Pieprznik pomarańczowy
| kategoria: grzyb | rodzina: kolczakowate |
| nazwa polska: Pieprznik pomarańczowy inne nazwy polskie: Pieprznik Friesa nazwy zwyczajowe: Ø nazwa łacińska: Cantharellus friesii synonimy łacińskie: Merulius friesii |
| określenie nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 2003 r. pierwsza klasyfikacja: Ø aktualna klasyfikacja: Ø |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb naziemny |
| powszechność w kraju: rzadki ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: E – wymierające, krytycznie zagrożone |
| zasięg na świecie: notowany jest tylko w Europie [1] |
| sezon: grzyb letni, grzyb jesienny okres występowania: lipiec – październik | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny dobrej jakości smak ogólny: nieco pieprzny zapach ogólny: przyjemny wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: To mały, pomarańczowy grzybek z listewkami pod spodem, zamieszkujący głównie bukowe lasy. |
| opis główny: |
| owocnik – typ: Ø owocnik – kształt: kapelusz od wypukłego z podwiniętym brzegiem (młode owocniki) do spłaszczonego, lejkowatego z powyginanym, podwiniętym i kędzierzawym brzegiem (starsze owocniki) [1] owocnik – powierzchnia: od nieco aksamitnej go gładkiej, nagiej owocnik – kolor: jaskrawopomarańczowy, żółtopomarańczowy lub czerwonopomarańczowy [1], morelowy, łososiowo-pomarańczowy owocnik – średnica: 1 – 4 cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: grube listewki, nieregularnie rozwidlone, szeroko rozstawione hymenofor – nasada: listewki daleko zbiegające hymenofor – kolor: łososiowy lub żółtawy, blednący z wiekiem [1], bladoróżowy z liliowym odcieniem [2], kolor zwykle jaśniejszy od koloru kapelusza[4] hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm miąższ – kształt: delikatny[1], cienki[2], kruchy miąższ – kolor: biały do bladożółty [1] miąższ – zapach: owocowy[1], nieco mdły[4], przyjemny[5] miąższ – smak: nieco ostry[1], pieprzny[3], od kwaśnego do gorzkiego[4,5] trzon – występowanie: tak trzon – typ: centryczny trzon – kształt: krótki, zwarty, rozszerzający się stopniowo ku górze, od pełnego (młode owocniki) do pustego (starsze owocniki) [1] trzon – powierzchnia: gładka lub lekko filcowata [1] trzon – kolor: kolor kapelusza [1] trzon – średnica: 3 – 7(max 10)[4,5] mm trzon – wysokość: 1 – 3,5(max 5)[4] cm osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – pozostałość: Ø pierścień – występowanie: nie pierścień – kształt: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm pochwa – występowanie: nie pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – wysokość: Ø – Ø cm mleczko – występowanie: nie mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø gutacja – występowanie: nie gutacja – kolor: Ø |
| odżywianie i biotop: |
| sposób odżywiania: symbiont podłoże: gleba (gliniasta, piaszczysta) terytorium: lasy liściaste, częściej na terenach górzystych, lasy mieszane, miejsca ciepłe gatunek sąsiadujący: Buk(najczęściej)[1], Brzoza, Dąb, Kasztanowiec gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Buk(najczęściej)[4,6], Brzoza[4], Lipa[4], Leszczyna[4], Świerk(rzadko)[4] gatunek będący żywicielem: Ø |
| wielkość występowania: |
| występowanie – typ: pojedynczo lub w grupie wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| zarodniki: |
| zarodniki – kształt: elipsoidalne, gładkie zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 8,5 – 10,5(max 12)[4] × 4 – 5 μm wysyp zarodników – kolor: biały[1], ochrowy[4] |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: gatunek o w miarę niezmiennym kształcie zmienność koloru: gatunek o w miarę niezmiennej barwie |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| hymenofor: Ø miąższ: nie[6] trzon: nie[6] |
| reakcje makrochemiczne: |
| KOH/NaOH: Ø FeSO4: zmiana koloru miąższu na różowy [6] C6H5OH: Ø NH40H: Ø C6H5NH2: Ø AgNO3: Ø gwajak: Ø inne odczynniki: Ø |
| wartości odżywcze: |
| wartość energetyczna: Ø woda: Ø białko: Ø tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø przeciwutleniacze: Ø pozostałe: Ø |
| ciekawostki |
|---|
| Pieprznik pomarańczowy to gatunek rzadki w Polsce i znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ze statusem E (gatunek wymierający). |
| To grzyb rzadki w całej Europie i oprócz Polski wpisany także na Czerwoną Listę Grzybów w Bułgarii i Czechach. |
| To gatunek jadalny, dosyć smaczny ale wiele atlasów sugeruje ochronę dla niego ze względu na rzadkość występowania. |
| Jest notowany głównie na południu Polski, na terenach górzystych. |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Cantharellus friesii, gdzie friesii został nadany na cześć szweckiego botanika i mykologa Eliasa Magnusa Friesa (1794 – 1878). |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| U wszystkich Pieprzników odkryto substancje czynne, które mają działanie przeciwwirusowe, przeciwutleniające, przeciwnowotworowe i antybiotykowe. Ponadto mają wysoką zawartość witamin i minerałów. [3] |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Lisówka pomarańczowa |
| cechy odróżniające: gęste, cienkie blaszki a nie listewki, owocniki większe |
| gatunek podobny: Pieprznik ametystowy |
| cechy odróżniające: łuskowaty kapelusz, często z fioletowym odcieniem |
| gatunek podobny: Pieprznik jadalny |
| cechy odróżniające: bledsza barwa, znacznie większe owocniki |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Pieprznik_pomara%C5%84czowy
2 źródło: https://grzyby.pl/gatunki/Cantharellus_friesii.htm
3 źródło: https://www.123pilzsuche.de/daten/details/RoetlicherPfifferling.htm
4 źródło: https://www.myko.cz/myko-atlas/Cantharellus-friesii/
5 źródło: https://ultimate-mushroom.com/edible/865-cantharellus-friesii.html
6 źródło: https://svampe.databasen.org/taxon/11321
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0