Purchawka fiolowata

kategoria: grzyb
rodzina: purchawkowate

nazwa polska: Purchawka fiolowata
inne nazwy polskie: Czasza workowata, Czasznica workowata, Kurzawka, Puchawka, Purchawica, Purchawka workowata, Purchawka fiolowata, Prochówka, Purchatka, Purchówka
nazwa łacińska: Lycoperdon excipuliforme
inne nazwy łacińskie: Calvatia excipuliformis 1950, Handkea excipuliformis 1989, Lycoperdon saccatum 1794, Utraria excipuliformis 1886

autor nazwy polskiej: Józef Jundził, 1830 r.
pierwsza klasyfikacja: Giovanni Antonio Scopoli, 1772 r.
aktualna klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1801 r.

powszechność: pospolita
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø

handel: Ø

zastosowanie ogólne: JADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: jadalny średniej jakości
wyjątki zastosowania: starsze owocniki niejadalne

okres występowania: lipiec – listopad
okres maksymalny: Ø – Ø

gatunek wieloletni: nie, ale pozostałości starych owocników utrzymują się często do następnego roku^[1]
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: Ø owocnik – kształt: maczugowaty, buławowaty, niekiedy odwrotnie gruszkowaty owocnik – powierzchnia: matowa, pokryta brodaweczkami, niekiedy pofałdowana lub dołkowana, pomarszczona (starsze owocniki) owocnik – kolor: od białego (młode owocniki) do orzechowego, oliwkowego (starsze owocniki) owocnik – średnica: 3 – 10 cm owocnik – wysokość: 8 – 15(26) cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: równoległy lub lekko zwężający się u podstawy trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: 1,5 – 5 cm (połowa średnica górnej części owocnika) trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: gąbczasty, od elastycznego (młode owocniki) do miękkiego (starsze owocniki) miąższ – kolor: od białego (młode owocniki) do żółtawego, oliwkowo-brązowego, brązowego (starsze owocniki) miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: przyjemny miąższ – smak: łagodny, przyjemny pierścień: brak pochwa: brak mleczko: brak gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: gleba sposób odżywiania: saprotrof terytorium: lasy liściaste, lasy iglaste, lasy mieszane, polany, łąki, pastwiska, zarośla, wrzosowiska gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Ø gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie (małe grupy) zarodniki – kształt: kuliste, brodawkowana powierzchnia zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 3,5 × 5,5 μm wysyp zarodników – kolor: brązowy, ciemnobrązowy

opis

owocnik – typ: Ø
owocnik – kształt: maczugowaty, buławowaty, niekiedy odwrotnie gruszkowaty
owocnik – powierzchnia: matowa, pokryta brodaweczkami, niekiedy pofałdowana lub dołkowana, pomarszczona (starsze owocniki)
owocnik – kolor: od białego (młode owocniki) do orzechowego, oliwkowego (starsze owocniki)
owocnik – średnica: 3 – 10 cm
owocnik – wysokość: 8 – 15(26) cm
hymenofor – typ: Ø
hymenofor – kształt: Ø
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: Ø
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: Ø
trzon – kształt: równoległy lub lekko zwężający się u podstawy
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: 1,5 – 5 cm (połowa średnica górnej części owocnika)
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
miąższ – kształt: gąbczasty, od elastycznego (młode owocniki) do miękkiego (starsze owocniki)
miąższ – kolor: od białego (młode owocniki) do żółtawego, oliwkowo-brązowego, brązowego (starsze owocniki)
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
miąższ – zapach: przyjemny
miąższ – smak: łagodny, przyjemny
pierścień: brak
pochwa: brak
mleczko: brak
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: gleba
sposób odżywiania: saprotrof
terytorium: lasy liściaste, lasy iglaste, lasy mieszane, polany, łąki, pastwiska, zarośla, wrzosowiska
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Ø
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: pojedynczo lub w grupie (małe grupy)

zarodniki – kształt: kuliste, brodawkowana powierzchnia
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: 3,5 × 5,5 μm
wysyp zarodników – kolor: brązowy, ciemnobrązowy

ciekawostki
Pojedynczy owocnik Purchawki fiolowatej może wyprodukować aż 7 bilionów zarodników.^[1]
Purchawka fiolowata różni się od innych purchawkowatych tym, że nie otwiera się otworem na szczycie, tylko rozpada się cała na kawałki.^[1]

etymologia
Ø

uwagi
Purchawkę fiolowatą można smażyć ale zaleca się tylko młode owocniki, białe w środku, po ściągnięciu skórki i pokrojeniu na plasterki.^[1]
Zarodniki Purchawki fiolowatej mogą powodować reakcje alergiczne podczas wdychania.^[2]

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
– żelazo – magnez – witaminy

zastosowanie kulinarne
– smażenie – gotowanie – jako grzyb domieszkowy

przepisy kulinarne
Smażona Purchawka fiolowata. Pokrojony, solony, pieprzony i panierowany mąką, jajkiem i smażony jak sznycel.

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Czasznica biała	Ø
Purchawka chropowata	stożkowate kolce, łatwo odpadające po dotknięciu
Purchawka oczkowana	krótszy trzon

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

¹źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Purchawka_fiolowata
²źródło: https://www.123pilzsuche.de/daten/details/Beutelstaeubling.htm

przypisy i bibliografia