Siedzuń sosnowy
| kategoria: grzyb rodzina: siedzuniowate |
| nazwa polska: Siedzuń sosnowy inne nazwy polskie: Babie ucho, Baran, Barania głowa, Baraniocha, Boruch, Bździon, Bżdzión, Granatka, Jaroch, Koralle, Koralowiec, Kozia broda, Kozia broda kędzierzawa, Kozia broda włoska, Kwoka, Móżdżek, Orosz, Orysz, Pański grzyb, Płaskorz, Siedzuń borowy, Siedź, Sorokop, Strzępiak strzępulec, Strzępulec, Szmaciak, Szmaciak gałęzisty, Zigenbart, Płaskosz sorokop, Sieduń, Strzępiak kędzierzawy nazwa łacińska: Sparassis crispa inne nazwy łacińskie: Clavaria crispa 1781, Clavaria crispa 1910, Manina crispa 1772, Masseeola crispa 1891, Merisma crispum 1818, Sparassis crispa 1821, Sparassis radicata 1917 |
| autor nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 1999 r. pierwsza klasyfikacja: Franz Xaver von Wulfen, 1781 r. aktualna klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1821 r. |
| powszechność: sporadyczny ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: R (rzadkie, potencjalnie zagrożone) |
| handel: Ø |
| zastosowanie ogólne: JADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: jadalny dobrej jakości wyjątki zastosowania: Ø |
| okres występowania: lipiec – listopad okres maksymalny: Ø – Ø |
| gatunek wieloletni: Ø uprawa: Ø |
| opis |
|---|
| owocnik – typ: klawarioidalny owocnik – kształt: krzaczkowaty, nieregularny, nieregularnie kulisty, to krzaczek zbudowany z gałązek zakończonych płaskimi, zaokrąglonymi, łopatkami czy też listkami (poskręcanymi, pofalowanymi), kalafiorowaty owocnik – powierzchnia: gładka owocnik – kolor: od kremowego (młode owocniki) do żółtawego (starsze owocniki), brązowawe zakończenia gałązek owocnik – średnica: 10 – 50 cm owocnik – wysokość: 10 – 20 cm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: krótki, gruby trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: ciemniejszy od koloru owocnika, białawoszarawy trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: woskowaty, elastyczny miąższ – kolor: biały, białawy miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: przyjemny, korzenny, dość intensywny miąższ – smak: orzechowy, słodkawy, niekiedy delikatnie piekący pierścień: brak pochwa: brak mleczko: brak gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (martwe oraz żywe korzenie drzew iglastych, owocniki wyrastają u podstawy pnia) sposób odżywiania: symbiont (częściej) lub saprotrof, pasożyt terytorium: lasy iglaste, lasy mieszane gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Sosna (najczęściej), Świerk, Modrzew (rzadziej), Daglezja gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: – jak wyżej – gatunek organizmu będącego żywicielem: – jak wyżej – występowanie: pojedynczo zarodniki – kształt: krótkoelipsoidalne, gładkie zarodniki – kolor: jasnożółty zarodniki – wymiary: 6 – 7 × 4 – 7 μm wysyp zarodników – kolor: białawy, ochrowy |
| ciekawostki |
|---|
| Owocniki dorastają do 6 kilogramów wagi (notowano nawet 15 kilogramowe owocniki). |
| Pień zaatakowanego przez ten grzyb drzewa gnije aż do wysokości 3 metrów i wydziela zapach terpentyny.[1] |
| Znajduje się na listach gatunków zagrożonych w Polsce, Belgii, Estonii, Litwie, Norwegii i Łotwie.[1] |
| Poczta Polska wyemitowała 30 czerwca 1980 r. znaczek pocztowy przedstawiający Siedzunia sosnowego o nominale 8 złotych. Na znaczku grzyb został opisany jako Szmaciak gałęzisty. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r. [1] |
| etymologia |
|---|
| Ø |
| uwagi |
|---|
| Grzyb ten jest często zabrudzony, zapiaszczony lub bogaty w owady więc przed przyrządzeniem należy go dobrze umyć (najlepiej pokroić w plastry i dobrze umyć). |
| właściwości lecznicze |
|---|
| Siedzuń sosnowy zawiera sparazol – związek antybiotyczny utrzymujący bardzo długo owocnik w świeżości, skutecznie zwalcza bakterie gram ujemne (np. gronkowca złocistego) zarówno sparassol jak i inne substancje zawarte w owocnikach tego grzyba mają wysoce skuteczne działania przeciwgrzybiczne i przeciwnowotworowe. Enzymy zawarte w tkance grzyba wykazują skuteczne działanie w leczeniu boreliozy i miastenii. Polisacharydy ze szmaciaka są potencjalnym lekiem w przypadku chorób neurodegeneracyjnych typu Parkinson, Alzheimer, Neuroborelioza, Autyzm. Związki zawarte w szmaciaku obniżają poziom złego cholesterolu, posiadają własności antyoksydacyjne, nawadniają skórę człowieka, przyśpieszają gojenie ran. Spożywanie tego grzyba przyczynia się do obniżenia ciśnienie krwi, chroni przed zawałem mięśnia sercowego, zwiększy przepływ krwi i natlenienie tkanek i komórek, obniża poziom cukru we krwi jak i ilość wytwarzanej insuliny jak i również zwiększa wytwarzanie adiponektyny. |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| wartości odżywcze |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| – gotowanie – smażenie (w panierce) – suszenie |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
zapiski i ciekawostki historyczne | bibliografia |
|---|---|
Ø | Ø |
gatunek podobny | cechy odróżniające |
|---|---|
Szmaciak dębowy | bardziej wyblakłe, szersze i bardziej listkowate zakończenia rozgałęzień |
Szmaciak jodłowy | wyrasta na korzeniach jodeł |
galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Siedzu%C5%84_sosnowy
przypisy i bibliografia