Twardoskórzak łuskowaty
| kategoria: grzyb | rodzina: niszczycowate |
| nazwa polska: Twardoskórzak łuskowaty inne nazwy polskie: Bedłka łuszczkowata, Łyczak łuszczkowaty, Łuszczak łuskowaty, Łyczak łuskowaty, Grzyb podkładowy, Skórzak łuszczkowaty, Twardziak łuskowaty nazwy zwyczajowe: Ø nazwa łacińska: Neolentinus lepideus synonimy łacińskie: Agaricus lepideus (1815), Lentinus lepideus (1838), Panus lepideus (1981) |
| autor nazwy polskiej: Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 2021 r. pierwsza klasyfikacja: Elias Magnus Fries, 1815 r. aktualna klasyfikacja: Scott Alan Redhead i James Herbert Ginns |
| kategoria wielkości: grzyb wielkoowocnikowy | typ ogólny: Ø |
| sezon: grzyb wiosenny okres występowania: maj(min kwiecień) – listopad | czas życia: owocniki jednoroczne długość życia: Ø |
| powszechność w kraju: częsty ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej kategoria zagrożenia: Ø zasięg ogólny: występuje na całej półkuli północnej [1] |
| trudność identyfikacji: łatwe |
| zastosowanie ogólne: NIEJADALNY zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø kategoria smaku: Ø wyjątki zastosowania: Ø |
| opis |
|---|
| owocnik – typ: kapeluszowy blaszkowaty owocnik – kształt: kapelusz od stożkowatego (młode owocniki) do płaskiego (starsze owocniki), kapelusz oraz brzeg kapelusza często popękany (szczególnie starsze owocniki, w dni suche), brzeg kapelusza długo podwinięty, ostry lub częściej grubawy, czasem pofalowany, kapelusz grubo-mięsisty owocnik – powierzchnia: matowa, sucha, z brązowymi łuskami, łuski są większe na środku, drobniejsze przy brzegach kapelusza [1], łuski przylegają lub odstają, masywne lub drobne [2], łuski ułożone są promieniście [2] owocnik – kolor: od białawego, białożótawego do białobrązowego, brązowego owocnik – średnica: 5 – 13(max 15)[3,5,8] cm owocnik – wysokość: Ø – Ø cm hymenofor – typ: blaszkowaty hymenofor – kształt: blaszki szerokie, pofalowane i ząbkowane ostrza [1], blaszki dość gęste [2] hymenofor – nasada: blaszki na trzonie zbiegają aż do strefy pierścieniowej (rzadziej prosto przyrośnięte)[3] hymenofor – kolor: białawe, czasami z cytrynowym odcieniem, ostrza jaśniejsze[5] hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm miąższ – kształt: od miękkiego (młode owocniki) do twardego, zdrewniałego (starsze owocniki), zwarty, gruby miąższ – kolor: białawy miąższ – zapach: słodkawo-anyżowy, przyjemny, balsamiczny, przypominający fermentujące owoce miąższ – smak: niewyraźny trzon – typ: centryczny (najczęściej) lub ekscentryczny (bardzo rzadko) trzon – kształt: walcowaty lub stożkowaty, pełny, zwarty, sprężysty, dość gruby, zwarty, podstawa korzeniasto wnikająca w podłoże [2], niekiedy wygięty [3] trzon – powierzchnia: pokryta ciemniejszymi łuskami (poniżej strefy pierścieniowej), łuseczki mogą z wiekiem zanikać [3] trzon – kolor: kolor kapelusza[5], od białego do brązowego, niekiedy podstawa ciemniejsza trzon – średnica: 0,8 – 2(max 4)[8] cm trzon – wysokość: 3 – 9(max 15)[6,7] cm pierścień: tak, łuskowaty[5], odgięty[5], pierścień i strefa pierścieniowa bardzo szybko zanikająca pochwa: brak osłona: pilśniowata osłona powyżej strefy pierścieniowej (tylko młode owocniki) |
| mleczko: brak gutacja: Ø |
| hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: nie trzon – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø reakcje makrochemiczne: Ø |
| zmienność: gatunek o w miarę niezmiennej barwie i nieco zmiennym kształcie higrofaniczność: Ø |
| wpływ opadów: Ø wpływ światła: Ø wpływ temperatury: Ø wpływ wiatru: Ø |
| podłoże: drewno (martwe drewno drzew iglastych, pniaki, korzenie, belki, słupy np. telegraficzne, pokłady kolejowe, pozostałe drewno konstrukcyjne nawet impregnowane) sposób odżywiania: saprotrof terytorium: lasy iglaste, lasy mieszane, plantacje drzew iglastych [1], miejsca ciepłe, nasłonecznione, w kopalniach gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Modrzew (najczęściej), Sosna, Świerk[5], Jodła[5] gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: pojedynczo lub w grupie wielkość grupy: Ø kształt grupy: Ø |
| zarodniki – kształt: elipsoidalne, gładkie zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: 10(min 8)[7] – 15 × 4(min 3,5)[7] – 5 μm wysyp zarodników – kolor: biały |
| opis |
|---|
| woda: Ø białko: Ø tłuszcze: Ø węglowodany: Ø sole: Ø cukry: Ø błonnik: Ø |
| witaminy: Ø minerały: Ø kwasy: Ø przeciwutleniacze: Ø |
| toksyny: Ø |
| pozostałe: Ø |
| ciekawostki |
|---|
| Twardziak łuskowaty to grzyb niejadalny jedynie albo aż z powodu łykowatej, twardej niczym drewno konsystencji miąższu, szczególnie po wysuszeniu. Nie zawiera substancji toksycznych. |
| Niektóre źródła piszą o możliwości spożycia bardzo młodych owocników – ale tą informację traktujemy tylko jako ciekawostkę. [3,4,6] |
| Gatunek ten wyrządza szkody niszcząc drewno budulcowe i podkłady kolejowe (nawet impregnowane). [1] Powoduje szybko postępujący rozkład drewna, szczególnie jego części twardzielowej. Jest to destrukcyjne działanie typu ciemnego, a najczęściej zaatakowany zostaje przez grzybnię błonnik. Drewno porażone grzybnią, w początkowej fazie rozkładu wydziela charakterystyczny, dość silny zapach. [5] |
| etymologia |
|---|
| Nazwa łacińska tego gatunku to Neolentinus lepideus, gdzie lepideus znaczy “łuskowaty”. |
| uwagi |
|---|
| Ø |
| robaczywienie |
|---|
| Ø |
| właściwości prozdrowotne |
|---|
| Ø |
| transport |
|---|
| Ø |
| uprawa |
|---|
| Ø |
| przygotowanie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| spożycie w celach leczniczych |
|---|
| Ø |
| handel |
|---|
| Ø |
| objawy zatrucia |
|---|
| Ø |
| leczenie zatrucia |
|---|
| Ø |
| skutki braku leczenia zatrucia |
|---|
| Ø |
| choroby grzybowe |
|---|
| Grzyb ten powoduje brunatną zgniliznę drzew. |
| zwalczanie chorób grzybowych |
|---|
| Ø |
| zastosowanie kulinarne |
|---|
| Ø |
| przepisy kulinarne |
|---|
| Ø |
mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski)
| zapiski i ciekawostki historyczne |
|---|
| Ø |
| gatunek podobny: Twardziak lepki |
| cechy odróżniające: brak łuseczek na kapeluszu, cały owocnik wydziela lepkie i żywiczne kropelki, mniejsze owocniki |
| gatunek podobny: Twardziak tygrysi |
| cechy odróżniające: kapelusz pokryty ciemniejszymi łuseczkami, dość szybko staje się rozpostarty, ostrze blaszek gładkie, pokrój całego owocnika mniej masywny, owocniki mniejsze, wyrasta na drewnie wierzb i topól |
| gatunek podobny: Żagiewka anyżkowa |
| cechy odróżniające: występuje na drewnie wierzbowym |
gatunki podobne i cechy pozwalające na odróżnienie
1 źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Twardosk%C3%B3rzak_%C5%82uskowaty
2 źródło: https://nagrzyby.pl/atlas?id=369
3 źródło: https://grzybofil.pl/twardziak-luskowaty/
4 źródło: https://grzyby.pl/gatunki/Lentinus_lepideus.htm
5 źródło: https://www.jezioro.com.pl/przyroda/index/grzyby/view/grzyby/q/n/item/957
6 źródło: https://www.messiah.edu/Oakes/fungi_on_wood/gilled%20fungi/species%20pages/Neolentinus%20lepideus.htm
7 źródło: https://www.first-nature.com/fungi/neolentinus-lepideus.php
8 źródło: https://www.mushroomexpert.com/neolentinus_lepideus.html
przypisy i bibliografia
Zakaz kopiowania treści oraz fotografii. Strona opisowa – wersja 2.0