Purchawka chropowata
| kategoria: grzyb | rodzina: purchawkowate |
| nazwa polska: Purchawka chropowata inne nazwy polskie: Prochówka kolczysta, Purchawka perełkowata, Purchawka brodawkowata, Purchawka chropawa, Purchawka chropowa rozszerzona, Purchawka szorstka nazwy zwyczajowe: Kurzawka, Purchówka, Prochówka, Purchadka, Purchawica, Puchawka nazwa łacińska: Lycoperdon perlatum synonimy łacińskie: Lycoperdon bonordenii (1887), Lycoperdon gemmatum (1783), Lycoperdon lacunosum (1782), Lycoperdon perlatum (1805) |
| określenie nazwy polskiej: Franciszek Błoński, 1889 r. pierwsza klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1796 r. aktualna klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1796 r. |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb naziemny, grzyb nadrzewny |
| powszechność w kraju: powszechny ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø |
| zasięg na świecie: występuje niemal na całej kuli ziemskiej (stwierdzono jego występowanie nawet w subarktycznych rejonach Grenlandii i w subalpejskich rejonach Islandii) [1] |
| sezon: grzyb letni, grzyb jesienny okres występowania: czerwiec – listopad | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: jadalne (tylko młode owocniki) kategoria smaku: Ø smak ogólny: łagodny zapach ogólny: grzybowy wyjątki zastosowania: jadalne są tylko młode owocniki o białym wnętrzu |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis główny: |
| owocnik – typ: zamknięty owocnik – kształt: od kulistego (młode owocniki) do maczugowatego, gruszkowatego, główkowatego z garbem na górze (starsze owocniki) owocnik – powierzchnia: od pokrytej brodawkowatymi kolcami (młode owocniki) do nagiej, łysej (starsze owocniki), kolce o długości do 2 mm owocnik – kolor: od białego (młode owocniki) do ochrowego, brązowego (starsze owocniki) owocnik – średnica: 2 – 5(max 6,5) cm owocnik – wysokość: 3 – 8(max 9) cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm miąższ – kształt: od miękkiego, elastycznego (młode owocniki) do wodnistego (starsze owocniki) miąższ – kolor: biały (młode owocniki) do żółtego (starsze owocniki) miąższ – zapach: grzybowy, grzybowo-korzenny, przyjemny, łagodny miąższ – smak: łagodny, rzodkiewkowy trzon – występowanie: tak, to tzw. podglebie trzon – typ: Ø trzon – kształt: dolna wydłużona część owocnika, puste wnętrze składające się z komór nie zawierających zarodników trzon – powierzchnia: pokryta nisko tępymi brodawkami trzon – kolor: od białego (młode owocniki) do żółtego, oliwkowego, szarobrązowego (starsze owocniki) trzon – średnica: 1 – 2,5 cm trzon – wysokość: 2 – 6 cm osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – pozostałość: Ø pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – wysokość: Ø – Ø cm mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø |
| odżywianie i biotop: |
| sposób odżywiania: gleba, drewno (spróchniałe pnie) podłoże: saprotrof terytorium: lasy iglaste, lasy liściaste, lasy mieszane, zarośla, łąki, pastwiska, wrzosowiska gatunek sąsiadujący: Ø gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| wielkość występowania: |
| występowanie – typ: w grupie wielkość grupy: Ø kształt grupy: gromada |
| zarodniki: |
| zarodniki – kształt: kuliste, gładkie lub delikatnie brodawkowate zarodniki – kolor: bezbarwny lub jasnożółty [1] zarodniki – wymiary: 3 – 4,5 μm wysyp zarodników – kolor: oliwkowy, szaro-brązowawy, oliwkowo-brązowawy, brązowy |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| hymenofor: Ø miąższ: Ø trzon: Ø |
| reakcje makrochemiczne: |
| KOH/NaOH: Ø FeSO4: Ø C6H5OH: Ø NH40H: Ø C6H5NH2: Ø AgNO3: Ø gwajak: Ø inne odczynniki: Ø |
| wartości odżywcze: |
| wartość energetyczna: Ø woda: Ø białko: tak tłuszcze: Ø węglowodany: tak sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø witaminy: Ø minerały: miedź, selen kwasy: tłuszczowe (kwas linolowy, kwas oleinowy, kwas palmitynowy, kwas stearynowy) przeciwutleniacze: Ø pozostałe: Ø |
| ciekawostki |
|---|
| Jadalne są tylko młode owocniki o białym wnętrzu. Przed spożyciem należy ściągnąć z owocnika skórkę. |
| Naukowcy wykazali zdolność Purchawki chropowatej do wiązania jonów rtęci z roztworów wodnych, badana jest jej przydatność w tym względzie do oczyszczania wody i ścieków zanieczyszczonych rtęcią. |
| Purchawka chropowata łatwo akumuluje występujące w glebie metale ciężkie oraz selen. |
| Brodawkowate kolce na powierzchni młodszych owocników bardzo łatwo się odłamują. [1] |
| Dojrzały owocnik na szczycie pęka i przez powstały otwór uwalnia zarodniki (pod wpływem wiatru, większego deszczu lub dotknięcia przez zwierzęta lub ludzi). Pojedynczy podmuch wiatru jest w stanie uwolnić nawet 1 milion zarodników. [1] |
| Dolną część owocnika stanowi to tzw. podglebie. Jest koloru od białego do jasnobrązowego. Podglebie u dojrzałych owocników zamienia się w glebę i kolumelle. Gleba zajmująca górną część owocnika początkowo jest biała, później stopniowo żółta, oliwkowa i szarobrązowa. [1] |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Lycoperdon perlatum, gdzie Lyco- oznacza “wilk”, a -perdon “wzdęcie, bąk”, a perlatum oznacza “szeroko rozprzestrzeniony, rozpowszechniony”. |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Zasypki dojrzałymi zarodnikami Purchawki chropowatej są pomocne w leczeniu otwartych ropiejących ran, owrzodzeń. |
| Okłady ze zmiksowanych młodych owocników stosuje się w owrzodzeniach, trądziku, trudno gojących się ranach, róży, owrzodzeniach żylakowatych. |
| Pasta ze zmiksowanych młodych owocników podawana jest jako środek krwiotwórczy w anemii. |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – spożywanie na surowo – suszenie – smażenie – gotowanie |
| Jadalne są tylko młode owocniki o białym wnętrzu. |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Purchawka czarniawa |
| cechy odróżniające: ciemne kolce |
| gatunek podobny: Purchawka fiolowata |
| cechy odróżniające: gwiaździste kolce |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Purchawka_chropowata
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0