Włośniczka tarczowata

kategoria: grzyb
rodzina: Pyronemataceae

nazwa polska: Włośniczka tarczowata
inne nazwy polskie: Ø
nazwa łacińska: Scutellinia scutellata
inne nazwy łacińskie: Allophylaria terrigena (1889), Ciliaria scutellata (1885), Humariella scutellata (1893), Lachnea scutellata (1880), Patella scutellata (1902), Peziza aurantiaca (1812), Peziza scutellata (1753)

autor nazwy polskiej: Maria Alicja Chmiel, 2006 r.
pierwsza klasyfikacja: Karol Linneusz, 1753 r.
aktualna klasyfikacja: Jean Baptiste Émil Lambotte, 1887 r.

powszechność: pospolity
ochrona prawna: brak ochrony gatunkowej
kategoria zagrożenia: Ø

handel: Ø

zastosowanie ogólne: NIEJADALNY
zastosowanie ogólne w stanie surowym: Ø
kategoria smaku: Ø
wyjątki zastosowania: Ø

okres występowania: maj – październik
okres maksymalny: kwiecień – listopad

gatunek wieloletni: Ø
uprawa: Ø

opis
owocnik – typ: miseczkowaty owocnik – kształt: od okrągłych, miseczkowatego (młode owocniki) do nieregularnych (starsze owocniki), kształt dysku, brzeg zawinięty do góry, brak trzonka owocnik – powierzchnia: na górnej powierzchni znajduje się hymenium, gładka, błyszcząca, dolna powierzchnia pokryta brązowymi szczecinkami (sterczące, zaostrzone) o długości około 1 mm, brzeg owocnika także pokryty szczecinkami o długości 1 – 2 mm owocnik – kolor: górna powierzchnia – od czerwonopomarańczowego (młode owocniki) do czerwonobrązowego (starsze owocniki), dolna powierzchnia – brązowawa owocnik – średnica: 2 – 15(20) mm owocnik – wysokość: 2 – 4 mm hymenofor – typ: Ø hymenofor – kształt: Ø hymenofor – nasada: Ø hymenofor – kolor: Ø hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm trzon – typ: Ø trzon – kształt: Ø trzon – powierzchnia: Ø trzon – kolor: Ø trzon – średnica: Ø – Ø cm trzon – wysokość: Ø – Ø cm miąższ – kształt: wodnisty, bardzo miękki, cienki, kruchy, woskowaty miąższ – kolor: biały miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø miąższ – zapach: fiołkowy (zapach odczuwalny po uszkodzeniu)^[1] miąższ – smak: łagodny pierścień: Ø pochwa: Ø mleczko: Ø gutacja: Ø higrofaniczność: Ø podłoże: drewno (próchniejące, wilgotne drewno drzew iglastych i liściastych, często zagrzebane w ziemi), gleba, rośliny (szczątki roślin, mokre liście), popioły, huby sposób odżywiania: saprotrof terytorium: lasy wszystkich rodzajów, zarośla, miejsca wilgotne, ciemne, na skraju rzek, strumieni, stawów gatunek organizmu sąsiadującego: Ø gatunek organizmu będącego podłożem: Olcha, Topola gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø występowanie: w grupie (często owocniki zachodzą na siebie) zarodniki – kształt: eliptyczne, powierzchnia od gładkiej (młode owocniki) do rzeźbionej (starsze owocniki), brodawki, wewnątrz kilka kropli oleju zarodniki – kolor: Ø zarodniki – wymiary: (12)17 – 23 × 10,5 – 14 μm wysyp zarodników – kolor: bezbarwny, biały^[2]

opis

owocnik – typ: miseczkowaty
owocnik – kształt: od okrągłych, miseczkowatego (młode owocniki) do nieregularnych (starsze owocniki), kształt dysku, brzeg zawinięty do góry, brak trzonka
owocnik – powierzchnia: na górnej powierzchni znajduje się hymenium, gładka, błyszcząca, dolna powierzchnia pokryta brązowymi szczecinkami (sterczące, zaostrzone) o długości około 1 mm, brzeg owocnika także pokryty szczecinkami o długości 1 – 2 mm
owocnik – kolor: górna powierzchnia – od czerwonopomarańczowego (młode owocniki) do czerwonobrązowego (starsze owocniki), dolna powierzchnia – brązowawa
owocnik – średnica: 2 – 15(20) mm
owocnik – wysokość: 2 – 4 mm
hymenofor – typ: Ø
hymenofor – kształt: Ø
hymenofor – nasada: Ø
hymenofor – kolor: Ø
hymenofor – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
hymenofor – wysokość: Ø – Ø mm
trzon – typ: Ø
trzon – kształt: Ø
trzon – powierzchnia: Ø
trzon – kolor: Ø
trzon – średnica: Ø – Ø cm
trzon – wysokość: Ø – Ø cm
miąższ – kształt: wodnisty, bardzo miękki, cienki, kruchy, woskowaty
miąższ – kolor: biały
miąższ – zmiana koloru po uszkodzeniu: Ø
miąższ – zapach: fiołkowy (zapach odczuwalny po uszkodzeniu)^[1]
miąższ – smak: łagodny
pierścień: Ø
pochwa: Ø
mleczko: Ø
gutacja: Ø
higrofaniczność: Ø

podłoże: drewno (próchniejące, wilgotne drewno drzew iglastych i liściastych, często zagrzebane w ziemi), gleba, rośliny (szczątki roślin, mokre liście), popioły, huby
sposób odżywiania: saprotrof
terytorium: lasy wszystkich rodzajów, zarośla, miejsca wilgotne, ciemne, na skraju rzek, strumieni, stawów
gatunek organizmu sąsiadującego: Ø
gatunek organizmu będącego podłożem: Olcha, Topola
gatunek organizmu tworzącego symbiozę mikoryzową: Ø
gatunek organizmu będącego żywicielem: Ø
występowanie: w grupie (często owocniki zachodzą na siebie)

zarodniki – kształt: eliptyczne, powierzchnia od gładkiej (młode owocniki) do rzeźbionej (starsze owocniki), brodawki, wewnątrz kilka kropli oleju
zarodniki – kolor: Ø
zarodniki – wymiary: (12)17 – 23 × 10,5 – 14 μm
wysyp zarodników – kolor: bezbarwny, biały^[2]

ciekawostki
Badania z 1956 r. wykazały, że Włośniczka tarczowata swoją czerwonawą barwę zawdzięcza karotenom (głównie jest to β-karoten), ponadto zawiera niewielką ilość ksantofilu.^[1]

etymologia
Nazwa łacińska tego gatunku to Scutellinia scutellata, gdzie scutellata oznacza “jak mała tarcza”.^[2]

uwagi
Ø

właściwości lecznicze
Ø

toksyny
Ø

objawy zatrucia
Ø

leczenie zatrucia
Ø

skutki braku leczenia zatrucia
Ø

choroby grzybowe
Ø

zwalczanie chorób grzybowych
Ø

wartości odżywcze
Ø

zastosowanie kulinarne
Ø

przepisy kulinarne
Ø

mapa obrazująca najczęstsze i dokładne miejsce(a) występowania opisywanego gatunku
(lokalizacja naniesiona przez: robert węglowski, miejscowość: okolice Głogowa Małopolskiego)

zapiski i ciekawostki historyczne	bibliografia
Ø	Ø

gatunek podobny	cechy odróżniające
Czarnorzęska szczecinkowata	występuje na ziemi, przy drogach
Włośniczka szorstkozarodnikowa	zarodniki kuliste, średnica 18 – 12 μm, występuje na ziemi, mchu

galeria przedstawiająca gatunki podobne, łatwe do pomylenia (o zbliżonym kształcie, kolorze)

¹źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82o%C5%9Bniczka_tarczowata
²źródło: https://www.first-nature.com/fungi/scutellinia-scutellata.php

przypisy i bibliografia