Piaskowiec modrzak
| kategoria: grzyb wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek naziemny | klasa: pieczarniaki rząd: borowikowce rodzina: piaskowcowate |
| charakterystyka: jadalny, sporadyczny, niepodlegający ochronie |
| nazwa polska: Piaskowiec modrzak inne nazwy polskie: Borowik polny, Borowik siniak, Grzyb piaskowy, Grzyb siniak, Grzyb siny, Huba siniak, Hubka sinak, Mchowik siniak, Modrak, Modrzak siniak, Podgrzybek siny, Podgrzybek, Siny grzybek, Zajączek siniejący nazwy potoczne: Granatek, Modrzak, Podlaszek, Siniak nazwa łacińska: Gyroporus cyanescens synonimy łacińskie: Boletus constrictus 1801, Boletus cyanescens 1788, Boletus cyanescens 1788, Boletus lacteus 1848, Gyroporus cyanescens 1888, Gyroporus lacteus 1886, Leccinum constrictum 1821, Leucoconius cyanescens 1923, Suillus cyanescens 1882 nazwa angielska: Bluing bolete, The cornflower bolete |
| określenie nazwy polskiej: Alina Skirgiełło, 1960 r. pierwsza klasyfikacja: Jean Baptiste François Pierre Bulliard, 1788 r. aktualna klasyfikacja: Lucien Quélet, 1886 r. |
| powszechność w kraju: sporadyczny trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: R (rzadkie, potencjalnie zagrożone) sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: Ø |
| zasięg na świecie: Ø |
| sezon: grzyb letni, jesienny okres występowania: czerwiec – listopad |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny dobrej jakości smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: bardzo łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: kapeluszowy rurkowaty |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: kapelusz od łukowatego, poduchowatego (młode owocniki) do płaskiego (starsze owocniki) część główna owocnika – kolor: kremowy, słomkowożółty do siarkowożółtego z żółtozielonym odcieniem, a nawet białawe (starsze owocniki) |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: 3,5 – 15 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: długo podwinięty brzeg – kolor: Ø brzeg – szerokość: Ø |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: matowa, kosmkowata, zamszowa (gruba, włóknista warstwa pilśni) powierzchnia – wzór: Ø integralność skórki z miąższem: Ø powierzchnia – tendencja do pękania: Ø |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: rurkowy hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: pory drobne, okrągłe, owalne lub kanciasto zaokrąglone, 1 – 3 pory na mm hymenofor – nasada: rurki od przyrośniętych do trzonu (młode owocniki) do wolnych (starsze owocniki) hymenofor – kolor: biały lub kremowy hymenofor – wysokość: Ø – 18 mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: Ø ujście hymenoforu – kolor: Ø ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm |
| miąższ: |
| miąższ – kształt: kruchy, jędrny, mięsisty miąższ – kolor: biały lub żółtawy miąższ – zapach: niewyraźny miąższ – siła zapachu: Ø miąższ – smak: niewyraźny miąższ – siła smaku: Ø miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: Ø trzon – typ: centryczny trzon – kształt: nieregularnie cylindryczny, górą cieńszy, dołem filcowaty, w środku od pełnego, twardego, gąbczastego (młode owocniki) do pustego, podzielonego na komory (starsze owocniki), ścisły, twardy, kruchy, łamliwy trzon – struktura: Ø trzon – powierzchnia: naga (w górnej części), pilśniowata trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: kolor kapelusza trzon – średnica: 1 – 3 cm trzon – wysokość: 4 – 10 cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: Ø |
| osłona: |
| osłona – występowanie: Ø osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: Ø |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: Ø resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: Ø resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: Ø resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: Ø osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – trwałość: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| zmiana koloru hymenoforu: Ø zmiana koloru miąższu: tak, na błękitny, atramentowy, sinieje bardzo intensywnie i szybko zmiana koloru trzonu: Ø |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): Ø NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: pojedynczo lub w grupie wielkość grupy: maksymalnie kilka kształt grupy: Ø |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: symbiont |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: gleba (piaszczysta) podłoże – właściwości: Ø integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: lasy iglaste, lasy mieszane, lasy liściaste, częściej tereny podgórskie i górskie siedlisko – właściwości: Ø forma terenu: Ø |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę: Sosna, Świerk, Buk, Brzoza gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: Ø długość życia: Ø okres występowania: Ø – Ø pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – opis: Ø |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: bladożółty zarodniki – kształt: jajowaty zarodniki – powierzchnia: gładka zarodniki – kolor: bladożółtawy zarodniki – wymiary: 8 – 15 × 4 – 6 μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: B, C, D, E minerały: Ø kwasy: Ø pozostałe: błonnik, węglowodany, białko |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Piaskowiec modrzak a dokładnie jego miąższ zmienia kolor po uszkodzeniu na atramentowy i ten kolor traci podczas gotowania ale nie podczas suszenia. Za ten kolor odpowiada polifenol gyrocyjanina (gyrocyanin), utleniana do jonu chinonu. |
| W niektórych rejonach kraju jest niezwykle rzadki ale w innych dość pospolity. |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| uwagi ogólne |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – suszenie – gotowanie – jako dodatek do zup i sosów – smażenie – duszenie |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Ø |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Ø nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: Ø |
Ø
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.1