Sarniak dachówkowaty
| kategoria: grzyb | rodzina: kolcownicowate |
| nazwa polska: Sarniak dachówkowaty inne nazwy polskie: Kolcownica dachówkowata, Kolczak dachówkowaty, Kolczak łoszak, Sarniak świerkowy nazwy zwyczajowe: Kolczak, Krowia gęba, Łosuń, Łoszak, Sarna, Wołowy język nazwa łacińska: Sarcodon imbricatus synonimy łacińskie: Ø |
| określenie nazwy polskiej: Barbara Gumińska oraz Władysław Wojewoda, 1968 r. pierwsza klasyfikacja: Karol Linneusz, 1753 r. aktualna klasyfikacja: Petter Adolf Karsten, 1881 r. |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: grzyb naziemny |
| powszechność w kraju: sporadyczny ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: V (narażone, zagrożone wyginięciem) |
| zasięg na świecie: występuje w Europie, Japonii i Ameryce Północnej |
| sezon: grzyb letni, jesienny okres występowania: czerwiec – listopad | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: niejadalny/trujący kategoria smaku: jadalny średniej jakości smak ogólny: przyjemny zapach ogólny: korzenny wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis główny: |
| owocnik – typ: kapeluszowy kolczasty owocnik – kształt: kapelusz grubo-mięsisty, od wypukłego, płasko-wypukłego (młode owocniki) do płatowato-powyginanego (starsze owocniki), brzeg podwinięty, na środku kapelusza znajduje się wgłębienie lub wgniecenie owocnik – powierzchnia: powierzchnia kapelusza pokryta odstającymi łuseczkami o ciemnej barwie (brązowawo-czarne), łuski o trójkątnym lub prostokątnym kształcie owocnik – kolor: brązowy z czerwonym odcieniem owocnik – średnica: 6 – 25(max 30) cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: kolczasty hymenofor – kształt: kolce gęste i łamliwe, kolce o grubości do 1 mm hymenofor – nasada: kolce zbiegające na trzon hymenofor – kolor: od białawego (młode owocniki) do szarego, brązowawego (starsze owocniki) hymenofor – wysokość: 5 – 10(max 12) mm miąższ – kształt: sprężysty, suchy, zdrewniały (starsze owocniki), łykowaty, gruby, kruchy miąższ – kolor: od białawego (młode owocniki) do jasnobrązowego, brunatnawego (starsze owocniki) miąższ – zapach: przyjemny, korzenny miąższ – smak: przyjemny, słodki trzon – występowanie: Ø trzon – typ: centryczny trzon – kształt: cylindryczny, pełny, masywny, twardy, zgrubiały u podstawy trzon – powierzchnia: gładka u podstawy trzon – kolor: białawy, szary, szarobrązowy trzon – średnica: 1 – 3,5 cm trzon – wysokość: 3 – 8 cm osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – pozostałość: Ø pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – wysokość: Ø – Ø cm mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø |
| odżywianie i biotop: |
| sposób odżywiania: symbiont podłoże: gleba (kwaśna, piaszczysta) terytorium: lasy iglaste, lasy mieszane (rzadziej), częściej tereny górzyste gatunek sąsiadujący: Świerk, Modrzew, Sosna gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę mikoryzową: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| wielkość występowania: |
| występowanie – typ: pojedynczo lub w grupie (częściej w grupie) wielkość grupy: Ø kształt grupy: niekiedy tworzy kręgi |
| zarodniki: |
| zarodniki – kształt: okrągławe z licznymi guzkami, kanciastymi wyrostkami zarodniki – kolor: żółtobrązowy zarodniki – wymiary: 6 – 8 × 5 – 6 μm wysyp zarodników – kolor: szarobrązowy, brązowawy |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| hymenofor: Ø miąższ: Ø trzon: Ø |
| reakcje makrochemiczne: |
| KOH/NaOH: Ø FeSO4: Ø C6H5OH: Ø NH40H: Ø C6H5NH2: Ø AgNO3: Ø gwajak: Ø inne odczynniki: Ø |
| wartości odżywcze: |
| wartość energetyczna: 24 kcal/100 g woda: Ø białko: Ø tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø przeciwutleniacze: Ø pozostałe: Ø |
| ciekawostki |
|---|
| Suche i sproszkowane owocniki używa się jako przyprawę. |
| Pomimo, że gatunek ten otrzymał status V (narażone, zagrożone wyginięciem) to grzyb ten w wielu rejonach Polski jest dosyć pospolity, szczególnie w górach. |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Jadalne są tylko młode okazy gdyż starsze mają nieco gorzki smak i zbyt twardy (skórzasty, włóknisty) miąższ. |
| robaczywienie |
|---|
| Owocniki Sarniaka dachówkowatego rzadko robaczywieją. |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| To gatunek bardzo łatwy w transporcie. |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Surowe i stare owocniki Sarniaka dachówkowatego mogą być trujące. |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – gotowanie – suszenie – smażenie – duszenie – jako składnik zup i sosów |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Ø |
| cechy odróżniające: Ø |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
Ø
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 3.0