Tęgoskór cytrynowy
| kategoria: grzyb wielkość: wielkoowocnikowy typ ogólny: gatunek naziemny | klasa: pieczarniaki rząd: borowikowce rodzina: tęgoskórowate |
| charakterystyka: niejadalny, powszechny, niepodlegający ochronie |
| nazwa polska: Tęgoskór cytrynowy inne nazwy polskie: Fałszywa trufla, Purchawka kartoflana, Tęgoskór cuchnący, Tęgoskór pospolity, Tęgoskór żółtawy, Trufla fałszywa nazwy potoczne: Bycze jaja, Dzikie kartofle, Kurzawka, Kurzewka, Truchla nazwa łacińska: Scleroderma citrinum synonimy łacińskie: Lycoperdon aurantium, Scleroderma aurantiacum, Scleroderma aurantium, Scleroderma vulgare nazwa angielska: Common earthball, Golden Scleroderma; Pigskin poison puffball |
| określenie nazwy polskiej: Władysław Wojewoda, 2000 r. pierwsza klasyfikacja: Christiaan Hendrik Persoon, 1801 r. aktualna klasyfikacja: Ø |
| powszechność w kraju: powszechny trend liczebności w kraju: Ø ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø sugestia dotycząca ochrony: Ø historia ochrony: Ø |
| zasięg na świecie: występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji, rzadszy w Ameryce Południowej, Afryce Północnej i Australii |
| sezon: grzyb letni, jesienny okres występowania: czerwiec – listopad |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø smak ogólny: truflowy zapach ogólny: korzenny wyjątki zastosowania: Ø |
| trudność identyfikacji: bardzo łatwe cechy wyróżniające: Ø |
| opis |
| typ owocnika: |
| owocnik – typ: purchawkowaty |
| część główna owocnika: |
| część główna owocnika – kształt: nieregularnie kulisty, bulwiasty, twardy, ciężki, owocnik przymocowany do podłoża sznurem grzybni, grubość perydium od 1,5 do 4 mm część główna owocnika – kolor: powierzchnia (perydium) – słomkowożółty, ochrowożółty lub żółtobrązowoochrowy, wnętrze (gleba) – od białego, przez żółtawozielonkawy do czarnego z fioletowymi przebarwieniami, szaroczarnego |
| wymiary owocnika: |
| owocnik – średnica: 2 – 15 cm owocnik – wysokość: 2 – 6 cm |
| brzeg części głównej owocnika: |
| brzeg – kształt: Ø brzeg – kolor: Ø |
| powierzchnia części głównej: |
| powierzchnia – kształt: pokryta płaskimi (niekiedy odstającymi) brodawkami, łuskami(1,5 – 4 mm), tylko podstawa owocnika jest gładka powierzchnia – wzór: Ø integralność skórki z miąższem: Ø powierzchnia – tendencja do pękania: tak, spękana na duże poletka |
| hymenofor: |
| hymenofor – typ: Ø hymenofor – ulokowanie: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: od białego, przez żółtawozielonkawy (młode owocniki) do czarnego z fioletowymi przebarwieniami, szaroczarnego (starsze owocniki) hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm integralność hymenoforu z miąższem: Ø ujście hymenoforu – kształt: Ø ujście hymenoforu – kolor: Ø ujście hymenoforu – wymiary: Ø – Ø mm |
| miąższ: |
| miąższ – kształt: Ø miąższ – kolor: Ø miąższ – zapach: korzenny, metaliczny miąższ – siła zapachu: silny miąższ – smak: truflowy, lekko czosnkowy miąższ – siła smaku: Ø miąższ – grubość w części głównej: Ø – Ø mm |
| trzon: |
| trzon – występowanie: nie, szczątkowy w postaci pęku strzępek trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – struktura: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – tendencja do pękania: Ø trzon – wzór na powierzchni: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm integralność trzonu z częścią główną: Ø podstawa trzonu – kształt: Ø |
| osłona: |
| osłona – występowanie: Ø osłona – typ: Ø osłona – kształt: Ø osłona – kolor: Ø osłona – pozostałość: Ø |
| resztki osłony na powierzchni części głównej: |
| resztki osłony – występowanie: Ø resztki osłony – typ: Ø resztki osłony – kształt: Ø resztki osłony – rozmieszczenie: Ø resztki osłony – trwałość: Ø resztki osłony – kolor: Ø resztki osłony – wymiary: Ø × Ø mm |
| osłona hymenoforu: |
| osłona hymenoforu – występowanie: Ø osłona hymenoforu – kształt: Ø osłona hymenoforu – trwałość: Ø osłona hymenoforu – kolor: Ø |
| pierścień: |
| pierścień – występowanie: Ø pierścień – kształt: Ø pierścień – trwałość: Ø pierścień – kolor: Ø pierścień – wysokość: Ø – Ø mm integralność pierścienia z trzonem: Ø |
| pochwa: |
| pochwa – występowanie: Ø pochwa – kształt: Ø pochwa – kolor: Ø pochwa – średnica: Ø – Ø cm pochwa – wysokość: Ø – Ø cm |
| mleczko: |
| mleczko – występowanie: Ø mleczko – kolor: Ø mleczko – smak: Ø mleczko – gęstość: Ø mleczko – obfitość: Ø |
| gutacja: |
| gutacja – występowanie: Ø gutacja – kolor: Ø gutacja – obfitość: Ø |
| zmienność ogólna: |
| zmienność kształtu: Ø zmienność koloru: Ø |
| zmiana koloru po uszkodzeniu: |
| zmiana koloru hymenoforu: Ø zmiana koloru miąższu: Ø zmiana koloru trzonu: Ø |
| reakcje makro-chemiczne: |
| KOH (wodorotlenek potasu): zmiana koloru na ciemno-czerwonawy na powierzchni NaOH (wodorotlenek sodu): Ø FeSO4 (siarczan żelaza II): Ø C6H5OH (fenol): Ø NH40H (woda amoniakalna): Ø C6H5NH2 (anilina): Ø AgNO3 (azotan srebra): Ø nalewka gwajakowa: Ø inne odczynniki: Ø |
| wpływ czynników przyrodniczych: |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| występowanie: |
| występowanie – typ: w grupie wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| odżywanie: |
| sposób odżywiania: symbiont |
| podłoże: |
| podłoże – rodzaj: gleba (kwaśna, piasek), drewno (pnie, ale rzadziej) podłoże – właściwości: Ø integralność owocnika z podłożem: Ø |
| siedlisko: |
| terytorium ogólne: obrzeża lasów, lasy, zarośla, pastwiska, torfowiska siedlisko – właściwości: Ø forma terenu: Ø |
| gatunek towarzyszący: |
| gatunek sąsiadujący: Sosna, Buk, Dąb gatunek będący podłożem: Ø gatunek tworzący symbiozę: Ø gatunek będący żywicielem: Ø |
| okres rozwoju: |
| czas życia: Ø długość życia: Ø okres występowania: Ø pora wzrostu: Ø |
| hymenium: |
| hymenium – kształt: Ø |
| zarodniki: |
| wysyp zarodników – kolor: czarnobrunatny zarodniki – kształt: kuliste, kolczaste zarodniki – powierzchnia: z siateczkowatym urzeźbieniem, kolczasta zarodniki – kolor: brązowy zarodniki – wymiary: 8(min 7) × 13(max 15) μm |
| wartość energetyczna: |
| owocniki surowe: Ø owocniki suszone: Ø |
| wartości odżywcze: |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø pozostałe: Ø |
| informacje |
| ciekawostki |
|---|
| Tęgoskór cytrynowy w niektórych krajach stosuję się jako grzyb przyprawowy (suszony i proszkowany) do mięs i wędlin – ale tylko młode owocniki, w małych ilościach, bez powłoki zewnętrznej. |
| Całkiem dojrzałe owocniki pękają, uwalniając ogromne ilości zarodników. |
| Na grzybni Tęgoskóra cytrynowego rozwija się rzadki, chroniony Borowikowiec tęgoskórowy (Xerocomus parasiticus). |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Scleroderma citrinum, gdzie citrinum znaczy “cytrynowożółty”. |
| odmiany i formy |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| przechowywanie |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| uwagi ogólne |
|---|
| Tęgoskór cytrynowy w większych ilościach może wywoływać zatrucie pokarmowe – mogą wystąpić takie objawy jak nudności, wymioty oraz omdlenia. |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| uwagi przy spożyciu w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| historyczne zastosowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| toksyny |
|---|
| Ø |
| czas wystąpienia pierwszych objawów zatrucia |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| uwagi w zastosowaniu kulinarnym |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Ø |
| zapobieganie chorobom grzybowym |
|---|
| Ø |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie inne |
|---|
| Ø |
| inne zastosowanie historyczne |
|---|
| Ø |
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| mapa występowania |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)
| gatunki podobne |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Tęgoskór brodawkowany nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: mniejsze owocniki o ciemniejszej powierzchni, wyraźna strefa korzeniowa |
| gatunek podobny: |
| nazwa polska: Tęgoskór kurzawkowy nazwa łacińska: Ø zastosowanie ogólne: Ø cechy odróżniające: wyraźny, gruby nibytrzon, rzadki |
Ø
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 5.0