Pieniążkówka gładkotrzonowa
| kategoria: grzyb wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek nadrzewny | klasa: pieczarniaki rząd: pieczarkowce rodzina: obrzękowcowate |
| charakterystyka: jadalny, pospolity, niepodlegający ochronie |
| nazwa polska: Pieniążkówka gładkotrzonowa inne nazwy polskie: Monetka korzeniasta, Pieniążkówka korzeniasta nazwy potoczne: Ø nazwa łacińska: Hymenopellis radicata synonimy łacińskie: Agaricus radicatus (1786), Collybia napipes (1887), Collybia radicans (1871), Gymnopus radicatus (1821), Oudemansiella radicata (1936), Xerula radicata (1975) nazwa angielska: Rooting Shank |
| określenie nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 2003 r. pierwsza klasyfikacja: Richard Relhan, 1785 r. aktualna klasyfikacja: Ronald H. Petersen, 2010 r. |
| powszechność w kraju: pospolity trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: Ø |
| zasięg na świecie: występuje w Europie, Australii i USA, notowany także w Japonii, Algierii i Turcji |
| sezon: grzyb letni, jesienny okres występowania: maj – listopad |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny niskiej jakości smak ogólny: Ø zapach ogólny: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: kapelusz od dzwonkowatego (młode owocniki) do płasko-łukowatego, płaskiego (starsze owocniki), często tępy garb na środku [1] część główna owocnika – kolor: ochrowy, żółtobrązowy, żółtosiwy [1], szarożółtawy, szarobrunatny, jasnobrązowy [2] |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: Ø – Ø cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: Ø brzeg – kolor: Ø brzeg – szerokość: Ø |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: gładka, błyszcząca i lepka w dni wilgotne, pomarszczona, jamkowata powierzchnia – wzór: charakterystycznie pomarszczona, jamkowata integralność skórki z miąższem: skórka daje się łatwo ściągnąć [1] powierzchnia – tendencja do pękania: Ø |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: blaszki rzadkie[1], różnej długości[1] hymenofor – nasada: blaszki przy trzonie zaokrąglone lub wykrojone ząbkiem [1] hymenofor – kolor: biały[1,2], niekiedy ostrza ciemniejsze, bladokremowy hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: Ø ujście hymenoforu – kolor: Ø ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm |
| miąższ: |
| miąższ – kształt: kruchy, nieco wodnisty miąższ – kolor: biały miąższ – zapach: lekko owocowy miąższ – siła zapachu: niewyraźny[1] miąższ – smak: łagodny[1], od łagodnego do gorzkiego [2] miąższ – siła smaku: Ø miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: tak trzon – typ: centryczny trzon – kształt: walcowaty, niekiedy skręcony wokół własnej osi trzon – struktura: od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki) trzon – powierzchnia: gładka, delikatnie podłużnie karbowana trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: od białawego (górą) do brązowawego (dołem), jaśniejszy od kapelusza trzon – średnica: 5(min 3) – 12 mm trzon – wysokość: 10 – 20 cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: szerszy dołem, zgrubiały, korzeniasta i nieco cieńsza część podziemna do 3 cm długości |
| osłona: |
| osłona – występowanie: Ø osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: Ø |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: Ø resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: Ø resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: Ø resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: Ø osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – trwałość: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| zmiana koloru hymenoforu: Ø zmiana koloru miąższu: niezmienny zmiana koloru trzonu: Ø |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): Ø NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: Ø wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: saprotrof |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: drewno (próchniejące drewno, podziemne korzenie, pniaki, drewno przykryte ziemią) podłoże – właściwości: Ø integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: lasy liściaste, lasy mieszane, parki, ogrody, przy drogach siedlisko – właściwości: Ø forma terenu: Ø |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Buk(najczęściej), Dąb, Grab, Topola osika, Grusza oliwnikowa gatunek tworzący symbiozę: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: Ø długość życia: Ø okres występowania: maj – listopad pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – opis: cheilocystydy maczugowate, wybrzuszone, o rozmiarach 60–110 × 12–35 µm, pleurocystydy szeroko maczugowate, szeroko zaokrąglone, o obciętych wierzchołkach i rozmiarach 60–120 × 22–35 µm [1] |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: biały[1] zarodniki – kształt: szeroko elipsoidalne, wydłużone zarodniki – powierzchnia: gładka zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 15 – 18 × 8 – 10 μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø pozostałe: Ø |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Ø |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| uwagi ogólne |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Ø |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Drobnołuszczak jeleni nazwa łacińska: Pluteus cervinus zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: różowe blaszki nie przyrastające do trzonu |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Mokrononóżka bukowa nazwa łacińska: Hydropus subalpinus zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: kapelusz bez zmarszczek z ostrzejszym czubkiem, rzadki |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Pieniążkówka dębowa nazwa łacińska: Xerula pudens zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: kapelusz suchy, bez zmarszczek, nie posiada korzeniastego trzonu |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Pieniążnica szerokoblaszkowa nazwa łacińska: Megacollybia platyphylla zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: powierzchnia kapelusza nie jest jamkowata |
[1] źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Pieni%C4%85%C5%BCk%C3%B3wka_g%C5%82adkotrzonowa
[1] źródło: https://grzyby.pl/gatunki/Xerula_radicata.htm
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.1