opis |
|---|
| owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty owocnik – kształt: kapelusz od niskołukowatego z podwiniętym brzegiem (młode owocniki) do zagłębionego, pogłębionego lub lejkowatego (starsze owocniki), brzeg ostry [1] owocnik – powierzchnia: matowa, filcowata, często z cząstkami ściółki[2], puszyście oprószona[3], zamszona, sucha, delikatnie wełnisto-filcowata owocnik – kolor: od białego (młode owocniki) do jasnoochrowego (starsze owocniki), kapelusz z żółtawymi, jasnobrązowymi plamami (starsze owocniki)[2,3] owocnik – średnica: 8 – 25(max 30)[4] cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – kształt: blaszki dość rzadkie, grube hymenofor – nasada: blaszki zbiegają po trzonie (starsze owocniki) hymenofor – kolor: od białego (młode owocniki) do ochrowożółtego, żółtawego, brudnobrązowego[3] (starsze owocniki), brązowawe plamki (starsze owocniki) hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm miąższ – kształt: gruby, twardy, kruchy, grubość do 20 mm[5] miąższ – kolor: kremowożółtawy miąższ – zapach: intensywnie owocowy[5], od owocowego do nieprzyjemnego, rybiego [6], od przyjemnego (młode owocniki) do nieprzyjemnego, rybiego (starsze owocniki) [7] miąższ – smak: łagodny (nie licząc smaku mleczka) trzon – typ: centryczny trzon – kształt: walcowaty, pełny, krótki, gruby, krępy, przysadzisty trzon – powierzchnia: od pilśniowej, filcowatej (młode owocniki) do gładkiej (starsze owocniki) [1] trzon – kolor: kolor kapelusza [1], białawy z żółtym odcieniem[2], miejscami ochrowo poplamiony[3] trzon – średnica: 2 – 5[3,4] cm trzon – wysokość: 5 – 6(max 7) cm pierścień: brak pochwa: brak osłona: brak |
| mleczko: tak, białe, powoli żółknące na powietrzu mleczko o smaku od łagodnego do ostrego (ale nie palącego) [1] gutacja: Ø |
| hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø trzon – zmiana koloru po uszkodzeniu: tak (ale nie zawsze), na ochroworudy [3,4] reakcje makrochemiczne: KOH (ług potasowy) – negatywny, brak reakcji [5,6], FeSO4 (siarczan żelaza II) – zmiana koloru na czerwonawy, różowawy [6,7], nalewka gwajakowa – zmiana koloru na zielonawy [7] |
| zmienność: gatunek o w miarę niezmiennym kształcie i barwie higrofaniczność: Ø |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| podłoże: gleba sposób odżywiania: symbiont terytorium: lasy liściaste, lasy mieszane, lasy iglaste (rzadko) gatunek organizmu sąsiadującego: Dąb, Buk, Świerk[4] (rzadko) gatunek organizmu będącego podłożem: Ø gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: w grupie wielkość grupy: od kilku do kilkunastu owocników kształt grupy: Ø |
| zarodniki – kształt: niemal kuliste, brodawkowate zarodniki – kolor: bezbarwne zarodniki – wymiary: 7,5(max 9)[7] – 9,5(max 12)[7] × 6,5(max 7)[7] – 8,5(max 11)[7] μm wysyp zarodników – kolor: białawy |
| opis |
|---|
| woda: Ø białko: Ø tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø przeciwutleniacze: Ø |
| toksyny: Ø |
| pozostałe: Ø |
| ciekawostki |
|---|
| Mleczajowiec chrząstka opisywany jest jako niejadalny wskutek ostrego smaku. Nie jest on jednak toksyczny dla człowieka i po odpowiednim przyrządzeniu nadaje się do spożycia. Kilkukrotne przegotowanie i odlanie wody pozbawia go ostrego smaku. Ale zaleca się wcześniej moczyć owocniki w słonej wodzie przynajmniej kilka godzin. Mleczajowiec chrząstka jest jednak łykowaty, ma małą wartość smakową i w Polsce raczej nie jest zbierany. [1] Niektóre atlasy grzybów podają, że można ten grzyb przyprawić solą, pieprzem, cebulą, pokroić w plastry i smażyć na słoninie. |
| W Europie południowej to grzyb zbierany i wykorzystywany w formie suszu. [5] |
| W Niemczech swego czasu stosowany, jako pasza do karmienia trzody, ale po uprzednim obgotowaniu. [5] |
| Grzyb ten jest kiszony w krajach Europy Wschodniej i często spożywany. [7] |
| Owocniki Mleczajowca chrząstki początkowo tworzą się płytko po powierzchnią ziemi, w miarę wzrostu wydostają się na powierzchnię – stąd zazwyczaj kapelusz jest zabrudzony ściółką i ziemią. [4] |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Lactarius vellereus, gdzie vellereus znaczy “ostro wełniasty”. [3] |
| Angielska nazwa tego grzyba to Fleecy milk-cap.[2] |
| uwagi |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Gołąbek smaczny |
| cechy odróżniające: brak mleczka |
| gatunek podobny: Mleczajowiec biel |
| cechy odróżniające: cienkie, białe blaszki |
| gatunek podobny: Mleczajowiec zieleniejący |
| cechy odróżniające: niebieskozielone mleczko |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Mleczajowiec_chrz%C4%85stka
2 źródło: https://www.medianauka.pl/mleczaj-chrzastka
3 źródło: https://nagrzyby.pl/atlas?id=240
4 źródło: https://grzyby.pl/gatunki/Lactarius_vellereus.htm
5 źródło: https://www.jezioro.com.pl/przyroda/index/grzyby/view/grzyby/q/l/item/2247
6 źródło: https://www.mycoquebec.org/bas.php?post=Lactifluus&l=r&nom=Lactifluus%20vellereus%20/%20Lactaire%20velout%C3%A9&tag=Lactifluus%20vellereus&gro=34
7 źródło: https://www.123pilzsuche.de/daten/details/Wollschwamm.htm
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 2.0