Muchomor jadowity

kategoria: grzyb
rodzina: muchomorowate

nazwa polska: Muchomor jadowity
inne nazwy polskie: Bedłka pstrokata, Muchar plamisty, Muchomor biały, Muchomór cętkowany, Muchomór panterowy, Muchomór pstrokaty
nazwa łacińska: Amanita virosa
inne nazwy łacińskie: Agaricus virosus 1838, Amanita virosa 1866, Amanita virosa 1894, Amanita virosa 2004, Amanitina virosa 1941

autor nazwy polskiej: Barbara Gumińska oraz Władysław Wojewoda, 1968 r.
pierwsza klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1838 r.
aktualna klasyfikacja: Bertillon, 1866 r.

powszechność: rzadki
ochrona prawna: Ø
kategoria zagrożenia: V (narażone, zagrożone wyginięciem)

handel: Ø

zastosowanie ogólne: TRUJĄCY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: lipiec – październik
okres maksymalny: czerwiec – październik

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty owocnik – kształt: kapelusz od owalnego, stożkowato dzwonkowatego (młode owocniki) do lekko wypukłego, z niewielki, obłym garbkiem (starsze owocniki), ostry, nieregularny, długo podwinięty brzeg, niekiedy ze zwieszającymi się resztkami osłony owocnik – powierzchnia: gładka, sucha i jedwabista (w dni suche), lepka i śluzowata (w dni wilgotne), niekiedy nieregularne duże łatki owocnik – kolor: od białego (młode owocniki) do kremowego lub biało żółtawego (starsze owocniki), bladożółty tylko na wierzchu owocnik – średnica: Ø – Ø cm owocnik – wysokość: (4)6 – 10 cm hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – kształt: blaszki gęsto ustawione, ostrza z kłaczkami hymenofor – nasada: blaszki przy trzonie wolne hymenofor – kolor: biały, z kremowym odcieniem (rzadko) hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: centryczny trzon – kształt: cylindryczny, zwężony górą, bulwiasta podstawa, wysmukły (starsze owocniki), od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki), twardy, łamliwy trzon – powierzchnia: duże włókniste łuski, filcowata trzon – kolor: biały trzon – średnica: 0,8 – 2 cm trzon – wysokość: 8 – 12(15) cm miąższ – kształt: kruchy miąższ – kolor: biały miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie miąższ – zapach: nieprzyjemny, duszący, stęchlizny, nieco miodowy, rzodkwi miąższ – smak: łagodny, delikatny pierścień: tak (nietrwały, zwykle zanikający u starszych owocników), biały, błoniasty pochwa: tak, wyraźna, strzępiasta mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: gleba (uboga, wilgotna, kwaśna, piaszczysta) sposób odżywiania: symbiont terytorium: lasy iglaste (najczęściej), lasy mieszane, lasy liściaste, bagna, częściej tereny górskie, miejsca wilgotne gatunek organizmu sąsiadującego: Świerk pospolity, Jodła pospolita, Sosna, Buk zwyczajny, Brzoza, Kasztan jadalny, Borówka czarna, Dąb gatunek organizmu będącego podłożem: Ø gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie (małe grupy) zarodniki – kształt: gładkie, kuliste zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 7 – 10 × 8 – 11 μm wysyp zarodników – kolor: biały

opis

owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty
owocnik – kształt: kapelusz od owalnego, stożkowato dzwonkowatego (młode owocniki) do lekko wypukłego, z niewielki, obłym garbkiem (starsze owocniki), ostry, nieregularny, długo podwinięty brzeg, niekiedy ze zwieszającymi się resztkami osłony
owocnik – powierzchnia: gładka, sucha i jedwabista (w dni suche), lepka i śluzowata (w dni wilgotne), niekiedy nieregularne duże łatki
owocnik – kolor: od białego (młode owocniki) do kremowego lub biało żółtawego (starsze owocniki), bladożółty tylko na wierzchu
owocnik – średnica: Ø – Ø cm
owocnik – wysokość: (4)6 – 10 cm
hymenofor – typ: blaszkowaty
hymenofor – kształt: blaszki gęsto ustawione, ostrza z kłaczkami
hymenofor – nasada: blaszki przy trzonie wolne
hymenofor – kolor: biały, z kremowym odcieniem (rzadko)
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: centryczny
trzon – kształt: cylindryczny, zwężony górą, bulwiasta podstawa, wysmukły (starsze owocniki), od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki), twardy, łamliwy
trzon – powierzchnia: duże włókniste łuski, filcowata
trzon – kolor: biały
trzon – średnica: 0,8 – 2 cm
trzon – wysokość: 8 – 12(15) cm
miąższ – kształt: kruchy
miąższ – kolor: biały
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie
miąższ – zapach: nieprzyjemny, duszący, stęchlizny, nieco miodowy, rzodkwi
miąższ – smak: łagodny, delikatny
pierścień: tak (nietrwały, zwykle zanikający u starszych owocników), biały, błoniasty
pochwa: tak, wyraźna, strzępiasta
mleczko: Ø
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: gleba (uboga, wilgotna, kwaśna, piaszczysta)
sposób odżywiania: symbiont
terytorium: lasy iglaste (najczęściej), lasy mieszane, lasy liściaste, bagna, częściej tereny górskie, miejsca wilgotne
gatunek organizmu sąsiadującego: Świerk pospolity, Jodła pospolita, Sosna, Buk zwyczajny, Brzoza, Kasztan jadalny, Borówka czarna, Dąb
gatunek organizmu będącego podłożem: Ø
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: pojedynczo lub w grupie (małe grupy)

zarodniki – kształt: gładkie, kuliste
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 7 – 10 × 8 – 11 μm
wysyp zarodników – kolor: biały

ciekawostki
Muchomor jadowity to przysmak między innymi ślimaków – ale dla nas ludzi, jest śmiertelnie trujący.
Wszystkie części owocnika pod działaniem KOH (wodorotlenek potasu), natychmiast przebarwiają się na cytrynowożółto.
Nazwa potoczna tego grzyba w innych krajach to Anioł śmierci oraz Anioł zniszczenia.

etymologia
Ø

uwagi
Muchomor jadowity znajduje się na listach gatunków zagrożonych w Polsce i Holandii.
Jeden owocnik Muchomora jadowitego wystarczy, aby zabić dorosłego człowieka.

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
– fallotoksyna – amatoksyna

objawy zatrucia
– zaburzenia żołądkowo-jelitowe (kilka godzin po spożyciu); bóle brzucha, wymioty, biegunka

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
– nieodwracalne uszkodzenie wątroby i nerek – śmierć

choroby grzybowe
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Pieczareczka różowoblaszkowa	Ø
Pieczarka biaława	różowawe lub ciemne blaszki
Pieczarka karbolowa	Ø
Pieczarka łąkowa	różowawe lub ciemne blaszki
Pieczarka polna	różowawe lub ciemne blaszki
Pieczarka polowa	różowawe lub ciemne blaszki
Pieczarka słomkowożółta	Ø
Muchomor szyszkowaty	Ø
Muchomor wiosenny	gładki trzon
Muchomora zielonawy forma biała (albinotyczna)	Ø
Pochwiak okazały	różowe blaszki, brak pierścienia, brak pochwy

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

Ø

przypisy i bibliografia